مقایسه نظرات متکلمان فرقه‌هاى اسلامى در باب احباط با دیدگاه قرآن است. احباط در لغت به معناى باطل کردن، تباه ساختن و در اصطلاح، باطل شدن اعمال نیک با گناهان بزرگ و محو شدن پاداش اعمال پیشین با نتایج شوم گناهان پسین است. برخى از متکلمان معتزلى بر خلاف امامیه و گروهى از متکلمان اهل سنت، احباط را به صورت قاعده‌اى کلى مى‌پذیرند. نویسنده پس از گزارشى از پیشینه تاریخى احباط به دیدگاه متکلمان شیعه و ا...

 گزارشى از تأثیر شگرف قرآن نسبت به سایر منابع معرفتى، بر اندیشه امام على(ع) است. نویسنده پس از شمارش منابع معرفتى امام از قرآن به عنوان مهم‌ترین منبع یاد مى‌کند و سپس از گونه‌هاى تأثیر قرآن سخن گفته و آن را به دو قسم مستقیم و غیرمستقیم تقسیم مى‌کند و گونه دوم را در دو محور دسته‌بندى مى‌کند: 1. ایجاد دیدگاه‌هاى کلى 2. تبیین معارف و مفاهیم. از محور نخست به عناوینى چون: بینش ارزشگذارى، نگاه آینه‌ا...

 پژوهشى درباره معناشناسى واژة »تقوا« در قرآن کریم است. واژة تقوا و کلمات هم‌خانواده آن در مجموع 258 بار به دو گونه فعلى و اسمى در قرآن استعمال شده است. نویسنده پس از بررسى ریشه‌هاى آن، به تبیین مفهومى و بررسى جنبه‌هاى صرفى کلمات مانند: »تقاة«، »واق«، »تقیّا«، »اتقى« و »المتقون« و همچنین نوع کاربرد آنها در قرآن پرداخته است. و در پایان نتیجه گرفته است: 1- مراد از »تقوا« در قرآن همواره یک معنى و مف...

 شناسایى و بررسى روشهاى تفسیر آیات الأحکام قرآن توسط اهل بیت(ع)، است.  فهم هر متنى، نیازمند آشنایى با قواعد و اصول زبانى آن متن و دریافت سبک ویژه اثر است. اهل بیت(ع) نیز هم بر شناخت عمومى زبان و هم بر سبک ویژه قرآن جهت استنباط احکام فقهى از قرآن تکیه دارند. ایشان در بهره‌گیرى از آیات الأحکام به سه روش تمسک، تبیین و تدبر عمل مى‌کردند.  در شیوه »تمسک«، امام(ع)، براى بیان حکم، آیه‌اى را تلاوت مى...

 بررسى برخى از آثار مثبت و بى‌بدیل اهل‌بیت(ع) در پاسدارى از حریم ارزشهاى دینى و قرآنى است.  پیشینه تاریخى مسلمانان نشان از توجه پیامبر به سرنوشت امت اسلامى پس از خود دارد. اهل‌بیت(ع) از سوى پیامبر براى پاسدارى از اسلام و دفع فتنه‌ها و دسیسه‌ها معرفى شدند. اهل‌بیت(ع) از آیات قرآن پاسدارى و از تحریف لفظى به خصوص معنوى آیات جلوگیرى کردند. و در دفاع از مبانى اصولى و عقیدتى نهایت سعى خود را به کار م...

تاریخ شروع سحر و شعبده در زندگی بشر مشخص نیست؛ زیرا امور خارق‌العاده­ای هستند که با تحقّق امور عادى فرق دارند و با پیش­فرض‌هاى عرفى و عادى قابل تصور و تحقق نیستند و از آنجا که دیگران از آوردن مثل آن ناتوانند، همین انگیزه اندیشمندان اسلامى و غیراسلامى را در کنکاش، تحقیق و تفحص در کیفیت و نحوه تحقق این امور برانگیخته است .زیرا خوارق عادت مشتمل بر غایتى هستند، ولى از آن روى که در نوع غایت و مشروعیت...

کتاب مزامیر منسوب به حضرت داوود(ع) و مشتمل بر تشبیهات فراوانى ازجمله تشبیهاتى دربارة خدا، انسان، گناه، گناهکار و مؤمن است، با وجود اینکه فقراتى از این کتاب، خداوند را به طور شایسته مورد خطاب قرار نداده و توصیف نکرده است اما م ىتوان گفت که تشبیهات آن در بسیارى از موارد از لحاظ لفظ و معنى با قرآن کریم قابل انطباق است. تشبیه خداوند به پناهگاه و تشبیه گناه به بارى سنگین و مشقت آور و تشبیه گناهکار ب...

تفسیر ابن جوزی یا  «زادالمسیر فی علم التفسیر»، یکی از تفاسیر، نقلی روایی و واعظانه قرن ششم هـ. ق. است. این تفسیر به گفته مؤلف آن، نه خیلی مختصر و نه خیلی گسترده از لحاظ حجم است. این مقاله بر آن است تا روش و جایگاه تفسیر ابن جوزی را بیان کند. تفسیر زاد المسیر ابن جوزى که خلاصه‏اى از تفسیر بزرگ وى به نام «المغنى فى تفسیر القرآن» مى‌باشد، شامل جمیع آیات قرآن است. سبک غالب بر این تفسیر، نقلى و روای...

 تاریخ ظاهر و باطن آیات قرآن و دیدگاه‌هاى گوناگون در این زمینه مورد بررسى و نقد قرار گرفته است. باور به بطون و ژرفاى معناى چند لایه قرآن از حقایق برگرفته از خود قرآن و معارف اهل بیت(ع) است که در شمار مبادى فهم قرآن قرار دارد و در گذر تاریخ تفسیر، رویکردهاى گوناگونى را برتافته است. نویسنده در آغاز از رویکردهاى سه گانه، ظاهرگرایى از نوع سنّتى و مدرن، بطون گرایى و اخبارى‌گرى در تاریخ تفسیر قرآن یاد...

واژه شرط در دانش‏هاى گوناگون، همچون نحو، فلسفه، اصول، فقه و حقوق به کار مى‏رود و در هر یک، معناى مخصوصى دارد. در این تحقیق، شرط در اصطلاح فقهى محل بحث است و منظور از آن، »تعهدى تبعى است که متعاقدین آن را ایجاد مى‏کنند. « از دیگر سو، شرط را به اعتبارهاى مختلفى مى‏توان تقسیم کرد; از جمله، تقسیم شرط به اعتبار »صراحت در متن عقد« است. به این اعتبار شرط به بنایى، ضمنى و مصرح تقسیم مى‏شود و مشهور در ف...