ابن‏ سینا شعر را به عنوان یکی از صناعات پنجگانه منطقی دارای ویژگی­های اساسی می­داند که می‏تواند در انتقال فرهنگ و تربیت و تعالی افراد جامعه مؤثر باشد. از نظر ابن­ سینا شعر به جهت داشتن ویژگی محاکات و تألیف موزون می­تواند خیال­ انگیز و لذت‏بخش باشد. او دلیل اشتیاق مردم به شعر را دو چیز می­داند: 1ـ لذت بردن از محاکات یا بازنمایی 2ـ لذت بردن از تألیف و ترکیب سازگار کلام موزون و آهنگین متناسب با طب...

دهۀ چهل شمسی یکی از درخشان ترین مقاطع شعر معاصر فارسی است. در این دهه، جریان ها و موج های زیادی مانند موج نو، شعر دیگر و شعر حجم از دل شعر نیمایی سر برآوردند. هوشنگ چالنگی از جمله شاعرانی بود که در این دهه به شعر بیوزن موج نو گرایش پیدا کرد و به همراه چند شاعر، گروه «شعر دیگر» را تشکیل دادند که بعدها هستۀ نخستین «شعر حجم» شدند. آموخته ها و آموزه های شعری چالنگی در دهۀ پنجاه سرمشق شاعران جوان مس...

زبان گفتاری یکی از گونه های موجود زبانی است که بیشتر در شعر معاصر ایران نمود پیدا کرده است؛ ولی با وجود پررنگی آن در شعر این دوره، مراحل و کم و کیف این شاخصه به صورت علمی بررسی نشده است. در این مقاله شاعرانی که زبان گفتاری در شعرشان نمود بیشتری دارد، در قالب جریان های شعری شناخته شده، بررسی خواهند شد. به نظر می رسد دوره مشروطه نقطه عطفی در ورود شعر به حوزه عوام و نزدیکی آن به زبان کوچه و بازار ...

زمان پیدایش شعر پارسی دری یکی از مهم ترین موضوعاتی است که همواره مورد توجه پژوهشگران گذشته و معاصر عرصۀ شعر و ادب فارسی بوده است. در کتاب های المعجم فی معاییر اشعار العجم شمس قیس رازی و لباب الالباب محمد عوفی، نخستین گویندۀ شعر فارسی (پارسی دری) بهرام گور دانسته شده است. از سخنان شمس قیس و محمد عوفی می توان دریافت که اولین کسی که سخن پارسی را منظوم کرده، از ادب عرب برخوردار بوده و شعر تازی می گ...

جستار پیش رو با هدف ارائۀ تعریفی از مفهوم­های شناور «لفظ»، «معنی» و «مضمون»، به مثابۀ عناصر درون سازه­ای شعر در سبک هندی فراهم آمده ­است. در این جستار که به روش تحلیل محتوا و مبتنی بر منابع کتابخانه­ ای انجام یافته، شعر ابتدا «عینی شدن زیبایی­ شناسانه یک امر ذهنی به توسّط زبان» تعبیر شده­ است. با این تعبیر، می­ توان گفت لفظ، زبان شعر است و به ذهنیّت شاعر موجودیّتی درک­شدنی می­بخشد؛ معنی، ذهنیّتی اس...

فروغ فرخ زاد، یکی از چهره های برجستة شعر معاصر ایران است. او به وی‍‍ژه با خلق دو مجموعة آخر خویش یعنی «تولدی دیگر» و «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد» توانست به مفهوم جدیدی از شعر دست یابد و به شاعری جهانی مبدل گردد. او که در سه مجموعه شعر نخست خویش یعنی «اسیر»، «دیوار» و «عصیان»، درگیر منِ شخصی و خصوصی خود بود، با خلق این دو مجموعه از «منِ خویشتن» گذشت و به «منِ جهانی» رسید. در این مقاله سعی می­شو...

حظی علی بن أبی طالب- کرم الله وجهه- باهتمام کثیر من الشعراء ‘ ومنهم الصاحب بن عباد الذی تحدث فی شعره عن علی منوها به و بفضائله. وترمی هذه الدراسة الی استخلاص ما اشتمل علیه شعر الصاحب بن عباد من ملامح لشخیة علی و الکشف عما کان لهذا الشخصیة من علو المنزلة و سمو المقام لذا جعلنا هذه الدراسة تنصب علی مسألتین ‘ الاولی : جوانب شخصیة علی فی شعر الصاحب ‘ و الثانیة : منزلة علی فی شعر الصاحب . و قد أف...

نویسنده در مقالة حاضر وضعیت شعر کودک و شعر نوجوان ایران را در سه دهه پس از انقلاب توصیف و تحلیل می کند. محور برخی از پرسش ها، جریان های شعری، مختصات هر جریان، شرایط اجتماعی، شاعران مهم تر و شاعران جهت دهنده است و چارچوب آن نظری، تاریخی، توصیفی و تحلیلی است. این مقاله نخستین اثری است که به این شکل به جریان ها، آثار و شاعران سه دهه پرداخته است. بررسی برخی از مختصات دهة شصت (انقلاب و دفاع مقدس، رش...

نیما که به عنوان پدر شعر جدید فارسی شناخته می­شود، با بهره­گیری از آثار ایرانی پیش از خود و منابع فرنگی، به ویژه ادبیات فرانسه، توانست درکنار ساختارشکنی هنری در شعر فارسی، به عنوان شاعری «دوران­ساز»، مضامین و تصاویری جدید در شعر فارسی پدید آورد. بررسی تأثیرپذیری نیما از آثار فرنگی، هم به شناسایی منابع و سرچشمه­های مضامین و عناصر شعر جدید فارسی کمک می کند و هم در شناخت شخصیت هنری نیما و بوطیقای ...

شعر فارسی عموماً به دو حوزة تقابلی کلاسیک/ نو تقسیم می شود. این تقابل که با تأکید بر گسست تاریخی، بسیاری از امکانات شعر کلاسیک فارسی را به حاشیه می راند، به مثابه یک گفتمان قابل بررسی است؛ گفتمانی که زمینه های معرفتی و سیاسی - اجتماعی آن در آراءِ بسیاری از روشنفکران ایرانی دیده می شود، اما در نوشته های مهم ترین شاعران نوگرا، به حوزة بوطیقایی شعر گره خورده است. این مقاله به تحلیل انتقادی وجوه گفتم...