تصویر و تصویرپردازی از عناصر و مؤلّفه‌های برجسته در حوزة زیبایی‌شناختی و از جمله اختصاصات در سبک‌شناسی آثار ادبی و هنری است. امروزه نگاه انتقادی به آثار ادبی از منظر خلق تصاویر نو، ناب و نغز از جمله مباحث جدّی در مطالعات بلاغت سنتی و نقد و نظریة ادبی و به‌ویژه در بررسی و تحلیل‌های مکاتب صورت‌گراییی و ساختارگرایی و مانند آن محسوب می‌شود. هدف از این پژوهش بحث و بررسی در انواع تصاویر منظومة بزمی نور...

از آغاز قرن دهم هجری با توجه به تغییر مراکز ادبی و تأثیر حاکمیت سیاسی بر ادبیات فارسی، در کنار معما‌‌سازی و ماده‌‌تاریخ‌‌، جواب‌‌گویی و تقلید از منظومه‌‌های فاخر فارسی چون «مخزن‌‌الأسرار»، «حدیقه‌‌الحقیقه»، «بوستان» و «مثنوی معنوی» در کارنامة شاعران ایرانی-هندی فراوان به‌‌چشم‌‌می‌‌خورد. مثنوی «گُل‌‌افشان» اثر «کاهی کابلی» از شاعران سرآمد دَربار همایون و اکبرشاه گورکانی در قرن دهم، یکی از ارزشمندت...

هر نوع ادبی (literary genre) می­تواند حاوی انواع دیگری نیز باشد. شعر عطار در مثنوی‌هایش، علی­رغم اینکه جنبة تعلیمی دارد، در درون خود معانی و مضامین گوناگونی را جای داده است. این امر، بررسی این منظومه­ها را از منظر انواع ادبی (literary genres) و مضامین شعری موجود در آنها لازم می­نماید. با بررسی و مطالعة دقیق چهار منظومة عطار؛ یعنی الهی‌نامه، اسرارنامه، منطق‌الطیر و مصیبت‌نامه در مجموع، بیست و هش...

یکی از مباحث مهم نقد ادبی پرداختن به بن‌‌مایه‌‌های ادبیات داستانی است. بن‌مایه‌‌ها را از جهت اهمّیت و نقشی که در داستآن‌ها اعم از منظوم یا منثور دارند می‌‌توان به دو دستة بن‌‌مایه‌‌های ایستا و بن‌‌مایه‌‌های پویا تقسیم‌‌بندی کرد. توصیف‌‌ها در عین حال که انواع مختلفی را در بر می‌‌گیرند (توصیف بیانی از داستان است که راوی با نظرگاه خود به ترسیم محیط، اشیاء، سیمای ظاهری و باطنی شخصیّت‌‌ها می‌‌پردازد)،...

مکتبی شیرازی، شاعر قرن نهم هجری، با اثر لیلی و مجنون خود به شهرت رسیده، اثری که در قالب مثنوی و با طرحی داستان­وار سروده شده است. منظومه­هایی نظیر لیلی و مجنون، مرز بین حکایت و داستانِ هنری هستند. به همین دلیل در رد­یابیِ عناصر داستانیِ آنها گاه توجیه یک ادعا یا تخصیصِ یک عنوان، چندان آسان نیست و به خصوص در تقسیم‌بندی‌ها، امکان دوگانگی بعضی انواع در داستانی واحد نیز وجود دارد. با این­همه، هدف اصلی ...