چکیده: غزالی مشهدی از شاعران قرن دهم هجری است ولادتش طبق گفته ی خود در سال 933 ه ق در مشهد بوددر بعضی از تذکره ها نامش ذکر شده است. او شاعری عارف و صوفی مشرب بود از شعرش بر می آید که شیعه بوده است. غزالی سرانجام در شب بیست و هفتم رجب سال 980 ق در احمدآباد گجرات به مرگ ناگهانی از دنیا رفت. غزالی در شعر از نظامی، عطار، امیرخسرو دهلوی، حسن دهلوی، کمال الدین اصفهانی، بابافغانی تأثیر پذیرفته است...

با نگاهی به پیشینه زبان و ادب فارسی در سرزمین پهناور شبه قاره پاکستان و هند به صدها شخصیّت برجسته برمی خوریم که چون ستارگان درخشان در آسمان شعر و ادب فارسی نمودار شدند و با سرودن دهها هزار بیت شعر تر و سخنهای نغز، رنگین کمان هزاررنگ آفریدند.از جمله این یکه تازهای میدان شعر و ادب فارسی، می توان میرزااسدالله خان غالب دهلوی را نام برد که در قرن سیزده هجری ظهور کرد و در هر دو زبان فارسی و اردو قاعده...

میرزا عبدالقادر بیدل (۱۶۴۴-۱۷۲۱م.) در تاریخ ادبیات فارس و تاجیک، بی‌شبهه بزرگ‌ترین نمایندة سبک هندی به‌شمار می‌رود که با آثار جاودان خویش سبب رونق بازار اندیشه در میان علاقه‌مندان اشعارش شده است. ازآنجاکه دشواری طرز بیان، پیچیدگی معنی، دشوارفهمی مضمون و درمجموع، دیرآشنایی از‌ مهم‌ترین خاصیت‌های شعر شاعر شمرده می‌شود، تا امروز دربارۀ مسئله‌های مربوط به شناخت طرز سخن و معرفت صحیح کلام او بحث‌های ...

یکی از شاعران بزرگ قرن هفتم هجری که در عین سکونت در شبه قاره هند، بر زبان و ادب فارسی تا حد رسیدن به شأن یک شاعر توانای کلاسیک احاطه یافته و آثار پر باری بر جای گذاشته امیر خسرو دهلوی(هـ ق 725 -651 هـ ق) است. آشنایی این شاعر با میراث کهن شعر فارسی و مثنویات بزرگا نی همچون نظامی او را بر آن داشته تا به داستان سرایی منظوم روی آورد؛ و خمسه و منظومه هایی بسراید که همگی از شهرت ومقبولیت نسبتاٌ خوبی ب...

قرن یازدهم هجری دوران افول اسطوره های ایرانی است. اگرچه در عصر صفوی پرچم وحدت ملی ـ که قرن ها بر زمین افتاده بود ـ برافراشته می شود، ولی از «اسطوره های ملی» به عنوان مرکز ثقل این اتحاد، اثری در میان نیست. دو شاخة ایرانی و هندیِ شعر عصر صفوی به مسأله اسطوره نگاهی مشابه دارند، با این تفاوت که در شاخة ایرانی، شاعران با میراث ادبی، فرهنگی و تاریخی ایران هم از طریق متون و هم از طریق روایات شفاهی آشنا...

اشعار بیدل دهلوی با صفت «غرابت» توصیف می­شود، اما غزل های او، از نظر وزن، تا حد زیادی «معمولی» است، زیرا اوزان پربسامد آن مجموعه، که چهارپنجم غزل ها در آنها سروده شده، مطابق سنت شاعری آن دوره است؛ با این حال در اوزان کم­بسامدتر غزل های او، وزن­های نادر یا بی­سابقه­ای وجود دارد که او را از دیگر غزل­سرایان متمایز می­کند. بهره­گیری بیدل را از این وزن ها، می­توان با توجه به فرهنگ محیط زندگی او تحلی...

منظومة خسرو و شیرین نظامی بهترین منظومة عاشقانة او و جزء بهترین داستان های عاشقانة شعر فارسی است. از رموز موفقیت آن، نحوة استفادة نظامی از عناصر داستان در این منظومه در قیاس با مقلدانش و دیگر داستان پردازان شعر کهن فارسی است. اگر اثر نظامی را با دیگر شاعرانی که در ادبیات کهن منظومه­های عاشقانه سروده­اند، مقایسه کنیم ارزش کار نظامی مشخص     می­شود. از جمله ویژگی های مثبت به کاربردن عناصر داستان ...

اوزان شعر فارسی عمدتاً متشکل از آرایش ها (ترتیب­ ها)ی متنوعی از هجاهای کوتاه و بلند است. از میان این اوزان، تمام آن هایی که مصراعشان الگوی هجایی متقارن دارد، یعنی می­ توان آن ها را از وسط به دو پارۀ مساوی تقسیم کرد، این امکان را به شاعر می­ دهد که با تطبیق دادن مرز کلمات با مرز ارکان عروضی و دوپاره کردن وزن مصراع، ضرب ­آهنگ شعرش را افزایش دهد؛ اما از این اوزان، برخی «وزن دوری» است؛ یعنی در میانۀ...

سبک شعر فارسی که در قرون ده تا دوازده رایج بوده و به هندی مشهور است، با وجود تنوع شیوه ها، کم وبیش دارای ویژگیهایی است که اغلب آنها در شعر بیدل نیز با شدت بیشتری وجود دارد، از جمله تازگی. از لحاظ موسیقایی نیز هرچند شاعران این شیوه در مقایسه با دور? پیش از آن (شعر سبک عراقی) کمتر به ظرافتهای موسیقایی و لوازم فصاحت توجه دارند، اما شاعران بزرگ این سبک از این قاعده مستثنا هستند. بیدل که بزرگترین ش...

نحوِِ زبان امیر خسرو ، نحوِِ زبانِ سعدی ، نظامی و خاقانی است . در غزلیّات او می توان کهنـگی صرفی را شـاهد آورد . بیشترِ ابیات دستور مند و منظّم هستند . ارکان جمله ها در اکثر مواقع مطابق با منطق نثری است ، فقط در چند مورد ، تعقید معنایی وجود دارد . ویژگی ایجاز وکوتاهی جملات در بیشترِ غزل ها دیده می شود. درسطح فکری ، در بعضی از غزل ها ، مرز بین غزلِ عاشقانه با عارفانه نا پیدا می نماید . او در طرقتِ چشتیه و...