دو مفهوم سوژه و انقلاب از کلیدی ترین مفاهیم موجود در فلسف? سیاسی معاصر می باشند که بخش اعظمی از مجادلات مابین مکاتب فکری قرن بیستم حول محوریت این مفاهیم شکل گرفته اند. تفاوت در تلقی از رابط? سوژه با ابژه و ارتباط آن با عمل سیاسی رادیکال )انقلاب( از جمل? مهمترین این اختلافات است. از سوی دیگر، سه جریان بارز و پراهمیت گفتمان انتقادی فلسف? سیاسی معاصر عبارتند از مکتب فرانکفورت، پست مدرنیسم و چپ متأ...

روشنفکری دینی به عنوانمحصول رویارویی دین با مدرنیته، یکی از رویکردهای مناقشه انگیز و پرنفوذ چند قرناخیر دنیای اسلام است. این رویکرد در ایران نیز به یکی از مباحث مهم و جنجال برانگیزمیان اندیشمندان تبدیل شده و جهت گیری های بعضاً متفاوتی را تجربه کرده است. این جهت گیری هاسبب شده است تا روشنفکری دینی ایران در قالب موج های متفاوتی نام گذاری گردند.”احیاگری اسلامی“، ”اسلامی سازیدانش“ و ”جریان متأخر“ آن...

شرط ضمان مستأجر امروز در قراردادهای اجاره امری متداول است که در متون فقهی نیز مورد بحث و بررسی عمیق و استدلالی واقع شده است. هر چند بیشتر فقیهان به بطلان آن نظر داده اند اما برخی از فقیهان متأخر آن را صحیح می دانند. در قانون مدنی نیز گرچه به صراحت در این موضوع سخن نرفته،اما با ملاحظه ماده 493 به طورخاص و 614 به طور عام به نظر می رسد به رغم رویه قضایی موجود، نظریه بطلان پذیرفته شده باشد. در این ...

پسا-پدیدارشناسی را می‌توان نسخۀ پراگماتیستی سنت پدیدارشناسی هوسرل و هایدگر دانست. اندیشمندان این جریان سعی خود را در جهت تطبیق روش پدیدارشناسی در قلمرو مطالعات انضمامی علم و تکنولوژی متمرکز ساخته‌اند تا تصویری از نحوۀ درآمیختگی انسان و جهان‌ با علم و تکنولوژی را به نمایش گذارند. درین مسیر، نقش تکنولوژی به مثابه مصنوعات و ابزارها در شکل‌گیری چارچوب معرفتی انسان معاصر در قالب علم تجربی، مورد مطال...

در این مقاله، از تفسیر قاعده‌محورانه از فایده‌گرایی جان استوارت میل دفاع می‌کنیم. ابتدا اندکی این دوگانة متأخر و جدید در فلسفة اخلاق فایده‌گرایی را توضیح می‌دهیم. فایده‌گرایان به دو دستة کلّی قاعده‌محور و عمل‌محور تقسیم می‌شوند. این تقسیم‌بندی متأخر است، ولی به نظر ما فایده‌گرایی میل نیز از نوع قاعده‌محور است. او اصل فایده را نه مستقیم و بی‌واسطه که با وساطت قواعد به میدان عمل می‌آورد و فقط در ه...

چکیده برهان حدوث و قدم از استدلال‌های دیرینی است که متکلمان امامی برای اثبات وجود خداوند همواره بدان استناد می‌کرده‌اند. نحوه تقریر این برهان و استدلال‌هایی که متکلمان امامی برای اثبات مقدمات آن ارائه کرده‌اند در مکاتب و ادوار مختلف کلام امامی متفاوت بوده و همین امر موجب بروز تطورات و تحولات شایان توجهی در تاریخ این برهان شده است. تاکنون دگرگونی‌ها و تطورات این برهان در تاریخ کلام امامیه بررسی...

«جام گیتی نما» ابزاری برای یافتن قبله است که در رسالۀ معرفت قبله و بعضی آلات از محمدرضا بن محمدهاشم یزدی (زنده در 1274ق) معرفی شده است. از نوشته های او چنین برمی آید که او درصدد برآمده است برخی آثار و ابزار به دست آمده از گذشتگان را بررسی و احیا نماید. یکی از ابزارهای مورد توجه محمدرضا یزدی، قبله نمایی است که اگر چه او به توصیف جزئیات آن نپرداخته است، با بررسی شیوۀ عرضۀ مطلب و استفادۀ او از روش...

هدف اصلی این مقاله، بررسی مقایسه‏ای مفهوم امنیت در مکاتب متأخر امنیتی است. در واقع، مکاتب جدید امنیتی همچون مکتب انگلیسی، کپنهاگ، ولز، پاریس و پسااستعماری، واجد این مداقه در مقوله امنیت هستند. بر این اساس، نویسنده مبنای مقایسه مکاتب را بر معیار «مرجع امنیت» قرار داده و بر این مبنا به مقایسه هستی شناسی، معرفت شناسی و روش شناسی این مکاتب در حوزه امنیت پرداخته است. مطابق فرضیه مقاله و در مقام مقای...

چکیده این مقاله به دنبال روشن ساختن دو نکته است: 1. کرونولوژی‎های ارائه‎شده از محاورات افلاطون از ربع آخر قرن نوزدهم تاکنون همگی ساختاری مشابه دارند؛ ساختاری که می‌توان آن را به جهت غلبۀ کاملش کرونولوژی استاندارد نامید؛ 2. علی‎رغم این حقیقت که ظهور این ساختار مدیون شواهد سبک‎شناختی و متأثر از آن‌هاست، به جز محاورات متأخر جایگاه دیگر محاورات در این ساختار توسط شواهد یادشده تأیید نمی‌شود. کرون...

نگاه اجتماعی به زبان و پررنگ کردن نقش جامعه در شکل‌گیری معنا از زمره‌ی مواردی است که از اهمیت ویتگنشتاین در علوم اجتماعی و فلسفه‌ی آن پرده برمی­دارد. از منظر وی نوع زبانی که در جامعه‌ی ما بسط می‌یابد نوع مواجهه‌ای را که ما، یعنی سوژه­های تجربی، به‌مثابه اعضای این جامعه با امور مختلف داریم تعیین می‌کند. در این نوشتار می­کوشم که پرسش­های بنیادینی را در فلسفه‌ی علوم اجتماعی از منظر ویتگنشتاین متأخ...