حافظ ابراهیم مشهور به "شاعر نیل" از سرایندگان نامی مصر می باشد، وی در اشعار خویش به مسایل سیاسی و اجتماعی توجه شایانی داشت و در این اشعار عوامل متعددی تأثیر داشت که از آنها می توان به تأثیر مطالعات و تحصیلات، تأثیر محمود سامی بارودی و تأثیر علماء مصر مخصوصا محمد عبده نام برد. بسیاری از ناقدان و پژوهشگران ادبیات عربی به اشعار حافظ ابراهیم عنایت خاصی داشته اند و اشعار سیاسی و اجتماعی وی را بررسی ...

ماهیّت و محتوای بسیار متنوّع شعر حافظ به حدّی است که شهرت او را در اکثر نقاط دنیا منتشر کرده است و همین امر باعث شده که نه تنها محقّقان ایرانی بلکه دانشمندان سایر نقاط از جمله شبه قارّه هند را برآن داشته است که شعر حافظ را شرح و تفسیر کنند. یکی از این شروح، شرح دیوان حافظ منسوب به سیّد محمد صادق علی لکهنوی است که در کشور هندوستان به رشته تحریر در آمده است. این شرح مانند شرح سودی تنها به شرح ابیات از...

چکیده: نوستالژی از اصطلاحات علم روان شناسی و به معنای دل تنگی، حسرت زدگی و غم غربت است. بررسی جلوه های نوستالژی در آثار یک شاعر و نویسنده، ما را با جنبه های گوناگون شخصیت او آشنا می کند. این دل تنگی و غم غربت از دیرباز در ادبیات فارسی نمود گسترده ای داشته است و خصوصاً در شعر غنایی جایگاهی ویژه را به خود اختصاص داده است. حافظ شیرازی از جمله شاعرانی است که جنبه های گوناگون غم غربت و دل تنگی را در...

در یک نگرش عمیق و ژرف بینانه به ادبیات فارسی، به ویژه ادبیات عرفانی به نظر می رسد: رمز و رمزگرایی یکی از ویژگی ها و مختصات سبکی متون عرفانی ادب فارسی است و رمز یکی از عناصر و سازکارهای مهم القای معانی در ادبیات عرفانی به شمار می رود. شعرای عارف برای پنهان نگه داشتن اسرار و معانی بلند عرفانی از بیگانگان به عالم عرفان، سعی کرده اند مفاهیم ذهنی و تجارب درونی خود را در قالب رمز به راز آشنایان عرصه ...

حافظ شیرازی در زبان فارسی، شاعری صاحب سبک و تأثیرگذار است؛ درباره¬ی شعر او از زمان¬های نزدیک به دوره¬ی حیات او و پس از آن، به تفصیل و گاه با اختلاف نظر بسیار سخن گفته¬اند. ولی هنوز هم این شبهات برطرف نشده، در پژوهش حاضر، غزلیات رندانه حافظ که در آن¬ها عناصر عاشقانه مطرح شده است ، بر اساس روش تحلیلی- توصیفی بررسی شده است. این غزل¬ها بدون در نظر گرفتن رندی حافظ و همچنین اعتقاد به عد م انسجام غزل¬...

حافظ افزون بر تأثّر مستقیم و الهام مستمر از آیات قرآن کریم در الفاظ ، گزاره ها ، تعبیرات ، اسلوب ها و شگردهای تصویرسازی خود نیز تحت تأثیر قرآن کریم و آثار تفسیری و دیدگاههای بلاغی ِبرخی قرآن پژوهان متقدم قرار داشته است . او با مطالعه بعضی تفسیرهای قرآن کریم – که به جنبه های ادبی قرآن نیز پرداخته اند - بویژه تفسیر کشّاف زمخشری ، به طور غیر مستقیم با دیدگاههای معطوف به اعجاز بیانی قرآنِ عبدالقاهرجرجا...

اصولاً حافظ، شاعری غزل¬سرا و عارف مسلک معرفی شده¬است، اما وی غزل مستقل مدحی نیز دارد و گاهی هم ابیات پراکنده ای در غزلیات او با موضوع مدح دیده می¬شود، با این حال بعضی از محققان بر¬آنند که حافظ شاعری مدیحه¬سرا نیست، اما حافظ به گواهی دیوانش، اشعار مدحی نیز سروده ¬است ولی مدح وی از نظر کمّی و کیفی با مدح دیگر شاعران تفاوت اساسی دارد. حافظ در سرودن ابیات مدحی که در لا به لای غزلیات وی آمده است،گاهی ...

قلندر، شخصیّتی است که خود را از هر دو جهان آزاد کرده باشد. و در تخریب عادات و عبادات کوشد، یعنی اظهار هیچ معنی نکند و هیچ سرّی نپوشد. نخستین کاربرد قلندر در زبان فارسی، مصادف است با سال های آوازه ی فتح کالنجر به دست محمود غزنوی (392-416) و شهرت فتوحاتش. قلندری، آیین ایرانی گرای اسرارآمیز بوده است که، از قرن چهارم تا ششم در شکل پنهانی، به فعّالیت خود می پرداخته است. شعر قلندری، یکی از شاخه های عرفا...

این رساله بر آنست تا عناصر زنانه را در شعر حافظ از زوایای متفاوتی بنگرد تا بتواند بدین وسیله تأثیر زنانگی را بر اعتلای شعر حافظ بسنجد و علل نمودی چنین متفاوت از زن را در شعر او مورد بررسی قرار دهد. برای نیل به این هدف عناصر زنانه از نظرگاه فلسف? زیبایی¬شناسی غرب مورد بررسی قرار گرفته است و زیبایی زنانه در شعر حافظ با تعریف زیبایی در مکاتب فلسفی غرب از افلاطون تا هگل مقایسه و نزدیک¬ترین مکتب به...