خرابات در ادبیات فارسی هم به معنی حقیقی و منفی، به میکده و محل فسق و فجور و هم به معنی مجازی و مثبت، به جایگاه پاکبازی و فناگاه عاشقان و عارفان دلالت می­کند. شاعران زبان فارسی در قلمرو این واژه  مضامینی بکر آفریده­اند. گرد آمدن  معانی متناقض در این واژه و در عین حال بسامد بالای کاربرد و تبدیل آن به اصطلاح کلیدی و مهم در متون ادبی و عرفانی، سبب شده جایگاه درخور توجهی پیدا کند. بدین منظور، در این...

زمینه و هدف: شفافیت مفهومی، بخش مهمی از همه پژوهش هاست. تحلیل مفهوم نظام مند روشی پژوهشی است که می تواند به تنهایی یا در قالب پروژ­ه تحقیقاتی گسترده­تری انجام شود. هدف اصلی تحلیل مفهوم نظام مند همانند سایر روش­های تحلیل مفهوم، واضح سازی مفهوم مورد نظر می­باشد. روش­ها: این مطالعه به شیوه ی مروری و از طریق جستجوی پایگاه های اطلاعاتی proquest، cinhal، pubmed و science direct بدون محدودیت زمانی و ب...

مسلماً در میان اشعار میرزا عبدالقادر بیدل، به تعبیر دانشمند بیدل‌شناس، دکتر عبدالغنی، «واژگان نازپرورد» کم نیستند که این سخنور ممتاز از آن‌ها در کارگاه معنی‌آفرینی های خویش ماهرانه و شاعرانه استفاده کرده و ملقب به «ابوالمعانی» شده است. نفوذ واژة «آیینه» و ترکیب و تعبیرهایی که شاعر به‌کمک آن ساخته، باعث شده است ابوالمعانی را «شاعر آینه‌ها» (شفیعی کدکنی) توصیف کنند. همین‌گونه، واژگان دیگری همچون «...

امّی بودن پیامبر اکرم(ص) در معنای ناتوانی در خواندن و نوشتن، یکی از مباحثی است که قرآن کریم  بر آن تصریح دارد. آیات، روایات و اسناد تاریخی این مطلب را به طور حتم اثبات می کنند که پیامبر اکرم(ص) تا زمان بعثت توانایی خواندن و نوشتن نداشت. این مهم مورد اتّفاق اندیشمندان اسلامی فریقین می باشد. امّا با وجود این، شبهات فراوانی در این باره از سوی برخی از مستشرقان مطرح گردیده که معتقدند پیامبر اکرم(ص) قبل...

اولین دیدگاهی که شایسته است از آن به نهج البلاغه نگریسته شود گزاره های شناختیآن است . در این میان بحث رسانگی طرح واره ها به همراه شباهت براساس استعاره های مفهومی و برحسب ویژگی های قلمرویی مبدأ و مقصد در نهج البلاغه، مفهوم بسیار گسترده دارد. رسانگی که بهترین صفت استعاره مفهومی در این جستار است برپایه واژة «ابل» در خطبة سوم با بسط در مفاهیم مختلف تحلیل می شود و در این راستا به صورت توصیفی- تحلیلی...

انرژی، که در زبان یونانی[i] و لاتین از آن با عناوینی چون انرگیا[ii]، انرگوس[iii] یا ارگون[iv] نیز یاد می‌شود، واژه‌ای است که نخستین‌بار توسط ارسطو در راستای معنای فعالیت در بحث حرکت به تفصیل مورد بررسی قرار گرفت. واژة کنونی انرژی در تمامی شاخه‌های دانش، کمیت فیزیکی بنیادینی است و بر فعالیت دلالت دارد. هدف از نگارش این مقاله آن است تا با روش تحلیل معناشناختی و با کمک چهار حوزة فیزیک، مکانیک، فلس...

واژة «استعلایی» از مفاهیم کلیدی تفکّر کانت است که اساساً نظام فلسفی خویش را با آن می شناساند [ایدئالیسم استعلایی]. با وجود این، واژة مذکور در فلسفة کانت در معنای یکسانی به کار نرفته است. با توجه به اینکه در گفته ها و نوشته های راجع به کانت، عمدتاً یک معنا برای آن ذکر می شود [شرایط تجربة ممکن]، لذا روشن سازی معنای این اصطلاح، جهت جلوگیری از بدفهمی آنْ لازم می نماید. دستاورد این پژوهش ـ که اساساً با ...