در کتابهای مربوط به سبک شناسی شعر در خصوص شعر خراسانی چنین آمده است که این اشعار گاه، ابیاتی خارج از وزن عروضی دارندو علاوه بر آن نیز در بسیاری موارد، هجاهای کوتاه و بلند را باید به هم تبدیل کرد یا مخففها را مشدد نمود تاوزن، قوام خودرا بازیابد و این امررا از نقاط ضعف شعرای سبک خراسانی دانسته اند.همچنین در کتابهای عروضی برای تقطیع این لغات مشکلاتی وجوددارد. هدف این مقاله نشان دادن این نکته است ...

شهرت حجه الحق حکیم ابوالغتح )یا ابوحفص( عمر بن ابراهیم مشهور به خیام یا خیامی نیشابوری، فیلسوف و ریاضی دان و منجم و شاعر اواخر د وران قرن پنجم و اوخرقرن ششم هجری قمری تا مدتهای مدید محصر به ابعادعلمی او بوچانکه نخستین فردی که ذکری از ام به میان آورده یعنی نظامی عروضی سمرقندی که معاصر وی بود و ارادتی نیز به او داشت، در کتابمجمح النوالاراا خود مشهور به ااچهار مقاله تالیف: بین ١5 ۵ و ٢ ه ۵ ~ق( فقم...

قصیده مشهور رودکی (بوی جوی مولیان آید همی) با داستانی که نظامی عروضی سمرقندی در چهار مقاله درباره علّت ایجاد آن ذکر کرده است، در نزد تذکره نویسان و مورّخان قدیم و جدید بحث‌های بسیاری برانگیخت. عده‌ای هرات و برخی مرو را محل سرایش این قصیده ذکر کرده‌اند. برخی از قدما نیز اساساً در اصالت و تأثیر گذاری این قصیده بر امیر نصر تردید کردند و حتی بعضی از بزرگ‌ترین محقّقان معاصر نیز بدرستی نتوانستند برای منش...

تمدن درۀ سند، عنوان تمدنی است که از هزارۀ سوم تا 1500 قبل از میلاد در درۀ رود سند و در قسمتی از شبه قاره، رونق داشته و یکی از عالی ترین و نخستین تمدن های جهان محسوب می شود. این تمدن بوسیلۀ اکتشافاتی که از 1922 م به بعد در موهنجو دارو درهاراپا به عمل آمده کشف شده و این دو مکان مراکز اصلی درۀ سند و شهرهای عمدۀ آن بوده اند. این تمدن از آغاز تاکنون هنرمندان، نویسندگان، دانشمندان و شاعران و عارفان ...

این پژوهش کوششی است صورت­گرایانه که در آن دو هدف اصلی دنبال شده است؛ نخست پاسخ‌ دادن به این پرسش که ماهیت فرایند آشنایی­زدایی چیست و آشنایی­زدایی وزنی چگونه روی می­دهد. دوم نشان‌دادن اینکه در شعر ناصرخسرو ویژگی عروضی‌ای هست که می­توان آن را نمونه برجسته‌ای از آشنایی­زدایی وزنی به شمار آورد. به این منظور هفت وزن نامأنوس در دیوان وی یافته شد که به دلیل تفاوت ساختاری به دو دسته یک و شش‌تایی بخش شد...

از سنایی شاعر دوران ساز و پرآوازه قرن ششم علاوه بر اشعار او آثاری به نثر باقی مانده که محدود به چند نامه است و استاد نذیر احمد آنها را جمع‌آوری کرده و نام مکاتیب سنایی را بر آنها گذاشته است.نگارنده در این مقاله به تحلیل ساختار و سبک این مکاتیب پرداخته و اهمیت آن را در سیر تکاملی نثر فارسی نشان داده است. نتیجه تحقیق نشان می‌دهد که نثر این کتاب بینابین و در واقع نمونه‌ای است از نثر منشآت و ترسّلات...

مسعود سعد یکی از شاعران بزرگ ایران در نیمة دوّم قرن پنجم هجری است. او که از پیشروان تحوّل شعری در آن دوره به شمار می‌آید، مورد توجّه شاعران معاصر و نزدیک به دوران خود بوده است. برخی از این شاعران از جمله سنایی، معزّی و عثمان مختاری قطعات و قصایدی مستقل در ستایش او گفته‌اند. شاعرانی همچون رشیدی، ادیب صابر، جمال‌الدّین عبدالرزّاق و فلکی نیز از او به عنوان سخنوری توانا در شعر خود یاد کرده‌اند. علاوه بر ...

زمینه: متون کهن فارسی مضامین بلندی را در خود جای داده­اند که می‌توانند حتی برای بشر امروزی، بدیع و راه‌گشا باشند. از جمله ‌این مضامین، توصیه‌های اخلاق پزشکی است که در مطاوی این متون دیده می‌شود. قابوس‌نامه، کفایه‌الطب، پندنامهاهوازی، چهارمقاله، خفی علائی، کلیله ودمنه و برخی متون تاریخ پزشکی از جمله آثاری هستند که در این تحقیق و برای این منظور بررسی شدند.   نتیجه‌گیری: اخلاق پزشکی از موضوعاتی ا...

در پژوهش حاضر به بررسی اوزان متحدالارکان در غزلیات حافظ بر اساس نظریه عروض نجفی و نظریهء وزنی بروس هیز پرداخته ایم. در فصل اول ابتدا به بیان کلیات پرداخته ایم. در فصل دوم پیشینه مطالعاتی این پژوهش بیان شده است. در این فصل به پیشینه مطالعاتی این رساله از دو منظر مطالعات عروضی صرف و نیز مطالعات وزن شناختی از منظر زبانشناختی به تفصیل پرداخته شده است. سپس در فصل سوم چارچوب نظری پژوهش شرح و توضیح دا...