پس از پایان جنگ سرد و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، ساختار نظام بین‌الملل نیز دستخوش تحولات عظیمی گردید به‌گونه‌ای که ایالات متحده به دلیل برتری در عرصه‌های ایدئولوژیک، اقتصادی، سیاسی و نظامی توانست، ساخت تک‌قطبی و نظم هژمونیک مورد نظر خود را برقرار سازد. با این وجود، رشد اقتصادی چین و نقش‌‌آفرینی مجدد روسیه در تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی نوعی دگردیسی در ساختار نظام بین‌الملل و شکل‌گیری نظام...

تحلیل جدال‌های امنیتی ایران ـ عربستان از منظر ساختاری اهتمام این مقاله است. طبق تئوری نو‌واقع‌گرایی قدرت‌هایی چون ایران‌ ـ عربستان همواره با منازعات ساختاری دست به گریبان‌اند. دغدغۀ اصلی این پژوهش چنین نسج یافت: الف) عدم تعادل در ساخت مثلثی قدرت منطقه‌ای (خاورمیانه) با فروپاشی قدرت عراق در سال 2003 از منظر نو‌واقع‌گرایی باعث تشدید جدال میان ایران و عربستان شده ‌است. ب) شکل‌گیری رقابت آمریکا به ...

آب ماده‌ای حیاتی و غیرقابل جایگزین است. تغییرات آب و هوایی، افزایش جمعیت وتغییر سبک زندگی موجب افزایش تقاضا برای آب و فشار برمنابع آب شیرین گردیده است. منابع آب درسراسرجهان در مرحله بحرانی است. با این حال شدت و ضعف آن در مناطق مختلف متفاوت است. مناطقی مانند خاورمیانه، ساحل در حاشیه صحرای بزرگ آفریقا و منطقه جنوب آفریقا بیشتردر معرض خطر کمبود آب هستند. به منظور شناخت وضعیت موجود و یافتن راه حل‌ه...

افزایش عبور و مرور دریایی با کشتی‌های تجاری، ناوهای جنگی و زیردریایی‌ها و به دنبال آن گسترش آلودگی دریاها در سده اخیر، نه تنها منجر به تهدید و انهدام منابع حیاتی و زیستگاه‌های دریایی شده است بلکه زمینه تنش و منازعه بین واحد‌ها و بازیگران سیاسی را فراهم آورده و می‌تواند تهدیدی برای جامعه جهانی باشد. اگرچه الزامات حقوقی در این عرصه برای مبارزه با آلودگی دریا‌ها به‌صورت دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌الم...

تغییر جغرافیای سیاسی منطقه خزر به‌سبب استقلال کشورهای اتحاد شوروی در سال 1991، تغییراتی را در وضعیت ژئوپلیتیکی آن ایجاد کرده است. سیاست­های ایران و روسیه با هدف حفظ و گسترش جایگاه برترشان در منطقه و عملکرد کشورهای آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان در راستای پیشرفت در عرصه­های اقتصادی و گسترش توان سیاسی، با هدف کاهش وابستگی­ها، فضای رقابتی و تقابلی را در خزر به‌وجود آورده است. نگاهی به روند گفت‌وگ...

تهاجم فرهنگ هاى سلطه جو بر دیگر فرهنگ ها واقعیتى انکارناپذیر در تاریخ حیات اجتماعى انسان است. در مقابلِ تهاجم، دفاع و بلکه حمله متقابل حکم قطعى عقل سالم است. امّا از دیگر سو، فرهنگها نیازمند داد و ستد و شناخت یکدیگرند، تا از این طریق به وسعت افق اندیشه و عمل و غناى هرچه بیشتر دست یابند. برخورد فرهنگ ها، منازعه اى همه جانبه و در عین حال همراه با تعاطى است. نزاعى فکرى در عین تمایل به درک بیشتر و فه...

رقابت بین کشورهای یک منطقه در جهان پدیده­ای فراگیر است، لیکن کنش میان کشورهای مدعی تابع نوع و تعداد موارد مورد رقابت و چگونگی حل آن‌ها است. دو کشوری که جهت موقعیت اول شدن در یک منطقه در تلاش هستند، رابطه مسالمت‌آمیز با یکدیگر نخواهند داشت. رابطه این دو کشور تابع نوعی رقابت پایدار خواهد بود که در جهت یارگیری دیگر کشورهای منطقه، به چالش کشاندن همدیگر و حمایت از کشورها و گروه‌های کوچک‌تر جهت تثبیت...