سفرنامه­ها منابعی هستند که با استفاده از آن­ها می­توان به بررسی مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، دینی، تاریخی، جغرافیایی، نوع لباس، خوراک و آداب و رسوم و غیره پرداخت. در میان سفرنامه­های فارسی، سفرنامۀ ناصر خسرو را شاید بتوان دقیق­ترین منبع در نوع خود به شمار آورد. توصیف ناصر خسرو در این اثر از مکان­ها،  جوانب مختلف را در بر می­گیرد. یکی از این جنبه­­ها توجّه به وضعیّت اقتصادی مناطق است. وی با دقّت،...

وزن شعر یکی از عناصر اساسی آن و عاملی بسیار مؤثر در خیال انگیزی کلام است. بی تردید، شاعر در قالبی ازپیش تعیین شده به سرودن نمی پردازد؛ بلکه همۀ عناصر به دنبال محتوا و هماهنگ با مضمون شعر به وجود می آیند. ناهماهنگی وزن و محتوا می تواند دلیلی بر کوششی و ساختگی بودن آن باشد. شعر کودک نیز دارای ساختاری است که عناصر آن در کنار یکدیگر پدیدآورندۀ نظامی راستین اند و از میان شاعران کودک، کسانی موفق ترند...

متنبی(303-354هـ) و ناصر خسرو(394-481هـ) از جمله شاعرانی هستند که حکمت را در مضامین شعری خود جای داده و مفاهیم آن را به شکل والایی پرورانده‌اند. این دو شاعر بزرگ که مفاهیم متعالی حکمی را در قصاید خود بیان داشته‌اند جزء سردمداران این عرصه به حساب می‌آیند، با وجود شباهت‌ها، تفاوت‌هایی در میان آن‌ها در بیان مضامین حکمی دیده می‌شود که این پژوهش با بررسی بسامد این مضامین، سعی بر توضیح شباهت‌ها و تفاو...

ناصر خسرو قبادیانی، شاعر اسماعیلی مذهب قرن پنجم (394-481هـ ق) است که در سراسر دیوانش می‌کوشد تا آرمان‌ها و عقاید خود را در قالب قصیده به سمع و نظر مخاطب برساند. در مقالۀ حاضر تلاش شده است تا بر اساس نظریۀ استعارۀ مفهومی قصاید وی را تحلیل شود. برای پیشبرد کار چهار مقولۀ خرد، تأویل، سخن و بدن انتخاب شد و حوزه‌های مبدأ در آن‌ها مورد بررسی قرار گرفت. چینش حوزه‌های مفهومی مبدأ و مشاهدۀ آن‌ها در کنار...

این پژوهش به بررسی ابیاتی از قصاید حکمی (ناصر خسرو ) و (متنبی ) در حوزه ی ادبیات تطبیقی می پردازد. در این نوشته ، ابتدا به حکمت وانواع آن و وجوه افتراق و تشابه اشعار دو شاعر در حیطه ی دو زبان فارسی و عربی پرداخته می شود تا از رهگذر آن زندگی و جایگاه ادبی و همچنین بسیاری از موضوعات شعری و زوایای گوناگون آن در زمینه های حکمی ، اخلاقی و فلسفی آشکار تر گردد ، اثر پذیری دو شاعر از دین مبین اسلام و م...

0

شرح و تفسیر متون ادبی یکی از کارهای دشواری است که هر ادبیات شناسی توان و همت وارد شدن به آن را ندارد. برای شرح یک دیوان لازم است به مجموعه ای از اطلاعات و آگاهی ها تسلط داشت تا آن گونه که لازم است، به شرح و تفسیر و تبیین آن اشعار پرداخت. دیوان ناصرخسرو یکی از دیوان هایی است که تعداد اندکی از محققان به شرح آن پرداخته اند. یکی از شروحی که بر این دیوان نگاشته شده است، شرحی است که آقایان محمد حسین ...

یکی از شعرای برجسته­ی عرب که دیوان وی، بویژه به دلیل اشتمال آن بر مسائل و مفاهیم فلسفی و حکمی و تمثیل های متنوّع، همیشه مورد توجّه شاعران زبان فارسی و همچنین در حوزه ی آموزش های ادبی، همواره مدار بحث و فحص اهل ادب بوده، متنبّی شاعر مشهور قرن چهارم هجری است. فرضیّه­ی این پژوهش آن بوده که ناصر خسرو، هم بنابر سنّت های آموزشی رایج در عصر خویش و هم به دلیل تعلّقش به طبقه­ی دیوانیان که چنین شغل و منصبی در ...