از ابتدای دوره فقهی، سؤالی که فقهای شیعه درباره حکومت با آن روبهرو بودند، محدود بود به اینکه آیا عملکرد عادلانه برای مشروعیت یک حکومت کافی است یا ضرورتاً نصب یا اذن امام معصوملازم است؟ با آغاز اصلاحات دینی و پیدایش انقلاب صنعتی در اروپا و به دنبال آن تحولات سیاسی واجتماعی و پیدایش مفاهیم و ملاک های جدید برای مشروعیت حکومت ها مانند اگزیستانسیالیسم ودموکراسی، دینداران مسلمان با چالشی سخت روبهرو شد...

موضوع خلود برخی از انسانهای خطاکار در عذاب بی پایان اخروی، ریشه در آیات قرآن و روایات اسلامی دارد. در این مورد نه تنها عقل نمی تواند عذاب لایزال را برای خطای محدود بپذیرد، بلکه در مقابل آیات خلود، آیاتی که بیانگر عفو فراگیر خداوند است و نیز آیاتی که وقوع عذاب جاودانه را به مشیت و اراده الهی واگذار می کند، قرار دارد. ملاصدرا برای حل تقابل یاد شده، تفسیری بدیع در کتاب اسفار و الشواهد الربوبیه ارا...

یکی از مسائلی که در حوزه دین شناسی در قرون اخیر در غرب مطرح شده، دین و زبان مربوط به آن است. معناشناسی صفات الهی، مشکل تعارض علم و دین، پیدایش مکاتب فلسفی معارض چون پوزیتیویسم و پوزیتیویسم منطقی از عواملی است که بحث زبان دین را در میان فلاسفه و متکلمان مطرح کرد. معرفت بخشی در گزاره های دینی از چالش های شایان توجه دین پژوهی معاصر در زبان دین است و از پرسش معناداری یا بی معنایی و نگرش های پوزیتیو...

در برابر «تقدیرگرایان کلامی»، که معتقدند علم پیشین الاهی با اراده آزاد انسان در تعارض است، «سازگارگرایان» بر این باورند که علم پیشین خداوند با اراده آزاد انسان سازگار است. «علامه طباطبایی» و «ویلیام کریگ» به گروه اخیر تعلق دارند و برای حل این مسئله راه حل ارائه می دهند. در این مقاله به بررسی تطبیقی «نظریه علم میانه»، به منزله راه حل نهایی کریگ و دیدگاه علامه طباطبایی در باب این مسئله، می پردازی...

ورود تعلیم و تربیت جدید به ایران و ظهور پیش درآمدهای اجتماعی و اقتصادی مقتضی آموزش و پرورش نوین که مشتمل بر نقد و خرده گیری بر تربیت سنتی و از جمله تربیت اسلامی بود، تردیدهایی را در باب ضرورت، امکان و کارآمدی تربیت اسلامی برانگیخت. این امر بررسی تربیت اسلامی به عنوان یک موضوع سیاسی ـ فرهنگی مستقل را در محافل دینی موجب گردید. با پیروزی انقلاب اسلامی این مبحث به صورت جدی تری در محافل علمی مطرح شد...

وجود شرور در جهان، در تعارضی ظاهری با سه صفت علم مطلق، قدرت مطلق و خیرخواهی محض خداوند است. به بیان دیگر، مجموعۀ مرکّب از چهار گزارۀ زیر، مجموعه­ای به ظاهر ناسازگار را شکل می­دهد: 1- خداوند عالم مطلق است. 2- خداوند قادر مطلق است. 3- خداوند خیرخواه محض است. 4- شرّ وجود دارد. این تعارض، به «مسئله شرّ» معروف است که بر مبنای آن، گروهی از خداناباوران، با تکیه بر واقعیّت شرور، به انکار وجود خداوند می­پرد...

مقاله شیعه و مساله مشروعیت بین نظریه و نص که نظریه مشروعیت فاعلی یا مشروعیت مبتنی بر قرارداد و بیعت را بر مبنای منابع و نصوص شیعی استنباط می کند ضمن آنکه تلاشی ابتکاری و ارجمند برای نظریه پردازی در حوزه اندیشه سیاسی شیعه است با کاستی های متعددی روبه روست نظر مولف درباره استفاده کاربردی از این پژوهش و برداشت های ایشان از عبارات تئوری پردازان مسلمان مورد تردید است.اجزای تئوری مشروعیت فاعلی نامخوا...

نسبت زبان و امر واقع در فلسفه، به طورکلی، و در فلسفۀ زبان، به طور خاص، مباحث معناشناسی و نظریۀ دلالت را پیش می کشد. هر رویکرد فلسفی به پدیدۀ تنوع و کثرت ادیان باید به این مباحث زبان شناسانه نظر داشته باشد. نظریه های دلالت و معنایی که در باب امر متعالی در خصوصِ مسئله تنوع دینی برگرفته می شوند، باید به گونه ای باشند که تمامیت و سازگاری آن نظریه را مخدوش نسازد. تعارض گزاره های ادیان و زبان متفاوت د...

شیخ حرّ عاملی از جمله عالمان اخباری است که می توان آگاهی های مفیدی در باب معرفت شناسی و منابع شناخت از میان آثار وی به دست آورد. بحث از منابع شناخت آن گونه که بتواند جهت گیری ها و منطق عملی افراد را در مواجهه با مسائل کلامی بنمایاند، شامل سه مسئله خواهد بود: اول حیطه کارکرد هر یک از منابع و ترسیم حدود قابلیت آنها برای استخراج معارف دینی؛ دوم رابطه آنها با یکدیگر و پاسخ به این پرسش که امکان رسیدن...

موضوع «حفاظت از میراث معماری» مسئله ای است پیچیده و پراهمیت که دارای وجوه متعدد می باشد. در امر حفاظت از میراث معماری نوع نسبت مردم با موضوع از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در جامعه حال حاضر ایران، بنا بر شواهد مختلف، نه تنها در این ارتباط نسبت مطلوبی برقرار نمی باشد بلکه تعارض های اجتماعی متعددی نیز وجود دارد. این رساله به تحقیق در علل بروز تعارض های اجتماعی در حفاظت از میراث معماری پرداخته است...