مشهد، مرکز ایالت خراسان، نقشی بارز در مبارزات ضد استبدادی ایرانیان، که به انقلاب مشروطه منجر شد، ایفا کرده است و برخی نویسندگان، با اتکا به همین سابقۀ مبارزاتی، برای این شهر نقشی پیشروانه و الهام بخش در روند پیروزی انقلاب مشروطه قائل شده اند. با پیروزی انقلاب، و به رغم مبارزات آزادی خواهان، فضای مشهد اختناق آلود و پرتنش شد و مشروطه خواهان در رسیدن به آرمان های خویش توفیق چندانی نیافتند. بسیاری ...

از میانه‌ی سده‌ی سیزدهم ق.، تماس فکری با غرب از طریق نهادهای نوین نظامی، بوروکراتیک، و آموزشی، زمینه‌ی شکل‌گیری طبقه‌ی تحصیل‌کرده و حرفه‌ای تجددگرایی را در ایران فراهم ساخت که عامل رواج سبک‌های پوشاک اروپایی مردانه در ایران بودند. این پژوهش با روش تحلیل متون تاریخی، جریان اقتباس پوشاک اروپایی و دلالت‌های اجتماعی آن را بررسی کرده، و درصدد پاسخ به این پرسش است که چه رابطه‌ای میان ظهور طبقات نوین ...

چکیده تلاش برای شناخت راه‌های بومی رشد و پیشرفت از جمله دغدغه‌های اساسی جامعه ایرانی در زمان حاضر است. با وجود تلاش در این حوزه، ظاهراً توجه به کنشگر و فاعل انسانی در امر توسعه مغفول واقع شده است. در پژوهش حاضر، خصوصیات فردی ایرانی – در دوره مشروطه- در حوزه اقتصاد مورد تأکید قرار گرفته و برای مقایسه و تطبیق این خصائص با اخلاق اقتصادی‌ِ روایت شده توسط ماکس وبر از سایر ادیان به وی...

با وزیدن نخستین نسیم انقلاب های جهانی از جمله انقلاب کبیر فرانسه، انقلاب صنعتی انگلستان، انقلاب 1917 روسیه و... روشنفکران و دوستداران ایران در داخل و خارج کشور به فکر جهانی سازی ایران و همگام کردن این مرز و بوم پرگهر با تحولات جهانی در همه­ی زمینه ها از جمله اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، ادبی و... افتادند. در این مقاله دلایل جهانی­شدن ادبیات (شعر) کلاسیک ایران مورد کنکاش قرار گرفته است. در ا...

چکیده ملکم خان نظام الدوله یکی از تاثیرگذارترین روشنفکران عصر ناصری به شمار می آید. شخصیت فکری و سیاسی او تلفیقی از نظام فکری دو شخصیت هم عصرش، مستشاراالدوله و آخوند زاده بود که از نظر او راه افراط و تفریط را پیموده بودند. از این رو در کار خود شکست خورده بودند و قابلیت اثربخشی مناسبی، در عمق فکری نخبگان حاکم و مردم زمانه خود نداشتند. لذا او سعی داشت با رفع کاستی های متدولوژیک آنان و به کارگیری...

چکیده یافته های پژوهش نشان می دهد که منصب مستوفی گری آذربایجان، نقطه ی عطف زندگی سیاسی وثوق الدوله و آغاز ورود وی به صحنه ی سیاست ایران قرن 19 است. انعقاد قرارداد 1919، میان ایران و انگلیس وثوق الدوله را به عنوان شخصیت شناخته شده در افواه عمومی مطرح کرد. در دوره ی مشروطه مسئله ی اقتصاد و امنیت که مهم ترین مسئله در اجتماع آن روز ایران بود با برنامه ریزی و اقدام وثوق الدوله چهره ای دگر به خود گر...

مشروطه در تاریخ ایران، رویدادی مهم، تأثیرگذار و سرنوشت ساز به شمار می رود. معمولاً از این رویداد به عنوان گذار از خودکامگی به قانون گرایی در ایران یاد می شود و تحلیلگران و محققان تاریخ ایران انتظار داشته اند پس از وقوع آن، ایران وارد جرگۀ کشورهایی شود که با تأسیس نهادهای بایستۀ یک نظام مشروطه راه خود را در جهت ایجاد جامعۀ مدنی باز کند. اما چنین نشد و مشروطه خواهی در ایران متحمل نزاع های بسیاری ش...

سالهای حد فاصل مشروطه تا پایان دوره رضا شاه (1285-1320 ش.) به تبع تحول ذهنی سالهای پیش از آن، دوره تظاهر مادی مدرنیته در سراسر ایران بود. در پیامد این امر جامعه ایرانی نه تنها محمل ذهنیت جدیدی از مفهوم کودکی که پذیرای تعریف نوینی از بازی های کودکانه و انواع آن گردید. در این مقاله برآنیم تا به این پرسش پاسخ گوئیم که جامعه ایرانی در این دوره چه درک و دریافتی از بازی های کودکانه داشت و این ذهنیت ع...

نقاشی ایران در قرن حاضر وامدار تغییراتی است که در اواخر دوره قاجار در محتوا و فرم آن صورت گرفته است. مهمترین حوادث سیاسی اجتماعی دوره قاجار شکل گیری جنبش مشروطه خواهی و به دنبال آن انقلاب مشروطه در کشور است. این تحقیق در پی آن است که بررسی کند آیا مابین جنبش مشروطه خواهی و آثار نقاشی این دوران ارتباطی وجود دارد و جنبش مشروطه خواهی چه تاثیراتی را بر هنرمندان این دوره و آثار آنها بر جای گذارده اس...

چکیده شیوه­های اعمال و نیز محدود کردن قدرت در سال­های منتهی به مشروطه به ناگاه وجوه نظری جدیدی پیدا می کند. بعد از آن که حکومت­مندی متافیزیکی ایران در سلسلۀ قاجار پدیداری بسیار انحطاط آمیز پیدا کرد، وجوه فروپاشی، شکست و تجزیۀ ایران آغاز شد، به نحوی که ایران در همۀ نبردها شکست خورد و مردم ایران یعنی رعیتِ تحت سلطۀ ظل السلطان­ها از تحقیر داخلی و خارجی به تنگ آمدند. در این فضای بحرانی که تمامیت ارض...