شاهرخ‌نامه، منظومه‌ای حماسی‌-تاریخی از شاعر توانای قرن دهم هجری، میرزامحمد قاسمی گنابادی است. موضوع این مثنوی، شرح نبردها، سفرها و عدالت‌ورزی‌های شاهرخ تیموری از زمان برتخت‌نشستن تا مرگ اوست. در این نوشته ضمن معرفی اجمالی شاعر، ویژگی­های سبک شناسی شعر وی را با شیوۀ لایه ای ( در سه سطح زبانی، ادبی و فکری) تبیین کرده و به این نتیجه رسیده­ ایم که علاوه بر مضامین حماسی بسیاری از ابیات شاهرخ ­نامه م...

سخن از سنت پیامبر(ص) در ساختار فکری اسلام به عنوان یکی از منابع شریعت اسلامی اهمیت به سزایی دارد،.اهمیت سنت و جایگاه آن در تشریع اسلامی، از آنجا معلوم می شود که سنت، بیانگر داده های قرآن و شارح مفاهیم و احکام آن است و انکار سنت به عنوان یکی از منابع تشریع، پیامدی جز انکار عملی بسیاری از اصول و احکام مسلّم اسلام را ندارد. در رساله حاضر، با تمسک به آثارفکری و دینی استاد قرضاوی اندیشمند مصری، کیفی...

در این پژوهش که با نام « بررسی ساختاری منظومه ی مانلی » اثر شاعر بزرگ معاصر، نیمایوشیج، انجام شده است، پس از طرح مباحثی پیرامون مکتب ساختارگرایی و ارتباط آن با شاخه های دیگر علوم انسانی، به بحث ساختارگرایی در نظریه های ادبی نیما اشاره کرده ایم. مطالعه ی اشعار، یادداشت ها، نامه ها، مقالات و نظریه های ادبی نیما، اهمیت ساختارگرایی را از دید او روشن می سازد و آگاهی این هنرمند بزرگ را از جریان های ا...

هر منظومه فکری، ناچار از جهان بینی و انسان شناسی است که بر اساس آن احکام خود را در مورد جامعه و سیاست بیان می کند؛ از این رو شناخت اندیشه سیاسی مسلمانان نیز منوط به فهم مبانی کیهان شناختی و انسان بینی آنان است. در این مقاله سعی شده برمحور انسان شناسی، پرتویی بر ساختمان اندیشه سیاسی قدیم مسلمانان افکنده شود. شناخت طبع انسان از لحاظ این که سمت و سوی آن به سوی خوبی ها یابدی هاست، اولین و در عین حا...

پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که آزادی عقیده در منظومه فکری آیت­الله جوادی آملی از چه منطق ساختاری برخوردار است. فرضیه این است که ایشان از یک سو سعی می­نماید از منظر اصالت وجود و نیز تشکیک وجود، حقیقت آزادی را تبیین کند؛ از دیگر سو روشمندانه می­کوشد ضمن پرداختن به مقوله آزادی عقیده در فضایی متفاوت از گفتمان رقیب، به یک مفهوم اسلامی از آن دست پیدا کند. نگارندگان با روش تحلیلی - تفسیری ضمن پرداختن...

اساس و موضوع اصلی منظومه های عاشقانه، عشق و محبت است و از آنجا که از دید عرفا عشق و غیرت ملازم همدیگرند، در این منظومه ها شاهد موارد گوناگون غیرت ورزی شخصیت ها هستیم. در منظومه ویس و رامین، موبد و ویرو و رامین رقیبانی هستند که بر سر تصاحب ویس به جدال با یکدیگر می پردازند و گاه در این راه دچار غیرت می شوند و حتی گاه کار به جنگ و لشکرکشی می کشد. همین رشک و غیرت بین گل و ویس بر سر رامین نیز وجود د...

منظومه های عاشقانه یکی ازگونه های شعر غنایی است. این نوع منظومه سرایی در ایران رواج بسیار زیادی یافت چنان که بیش از یکصد داستان از زوجهای ادبی با ده ها نظیره از این داستان های عاشقانه و تنها به نظم در دست است. در مطالعات ساختاری این منظومه ها در می یابیم صرف نظر از نام ها و برخی تفاوت های اندک، تمام این منظومه ها بر یک شیوه و ساخت بنا شده اند. در این مقاله پس از آشنایی با چگونگی منظومه های عاشق...

داستان خسرو و شیرین در دو منظومه متفاوت آمده است. سراینده یکی از منظومه ها حماسه ساز است و در پهنه رزم میدان دار و سراینده منظومه دیگر پیاله گردان ساحت بزم است. فردوسی حماسه سراست، امّا این منظومه عاشقانه مختصر با حماسه بی مانند او بی تناسب نیست. نظامی داستان سراست و دارای تجربه عشق، و با استادی شگرفی منظومه عاشقانه ای مفصّل را بتصویر کشیده است. نخست خلاصه ای از هر دو منظومه ارائه می گردد، سپس با...

در سلسله روایاتی که از پهلوانی های رستم در دوران جوانی اش به دست ما رسیده است با دو روایت منظوم روبه رو می شویم که به «ببر بیان» و «داستان پتیاره» اشتهار دارند. موضوع این دو منظومه که تاکنون پیرایش و تصحیح نشده اند، چنین است که رستم برای نبرد با اژدهای مخوفی به سرزمین هندوستان می رود و با تدبیری که می اندیشد آن اژدها را از بین می برد. با وجود آنکه این دو منظومه از نظر مضمون مانند یکدیگرند، می...

منظومه های نحوی جایگاه ویژه ای در ادبیات عربی و آموزش علم نحو دارند. مشهورترین این منظومه ها الفیه ی ابن مالک (م.672) است. ولی پیش از او احمد بن منصور یشکری (م.370)؛ حریری (م.516) و ابن معطی (م.628) منظومه های تعلیمی خود را در علم نحو سروده اند. اما نخستین منظومه ی نحوی از آن خلیل بن احمد (م.170) است در 293 بیت که در این نوشتار به ویژگیهای آن اشارت رفته است.