صدرالأفاضل قاسم­بن حسین خوارزمی یکی از دانشمندان و ادیبان بزرگ ایرانی و صاحب کتاب الیُمنی فی شرح الیَمینی است که در سال 617ق در یورش مغولان به خوارزم کشته شد. تا آنجا که می دانیم، تنها کسی که شرحی از احوال و آثار او به دست داده، یاقوت در کتاب معجم الأدباست. کتاب الیمینیِ عتبی غیر از اشتمال بر تاریخِ دوره­ای بسیار مهم از دولت غزنوی، از جمله کتابها و مآخذ ادبی مهم سدۀ پنجم ...

اهتمام به تاریخنگاری در دوره ممالیک بسیار چشمگیر بود به گونه‌ای که این عصر را باید اوج دوران تاریخنگاری اسلامی دانست. از میان انواع تاریخنگاری این دوره مانند: تواریخ عمومی، دودمانی و سلسله‌ای، طبقات، فرهنگنامه‌های تاریخی و...، فرهنگنامه‌نویسی بیش از همه مورد توجه قرار گرفت. در آغاز قرن هفتم و به هنگام شکل‌گیری دولت ممالیک (648- 922هـ) به علت تعدّد و تکثر لایه‌های مختلف طبقات و نسلها و به دلیل ان...

اهتمام به تاریخنگاری در دوره ممالیک بسیار چشمگیر بود به گونه ای که این عصر را باید اوج دوران تاریخنگاری اسلامی دانست. از میان انواع تاریخنگاری این دوره مانند: تواریخ عمومی، دودمانی و سلسله ای، طبقات، فرهنگنامه های تاریخی و...، فرهنگنامه نویسی بیش از همه مورد توجه قرار گرفت. در آغاز قرن هفتم و به هنگام شکل گیری دولت ممالیک (648- 922هـ) به علت تعدّد و تکثر لایه های مختلف طبقات و نسلها و به دلیل ان...

 تفسیر آیه 18 سوره زخرف است. نگاه قرآن به زن و منزلت او موضوعى است که همواره مورد توجه اصحاب اندیشه و قلم بوده است. در این میان آیه 18 سوره زخرف، توصیفى در خور بررسى از زن ارائه داده است. در این آیه پس از اشاره به انگاره مشرکان مبنى بر مؤنث بودن فرشتگان، این گونه آمده است: »أو من ینشأ فى الحلیة و هو فى الخصام غیر مبین«، یعنى آیا همان که در زیور نشو و نما مى‌یابد و گاهِ خصومت ناروشن بین است«. نوی...

 دیدگاه‌هاى گوناگون، به ویژه دیدگاه قرآن در مورد »مبناى حقوق« مورد نقد و بررسى قرار گرفته است. نویسنده، نخست به تعریف »حقوق« پرداخته و چنین نتیجه گرفته که عنصر »الزام« در ذات قواعد حقوقى وجود دارد. سپس به تعریف »الزام« پرداخته و دو دیدگاه را در این زمینه آورده است که یکى الزام را ضمانت اجرا و دیگرى تکلیف مى‌داند. پس از نقد دیدگاه نخست و پذیرش دیدگاه دوم با اندکى اصلاح، به نظریات مطرح در باب خاس...

این پژوهش با رویکرد تحلیلی ـ توصیفی به بررسی مهم‌ترین چالش‌های برابریابی در ترجمة فرهنگ ‌لغات و اصطلاحات تخصصی چندزبانه می‌پردازد. واکاوی این چالش‌ها از رهگذر ترجمة فرهنگ اصطلاحات تخصصیِ فرانسه‌ ـ انگلیسی ـ عربی معجم المصطلحات الإقتصادیةوالمالیة اثر دکتر مصطفی هنّی به زبان فارسی، از سوی نگارندگان این اثر حاصل شده‌است. چالش‌ها در این پژوهش به دو بخش تخصصی و عمومی دسته‌بندی گردیده‌است. آسیب‌ها و چا...

احمد بن ابی یعقوب اسحاق بن واضح یعقوبی اصفهانی مصری (م284ق) از بزرگ‌ترین و پیشگام ترین دانشمندان «موالی» است. او را می‌توان معلم و پدر جغرافیای اسلامی و تاریخ‌نگاری جهانی با ویژگی‌های عقل گرایانه دانست. گرایش دینی- مذهبی و وسعت تسلط علمی او در حوزه تاریخ، جغرافیا، شعر و نجوم و گیاه شناسی و مطالعات اجتماعی، وی را بر صدر طبقة دانشمندان بنام اسلامی- شیعی نهاده است. برآیند بسیاری از شواهد و دلایل ت...

غالباً گمان بر این است که پیوند زبان فارسی با زبان عربی، محدود به واژگان معرّب است؛ ولی شواهد تاریخی نشان می‌دهد که ارتباط میان این دو زبان، ریشه‌دارتر از واژ گان معرّب است. پسوند «الف و نون»، شاهدی مهم در پیوند با تأثیر و نفوذ ریشه دار زبان فارسی در زبان عربی است. از خویشکاری‌های این پسوندِ فارسی، نسبت‌ساز بودن آن است؛ اما نکتۀ جالب توجه، حضور این پسوند در شماری از اَعلام تاریخی بصره است. نخستین کس...