نوشتار حاضر متن مصاحبه‌ای با علامه فضل الله است در مورد تفسیر «من‌ وحی القرآن». در این مصاحبه علامه فضل الله به پرسش‌های متعددی پیرامون روش تفسیر خود و ویژگی‌های آن پاسخ می‌دهد. برخی از محورهای مورد پرسش عبارت‌اند از: فلسفه نامگذاری تفسیر به «من وحی القرآن»، پیامدها و آثار روش من وحی القرآن، چگونگی بهره‌گیری از عقل در تفسیر، جایگاه روایت در روش «من وحی القرآن»، رابطه قرآن و اهل بیت:، فلسفه اجتن...

چکیده محمدبن‌‌حسن صفّار یکی از شخصیت‌های بزرگِ قرن سوم است که در میان متکلمان و اندیشمندان نخستین امامیه در شهر قم جایگاه ممتازی دارد. یکی از مباحث مهم در معرفت‌شناسی، بحث از منابع معرفت است. بر اساس گزارش‌های محمدبن‌‌حسن صفّار، ابزار و منابع معرفت دینی عبارت است از کتاب، سنت، عقل، فطرت و حواس.  بنابر نظر صفّار، شناخت خداوند در سایه بهره‌مندی از همه منابع و ابزارهای معرفت، حاصل می‌شود. البته او غ...

با پذیرش این مطلب که امام خمینی; فارغ از شأن سیاسی، دارای وجهه قوی فقهی، فلسفی و عرفانی بوده، بررسی و تحلیل ابعاد معرفتی و بخصوص مبنای معرفت شناسانه اندیشه های ایشان ضرورت می یابد. نکته مهم آن که معرفت شناسی امام; را باید در ذیل مکتب معرفتی حکمت متعالیه ملاصدرا  مطالعه نمود. ایشان به پیروی از ملاصدرا، علم را مساوی وجود و فوق کیفیات و مجرد از ماده می­داند و از طرفی به تبعیت از شیخ اشراق، علم را ...

وحی از جمله مسائلی است که همواره مورد توجه متفکران به ویژه دانشمندان اسلامی بوده است و آنها به بررسی ابعاد مختلف آن پرداخته اند. صدرالمتألهین نیز در آثار خود به تحلیل وبررسی وحی پرداخته است. آنچه این مقاله در پی شناسایی آن است اینکه ملاصدرا تحلیل عقلی از وحی ارائه کرده و رویکرد غیر زبانی نسبت به وحی دارد، اما در عین حال رویکرد زبانی وحی را نیز اتخاذ می کند و این رویه ای است که صدرالمتألهین در ج...

رویکرد گزاره‌ای یکی از مهم‌ترین رویکردهای غیرزبانی به وحی قرآنی است. در این رویکرد مراد از «گزاره» که کلیدی‌ترین کلمه در آن است، معانی و حقایقی است که مستقل از زبان‌های طبیعی‌اند. بر پایۀ رویکرد گزاره‌ای این حقایق بی‌صورت‌اند و پیامبر به آنها صورت و لباس زبان خاصّی می‌پوشاند. در گذشته افرادی همچون زرکشی و سیوطی بدون اینکه ذکری از قائل یا قائلان این رویکرد داشته باشند، نامی از این قول برده‌اند. د...

متفکران و الهی‌دانان در ادیان ابراهیمی درباره وحی نظرات یکسانی نداشته و گاهی تعارض جدی میان دیدگاه‌های آنان وجود دارد. برخی از وحی گزاره‌ای و عده‌ای از وحی غیرگزاره‌ای یاد می‌کنند. در بین متفکران اسلامی تا قبل از دوران معاصر و ظهور پاره‌ای از روشنفکران، اصل پدیده وحی و نقش قابلی پیامبر در دریافت وحی مورد وفاق بود. در چند دهه اخیر به تبع آشنایی برخی از روشنفکران با اندیشه‌های متفکران غربی مسئله ...

این نوشتار در پی واکاوی روش تفسیری علامه فضل الله در تفسیر «من وحی القرآن» است. نویسنده بر این باور است که مهم ترین ویژگی «من وحی القرآن» از نظر روش بلاغت محوری است. مفسر می کوشد قواعد بلاغت و لوازم و پیامدهای سخن بلاغی را مبنای فهم آیات قرار بدهد. در این نوشتار نخست به پیشینه روش بلاغی در تفسیر پرداخته شده است، سپس معیارهای شناخت ابعاد بلاغی از دیدگاه علامه فضل الله مورد بحث قرار گرفته است، آن...

متکلمان اسلامی بر جنبه الاهی بودن وحی اتفاق نظر دارند، اختلاف آنان در خصوص چگونگی کلام خدا و حدوث و قدم کلام الاهی است. شیخ مفید معتقد به الاهی بودن وحی است. به نظر او، خداوند الفاظ وحیانی را خلق می‌کند و پیامبر به طور مستقیم یا باواسطه این الفاظ وحیانی را شنیده و بیان می‌کند. شیخ مفید منکر نزول معارف کلی وحیانی به طور دفعی و جمعی است. علاوه بر تصریح شیخ مفید بر اینکه وحی کلام خداست، اعتقاد وی ...