چکیده قرآن کریم از زمان نزول تا کنون، تأثیر عظیمی بر ذهن و زبان شاعران و نویسندگان ادب فارسی گذاشته است. ادبا و شعرای زبان فارسی، در بسیاری از مضامین و مفاهیم، از قرآن و معارف قرآنی استشهاد جسته اند و با تلمیح، تضمین، اقتباس، حل و درج، سعی کرده اند آیات و پاره هایی از سوره های قرآن را در کلام خود بگنجانند. علاوه بر آن، برخی از سرایندگان به ترجمه و یا تفسیر آیه، سوره و یا پاره هایی از قرآن به ...

چکیدهتصحیح نسخه‌های خطّی، از کارهای ارزشمند علمی، در یک قرن اخیر است که زمینه‌ی احیای بسیاری از آثار منظوم و منثور گذشته را فراهم کرده‌است. این کار، باعث شده تا متون علمی، ادبی، تاریخی و دینی بسیاری، در دسترس علاقه‌مندان به تاریخ، ادبیات و فرهنگ ایران قرار گیرد. تاریخ ذو‌القرنین، اثر خاوری شیرازی، یکی از این متون تاریخی و از منابع دست‌اوّل دوره‌ی فتحعلی‌شاه قاجار است که مؤلّف در آن، بسیاری از وقای...

تلاش برای بیان تعریفی مستقل از رمز و تبیین آن به عنوان تصویری خیالی جدای از دیگر صور خیال، برای هر پژوهشگر آثار ادبی و عرفانی بایسته و شایسته است. از سوی دیگر، طرح این موضوع نیز برجسته و با اهمیت است که رمز در عین رابطة بسیار فشرده با کنایه، استعارة مصرّحه، تمثیل رمزی، اضافة سمبلیک، کهن الگو، تشبیه تمثیل و نوع ادبی فابل، تصویری جدای از اینهاست. لزوم توجّه شعرا و نویسندگان به رمز، تاریخچه و انواع ...

زبان­شناسی تطبیقی برای شناخت زبان ها دو روش مشخص دارد: روش رده­شناختی و روش تکوینی. هدف روش نخست تثبیت ویژگی های همگانی زبان ها و هدف روش تکوینی، تدوین تاریخ زبان هاست.    زبان­شناس تطبیقی برای هر زبانی یک اصل مسلم و یک فرض دارد. اصل مسلم نزد ایشان مشابهت­های بسیار زبان هاست که نمی­توان آنها را حمل بر اتفاق یا وام­گیری کرد. فرض آنان بر این است که این زبان ها از یک اصل مشترکی منشأ گرفته اند و اخ...

ناقوس بوسیدن در قصیده‌ی ترسائیه‌ی خاقانیچکیدهآن‌چه در این پژوهش بررسی خواهد شد، بیت زیر از قصیده‌ی «ترسائیه»ی خاقانی است:روم ناقوس بوسم زین تحکّم شوم زنّار بندم زین تعدّادر سال‌های اخیر، برخی از شارحان در ضبط واژه‌ی «بوسم» در بیت یاد شده از خاقانی، تردید کرده و باور دارند که این واژه تصحیف «نوشم» (صورت کوتاه‌شده‌ی نیوشیدن) و به معنای شنیدن است و سخن خاقانی را در این بیت نه ناقوس بوسیدن، بلکه ناقوس...

پس از شکل‌گیری حکومت سلاطین دهلی، تحولات گوناگون در جنبه­های مختلف حیات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هند شکل گرفت. از جمله این تحولات، رسمیت یافتن زبان فارسی در دربار سلاطین دهلی و نگارش آثار ادبی و تاریخی متعدد به زبان فارسی بود. تاریخنگاری رسمی مسلمانان در هند به زبان فارسی با نگارش تاج المآثر در اوایل سده هفتم هجری آغاز شد و با نگارش آثاری چون طبقات ناصری، تاریخ و فیروزشاهی برنی رونق یافت. در این...

بررسی اشعار و حکایت های بوستان و گلستانِ شاعر بزرگ ایران، سعدی شیرازی با هدف بررسی تبیین نگاه شاعر به زن (اعم از همسر، مادر، معشوقه و یا جنس زن به طور کلی) اهتمام اصلی نویسنده در نگارش این مقاله بوده است. هرچند شاید نتوان به صرف تحلیل و تفسیر محتوای اشعار و حکایت های سعدی به کنه ضمیر شاعر نسبت به زنان پی برد، ولی می‌توان ادعا کرد که یکی از بهترین راههای شناخت نوع نگرش شاعر نسبت به این مقوله در ...