نشانه‌شناسی از نظریات تحلیلی نیمة دوم قرن بیستم است. مایکل ریفاتر، منتقد فرانسوی­تبار آمریکایی، با کتاب نشانه‌شناسی شعر، این نظریه را برای خوانش شعر پیشنهاد کرد که بر اساس آن می‌توان شعر را با دو خوانش اکتشافی و پس‌کنشانه مورد بررسی قرار داد. خوانش اول، معانی محوری شعر را مورد بررسی قرار می‌دهد اما در خوانش دوم، با توجه به دلالت‌های زبانی، پس از بررسی عناصرغیردستوری، ارتباط درونی عناصر متن، در ...

در علّت روی آوردن نظامی به سرودن مثنویهای غنایی، اته وریپکا دلائلی ذکر کرده اند که برای منتقد تیزبین امروزی چندان قانع کننده نیست. چنانکه ریپکا علّت را در فرو مردن آرمانهای شهسواری یافته و اته بی آنکه شاهد و مثالی بیاورد، متذکّر شده است که در آثار نظامی ملال و افکار تاری وجود دارد. در این مقاله سعی شده است ضمن تحلیل دو نظر فوق الذّکر، دلایل قانع کننده تر دیگری پیشنهاد شود. شاید این نگاه جدید بتواند...

رساله هوسنامه، نسخه خطی ارزشمند و در خور توجه در عرصه ادبیات غنایی است که از خمول و گمنامی به در آمد. این اثر توانسته است گوشه ای از گستره ادب غنایی پیش از خود را نشان دهد. و همچنین یکی از نمونه های غنایی زیبا در قرن 9 محسوب می شود. نکته مهم دیگر این است که هوسنامه دارای اطلاعاتی از شعرایی است که ناشناخته یا کمتر شناخته شده اند. و مجموعه ای از شعر این شاعران بی دیوان را شامل می شود. نسخه های...

مثنوی مولانا اثری تعلیمی است که با هدف تعلیم مریدان سروده شده است؛ اما عشق خاصی که مولانا در زندگی تجربه کرده است و به تبع آن غلب? عشق حق در جان او که جسم خاکی او را از خاک به افلاک رسانده است و تجرب? عظیم غزلسرایی ناب او در غزلیات شمس بر ذهن و زبان او در مثنوی نیز تأثیر گذاشته و بخش هایی از این اثر را به شعر غنایی بدل ساخته است. غنا و شور غنایی که حاصل تداعی های شهودی و ناب عارفانه و مواجید و ...

چکیده اشعار حافظ نفوذ فوق العاده ای در اشعار شعرای پس از خود داشته است، به طوری که این تأثیرگذارری را می توان از عهد پس از وی تاکنون دنبال کرد و همین امر وی را شاعری پرآوازه و مطرح در تاریخ ادبیات ما ساخته است. ویژگی ها و مضامین و عناصر غنایی اشعار حافظ در اشعار شاعران پس از وی از جمله صائب تبریزی که به سرایش غزل نامبردارند، حضوری چشم گیر دارد. شاعران سبک هندی ضمن نوآوری در شعرگویی به این ش...

ادبیات دوران حکومت سامانی(287-385ه.ق) نخستین جلوه های ادب پارسی را در بردارد. یکی از مهم ترین ویژگی های سبکی شعر غنایی این دوره، یادآوری از نام شخصیت های دینی در انواع شعرهاست. ثبت این تلمیح ها و منقبت های دینی و تحلیل تأثیر زمینه های سبکی و سیاسی در نوع استفاده شاعران از آن ها، مسأله ای است که تا کنون بطور کامل به آن توجه نشده است. در کتاب های سبک شناسی و تاثیر قرآن و حدیث نیز به سبب اعتماد به...

میرزا عظیما معروف به اکسیر اصفهانی (متوفّی 1169ه.ق) از شاعران توانا، نا شناخته و نازک خیال شبه قاره هند است که متأسّفانه نه تنها دیوان و دیگر آثار وی تصحیح نشده، حتّی در تذکره ها و تاریخ ها نیز مطلب چندانی از او نیامده است. مهم ترین اثر وی، دیوان به طور دقیق 9326 بیت در بر دارد که بخش اعظم آن را غزلیات تشکیل داده است. غزلیات اکسیر اصفهانی گنجینه ای سرشار از مضامین و بن مایه های غنایی است. فضای کلّی...

در راستای تبیین و تشریح مجموعة حماسة ملی ایران، نداشتن آگاهی دقیق از تاریخ سرایش و نام سرایندة اغلب منظومه­های حماسی پس از شاهنامه، از مهم­ترین چالش­های پیشِ روی پژوهش­گران این حوزه است که سکوت معنادار تذکره­ها در این باب نیز بر این مشکل دامن می­زند. تنها معادلات سبک­شناسی، زبان­شناسی و برخی اشارات بینامتنی است کـه باب گمان­زَد را در این زمینه گشوده نـگه ­داشتـه است. منظومۀ حماسی جهان­گیرنامه نیز...

در ایه پژی صَ تا تزرسی راتط یٍ میان حک مًت اَی ضاعزان یو یًسیذگان زَ عصزی،تاثیزاتی ک حک مًت اَ در ادتیات داضت اٍوذ،آضکار میض دً.حک مًت اَ مَ اًر تا فز یَگ یادب راتط یٍ مستقیم داضت یٍت طٍ رً مستقیم یا غیز مستقیم اثزات اوکار واپذیزی در گستز یٌ ادتیات تزجا گذاضت اٍوذ.حک مًت اَ یدرتار یاتست ت آوان،گا ت طٍ رً مستقیم در راستای ا ذَاف خ یًص ت تط یًق ضاعزان یو یًسیذگان ریی آیرد یم جًثات ریاج یریوق او اًع ادتی را فزا مَ میکزدوذ. مَ...