ناتورالیسم به نوعی دنباله مکتب رئالیسم محسوب می‌شود و به دلیل نزدیکی بسیار این دو مکتب، تشخیص آثار رئالیستی از ناتورالیستی دشوار می‌گردد. یکی از مشکلات نقد داستان‌های چوبک، به ویژه رمان «سنگ صبور» همین است. برخی آن را اثری رئالیستی و برخی ناتورالیستی می‌دانند. ادبیات معاصر عربی هم از قاعده تجلی چندین مکتب ادبی در بطن رمان‌های‌اش مستثنی نبوده است؛ «زقاق المدق» نجیب محفوظ نیز دا...

در مطالعه ادبیات معاصر غرب که همه چیز آن در بحث پسامدرن، یا سایر صفاتی که برای این دوره بکار می برند، فرو رفته است، به قضایایی برخورد می کنیم که نزد سایر ادبا و شاعران نیز رواج داشته است. از جمله شکل گیری مکتب سوررئالیسم است که در ابتدای قرن بیستم در فرانسه ظاهر شد. در مقالهً حاضر، بدون این که به جزئیات تاریخی این مکتب اشاره شود، به پژوهش در زمینه نقاط مشترک جهان بینی این نوع ادبیات و آنچه که د...

بیشتر تاریخ نگاران نگارگری مکتب اصفهان عصر صفوی به جدایی نگاره از کتاب آرایی و شعر روایی اشاره کرده اند و مطرح ساخته اند که دوگونه هنریِ نگارگری و شعر درصدد بوده اند که به عنوان گونه هنری مستقلی عمل کنند. محققان حوزه ادبیات به واژگان نگارگری در اشعار دوره مکتب اصفهان نظیر نگاره، قلم مو، رنگ، آب و رنگ، و دیگر عناصر و لوازم نگارگری پرداخته اند. این مقاله بر آن است تا به تعامل شعر و نگارگری در مکتب...

رمانتیک رویکرد ادبی است که خاستگاه اروپایی و غربی دارد، اما زمینه‌ها و عوامل گوناگونی باعث شکل‌گیری و گسترش آن، البته نه به معنی دقیق و اروپایی آن، در ادبیات ایران و عرب شده است. این زمینه‌ها و عواملی به‌طور حتم تحت تأثیر شرایط و عوامل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و حتی شرایط فکری و احساسی است که ادبیات یک جامعه را مستعد تغییر و تحول می‌سازد. سید حسن حسینی یکی از شاعران معاصرایران است که بخش عمده‌ای ...

تلاش اصلی شاعر در ادبیات پایداری آن است که شعرش آینۀ دردها و رنج­های مردمی باشد که از ظلم حکومت خودکامه به ستوه آمده‌اند. امید به آینده، نوید پیروزی، دعوت به مبازره و ایستادگی در برابر ظلم وستم و ستایش آزادی و آزادگی، از موضوعات اصلی ادب پایداری است. از سوی دیگر مکتب سلافی «روسی» در ادبیات تطبیقی، مکتبی جامعه­گراست که براساس تشابهات ساختاری، ادبیات را مورد کاوش قرار می­دهد. «جیرمونسکی» به عنوان...

یکی از شاخه­های ادبیات تطبیقی که به مقایسه و تطبیق آثار ادبی می­پردازد «ادبیات مقابله­ای» است. در این شیوه تأثیر ادبیاتی بر ادبیات یا شاعری بر شاعر دیگر در نظر گرفته نمی­شود و تکیه بر روی نقاط وحدت اندیشه است. ادبیات تطبیقی آمریکایی نیز برخلاف مکتب فرانسه، بر همین شیوه نظر دارد. در این نوشته براساس شیوه «ادبیات مقابله­ای» به مقایسه تعدادی از «عاشقانه» های احمد شاملو و ناظم حکمت پرداخته شده است....

نمادهای تشکیل دهنده در داستانهای تمثیلی ملل مختلف از بسیاری جهات به هم شباهت دارند و همواره دنیای واقعی را به تصویر می‌کشند. وجود اشتراکات و تشابهات در داستانهای استعاری، تمثیلی و اسطوره‌ای در ادبیات جهان، راه را برای علاقه‌مندان و محققان در بررسی و کشف شباهتها با رویکرد تطبیقی هموار می‌کند و این نوع تحقیق را ضروری می‌نماید. در این مقاله ما کوشش خواهیم کرد به پژوهش تطبیقی اثر برجستۀ عطار نیشابو...

جنبش معارف‌پروری تاجیک، پیش از همه و بیش از همه، در ادبیات بدیعی آن نقش و نفوذ داشته است. جایگاه و مقام نظم کلاسیک را نیز در ادبیات معارف‌پروری تاجیک نمی‌توان نادیده گرفت. این مقاله با هدف بررسی افکار معارف‌پروری در اشعار عجزی به‌‌نگارش درآمده است. صدیق‌خواجه عجزی از مردان برگزیدۀ مکتب و معارف نوی تاجیک در ابتدای عصر بیستم است. او که از جوانی به شعر و ادب علاقه داشت، با تأسیس مکتب اصول نو در رو...

در پاره¬ای موارد در حوزه مطالعاتیِ ادبیات تطبیقی نمی‌توان به ‌طور دقیق و صریح معین کرد که یک اثر مربوط به ادبیات کدام ملت و قوم است. به نظر می‌رسد علت این مسئله مشخص‌نبودن تعریف و مرز ادبیات ملی باشد که خود، معلول دقیق‌نبودن معیارهایی است که برای ادبیات ملی تعریف شده است. در حالی که گروهی ـ دنباله‌روان مکتب فرانسوی ادبیات تطبیقی ـ زبان را یگانه (یا قوی‌ترین) ملاک برای تعیین مرز ادبیات ملل و تعری...

تأثیر ادبیات فارسی در ادبیات انگلیسی نوشتۀ حسن جوادی از منابع درس کلیات ادبیات تطبیقی است. این کتاب نفوذ و تأثیر ادبیات پارسی در ادبیات انگلیسی را، از اواخر سده‌های میانه تا پایان قرن بیستم میلادی، بررسی و تحلیل می‌کند. کتاب حاضر در چهارچوب ادبیات تطبیقی، به‌ویژه مکتب فرانسوی، قرار می‌گیرد، زیرا جوادی براساس منابع معتبر و درجۀ اول تک‌تک این موارد را برشمرده و شواهد و مستندات کافی عرضه ...