رویکردهای بهسازی و نوسازی شهری در سیر تکاملی از بازسازی شهری تا بازآفرینی شهری مطرح می‌شوند. بازآفرینی شهری رویکردی جامع، یکپارچه و کل‌نگر است که با توجه هم‌زمان به ابعاد اجتماعی، اقتصادی و محیط‌زیستی، به‌منزلة ابزاری مؤثر برای ارتقای پایداری و افزایش سطح کیفیت زندگی کاربرد دارد. رویکرد بازآفرینی اجتماع‌محور در یک طبقه‌بندی از بازآفرینی شهری قرار می‌گیرد که اشکال جدید مداخله و مشارکت اجتماعات م...

کیفیت زندگی، مفهومی برای نشان­دادن میزان رضایت فرد از زندگی و به­عبارتی معیاری برای تعیین رضایت و نارضایتی افراد و گروه­ها از ابعاد مختلف زندگی است. این ابعاد، زمینه­های تغذیه­ای، آموزشی، بهداشت، امنیت و اوقات فراغت را شامل می­شود. از سوی دیگر، امروزه در ادبیات برنامه­ریزی توسعه، مباحث کیفیت زندگی به­عنوان یک اصل اساسی، پیوسته مورد نظر برنامه­ریزان و مدیران توسعه است. با این توصیف، پژوهش حاضر ب...

رشد شتابان شهرها طی دهه‌های اخیر و دگرگونی‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آن‌ها، موجب مشکل­های عدیده­ای مانند شکل­گیری سکونتگاه‌های غیر رسمی و به تبع آن، پیشی­گرفتن نیازها از امکانات موجود در شهرهای مختلف شده است. در شهر ابهر، گرایش به شهرنشینی و زندگی در شهر، با تفاوت در میزان درآمد و پایگاه اجتماعی و اقتصادی افراد همراه بوده است. این موضوع در اکولوژی اجتماعی شهر با مشخصه‌های کالبدی، اقتصادی، اج...

اسکان‌های غیررسمی عامل برجسته و غالب در شهرنشینی و تهیة مسکن برای فقرای شهری است. در این بین کیفیت مسکن تأثیر زیادی در این سکونتگاه‌ها دارد. یکی از این عوامل خود فرد و سرمایة روان‌شناختی اوست که تک‌تک ساکنان سکونتگاه‌های غیررسمی را دربرمی‌گیرد. بنابر اهمیت سرمایه‌های روان‌شناختی در سکونتگاه‌های غیررسمی، هدف این مقاله بررسی رابطة بین کیفیت مسکن و سرمایة روان‌شناختی در محلة یوسف‌آباد تبریز است. ر...

تأمین حق سکونت، یک اصل اساسی و لازم برای بهبود شرایط زندگی فقرای ساکن در سکونتگاه‌های حاشیه‌نشین شهری به‌شمار می‌رود و فقدان امنیت تصرف منجر‌به عدم تمایل به مشارکت و سرمایه‌‌گذاری در بهبود مسکن و آسیب‌‌های روانی در ساکنان می‌‌شود. این پژوهش در‌پی پاسخ به این سؤال است که شاخص‌‌های امنیت تصرف تا چه میزان بر کیفیت مساکن در محلة وکیل‌آباد ارومیه تأثیرگذار است؟ روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی- ...

برقراری عدالت در توزیع خدمات شهری در محلّات شهری می‌تواند نقشی مؤثّر در توسعة پایدار محلّه‌ای داشته باشد. به­عبارتی دیگر، توزیع خدمات باید به‌ گونه‌ای باشد که محلّات کمتر توسعه ­یافته با خطر از دست دادن جمعیّت و نابودی محلّه مواجه نشوند. چرا که توزیع عادلانة خدمات شهری، نقش مهمی در توزیع فضایی جمعیّت و ارزش زمین شهری خواهد داشت.  در این پژوهش به صورت موردی، محلّات دوازده‌گانة شهر مهریز در ارتباط با 16...

از جمله مهم‌ترین بازتاب‌های شهرنشینی معاصر، پیدایش و گسترش محله‌های آسیب‌پذیر (سکونتگاه‌های غیررسمی) در مرکز یا پیرامون شهرهاست. این سکونتگاه‌ها را می‌توان بخش‌های فراموش‌شده و برنامه‌ریزی نشده‌ای در مقایسه با سایر سکونتگاه‌های شهری دانست که از نظر پایداری بسیار شکننده هستند. لازمة سنجش پایداری بررسی ابعاد چهارگانة پایداری (اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، زیست‌محیطی و کالبدی) به‌صورت سیستماتیک است؛ ا...

پایداری محله‌های مسکونی به پایداری اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی و مدیریتی بستگی دارد. فرایند توسعة پایدار دربرگیرندة کیفیت اقتصادی، اجتماعی و سرمایة محیطی است که اعضای اجتماع‌های محلی را به تولید و بازساخت زندگی هدفمند برای تحقق ابعاد پایداری هدایت می‌کند. مؤلفه‌هایی همچون اعتماد، صداقت، روحیة همکاری، تمایل حضور در عرصه‌های مدنی، وجدان کاری، انضباط و تلاش برای توسعه از منظر پایداری شهری می‌توان...

حاشیه‌نشینی یکی از مسائل و مشکلات مدیریت شهری کشور به‌شمار می‌رود. در جدیدترین تجربة نظام برنامه‌ریزی شهری، کشور با برنامة بهسازی و توانمندسازی، در‌پی کاهش و کنترل ابعاد این مشکل برآمده است، اما هنوز در این زمینه کاستی‌هایی مانع دستیابی به اهداف توسعة یکپارچة شهری است. شهر زابل در سال‌های اخیر و به‌خصوص از 1355 به بعد، رشد و گسترش فیزیکی زیادی داشته است که باعث به‌وجود آمدن محله‌های زیادی در حا...

فضاهای شهری یکی از تأثیرگذارترین عوامل در هدایت الگوهای رفتار فردی و اجتماعی افراد هستند. تمامی رفتارهای انسان در فضاهای معینی شکل می‌گیرد که بستر رفتار به‌شمار می‌آیند. از همین رو، با ارتقای کیفیت محیط می‌توان از بروز رفتارهای ناهنجار تا حدی جلوگیری کرد. ایجاد محیط دفاعی با نظر به ترکیب دو جنبة فیزیکی و روان‌شناسی به‌طور همزمان، جوهر و اساس مفهوم پیش‌گیری جرم ازطریق طراحی محیطی را تشکیل می‌دهد...