خواجوی کرمانی و سلمان ساوجی از شاعران نامدار و صاحب سبک قرن هشتم توانسته‌اند به کمک موسیقی شعر، توازن و تناسب کلمات را در محور هم‌نشینی زبان، به بهترین شکل به نمایش بگذارند. این مقاله در بررسی و مقایسه موسیقی کناری غزلیات سلمان و خواجو بر آن است که اثبات کند قافیه‌های دو همسان کم‌آهنگ‌ترین کلمات قافیه‌اند. این نوع قافیه در شعر خواجو بیش از سلمان<...

چکیده: حکیم افضل الدّین محمّد مرقی کاشانی از برگزیدگان فلاسفه، علماء، حکماء، عرفا، و شعرای روزگار مغول، در قرن هفتم هجری قمری، صاحب آثار فراوانی به نثر و نظم فارسی، از بزرگترین رباعی سرایان قرن هفتم و یکی از ارکان شعر فارسی به شمار می رود. وی علاوه بر حکمت و فلسفه، در ادب فارسی نیز جایگاه و پایگاه ویژه ای دارد و درکنار سبک ویژه خویش در نثر فارسی و قرار دادن و جایگزین کردن اصطلاحات فارسی به جای پ...

حافظ ابراهیم، شاعر نئوکلاسیک مصری است که در دوران شعرسرایی خویش، توانست القابی همچون«شاعر النیل» و«شاعر الشعب» را از آن خود کند .از سوی دیگر، بدان جهت که شعر وی پر از طنین الفاظ و ضرب آهنگ واژگان است، او را «شاعر موسیقی» لقب داده‌اند.     در این مقاله سعی بر آن داشته‌ایم تا ساختار موسیقایی شعر این شاعر بزرگ را بررسی کرده ، با تحلیل موسیقی بیرونی و درونی اشعار وی و ارائۀ جلوه‌هایی از آن، جایگاه...

غزلیات شمس تبریزی، اثر مولانا جلال الدین محمد بلخی را می توان در زمره ی عالی ترین نمونه های شعر فارسی به شمار آورد. مهم ترین ویژگی این غزل ها موسیقی بکر و بی تکلفی است که به شیوه های مختلف در تمام شعر منتشر می شود. کلمات چرخ زنان از نهان گاه جان شاعر به ظهور می رسند و در همان هیأتِ ناب بدوی، زمخت و تراش نخورده، در کنار هم نظام موسیقایی اثر را می سازند. در این نظام، موسیقی کناری یکی از چهار جلوه ...

نادر نادرپور، شاعر بزرگ معاصر ایران است، در حالی که پژوهش‌هایی اندک دربارة کلام وی بانجام رسیده است. این پژوهش، زیر عنوان موسیقی بیرونی (وزن) در شعر نادرپور، به بررسی جلوه‌ای از موسیقی در شعر او می‌پردازد. برای انجام این مهم، پس از آوردن مقدماتی در باب شعر و موسیقی، ابتدا بحثی در اطراف موسیقی بیرونی، طرح و تمام بحرهایی که نادرپور در قالب آن‌ها شعر سروده، با ذکر یک یا دو نمونه معرفی شده است. سپ...

ردیف از ویژگی­های بارز اشعار فارسی، به­خصوص غزل است؛ به گونه­ای که اکثر شاعران غزل­سرا از ردیف به طرزی ویژه بهره برده­اند و کمتر شعر موفقی را می­توان یافت که ردیف نداشته باشد. حال باید روشن شود که این ردیف چه زیبایی­ها و کارکردهایی دارد که حتی شاعران معاصر ما بدان گرایش دارند و برای نمونه، حدود هشتاد درصد اشعار سیمین بهبهانی مردّف است. ردیف مانند قافیه، شعر را آهنگین می­کند و سطح زیبایی آن را با...

در این پایان نامه مسائل مربوط به شعر وموسیقی کناری آن و همچنین کلیّ? مسایل مربوط به قافیه وردیف ،حاجب و برخی از مصادیق تکرار که در حوز? موسیقی کناری حائز اهمیت بوده مورد بررسی قرار گرفته است . در پایان نامه حاضر تک تک ابیات دیوان قصاید، منظوم? روشنایی نامه و سعادتنامه بعد از خواندن و مورد مداقه قرار گرفتن آمارگیری نیز شده اند و سپس این آمارها تحلیل شده اند . از جمله مطالبی که در این پایان نامه م...

هوشنگ ابتهاج به عنوان شاعری متعهد و آگاه به ظرایف موسیقی کلام، کوشیده است شعر خود را با زبانی شیوا و بیانی متناسب با موسیقی عرضه نماید. موسیقی شعر که از مباحث جدید و اساسی شعر فارسی است؛ عبارت است از: نظم خاصی که درمحور افقی وعمودی شعر، توسط هماهنگی میان واژه ها و آرایه های زیباشناختی و بدیعی در بافت شعر شکل گرفته و باعث نظم و انتظام آن میگردد. بنابراین تعریف موسیقی شعر توسط دکترشفیعی کدکنی به...

موسیقی شعر مجموعه عواملی است که در کلام رخ می دهد تا در آن، آهنگ و توازن ایجاد شود. همین توازن و هماهنگی، در زیبایی سخن ، انتقال پیام و نشان دادن احساسات و عواطف شاعر، نقشی اساسی بر عهده دارد. به عبارت دیگر موسیقی شعر به شاعر کمک می کند تا درونیات خود را به بهترین و شیواترین صورت به ظهور برساند. عصمت بخارایی یکی از شاعران مشهور و بنام منطقه ی ماوراءالنهر در قرن نهم و از پایه گذاران بحرطویل در ش...

بررسی زیباترین و شاخص ترین جلوه­ی موسیقی شعر یعنی وزن و آهنگ آن گامی است در جهت شناخت ذهنیات و تفکّرات شاعر و در این راستا پرداختن به جنبه­های گوناگون موسیقی شعر وی ضرورت تام دارد. آهنگ و موسیقی، زیبایی و تأثیر ناشی از آن و همچنین موافقت آن با طبع زیبا پسند انسان، شرط اساسی در ماندگاری  و جاودانگی شعر و شاعر دارد. بیدل از جمله شاعران بزرگ و بی بدیل سبک هندی است که به حق اُسوه و نمونه بی­همتایی ب...