قاعدۀ تسلیط (الناسُ مُسَلَّطونَ علَی اموالِهِم) با وجود شهرت فراوان، از جهاتی مورد تشکیک بعضی محققان از جمله امام خمینی قرار گرفته است. در نظر این گروه، قاعده دارای اطلاق نبوده، در مواردی که جواز یا صحت تصرف خاصی مشکوک باشد، نمی‌توان به آن استناد کرد. در این مقاله چهار وجه در مورد مفاد قاعده بررسی شده، با ارائۀ نظر پنجمی، اثبات شده که شارع مقدس با جعل سلطنت برای مالک، تمامی تصرفات وی را، چه از نظر ...

چکیده مواردی که در قانونگذاری و در دلیل شرعی موضوع حکم قرار می‌گیرند، یا مخترع شارع یا عرفی‌اند. موضوعات عرفی که از عرف عام یا خاص پدید آمده‌اند و شارع از آنها اصطلاح خاصی اراده نکرده است نیز به «عرفی مستنبط» و «عرفی ساده» تقسیم می‌شوند. مدعای مقاله این است که در موضوعات عرفی ساده به طور مطلق و در موضوعات عرفی مستنبط بسته به لسان دلیل، به طور قطع یا با احتمال عقلایی قابل توجه، «کارکردشان در من...

بایزید بسطامی (حدوداً 161-234 ه) و حسین بن منصور حلّاج (244-309 ه)، دو تن از معروف ترین صوفیان تاریخ تصوف اسلامی و متعلّق به سرزمین ایران هستند و هر دو به مکتب سکر تعلّق دارند. حکایات و روایات این دو عارف و صوفی بزرگ در متون نثر کهن و جدید نقل شده و در منظومه ها و دواوین شعرا در قرون مختلف انعکاس یافته است. گردآوری این حکایات و تطبیق آن ها با منابع اصلی و همچنین استخراج حکایات منظوم و تطبیق آن ه...

رویه محاکم تجدیدنظر استان تهران در خصوص ارزش اثباتی تصاویر ضبط شده از طریق دوربین مداربسته اختلاف نظر دادگاه های تجدیدنظر استان تهران در خصوص فروش ملک مرهونه اختلاف نظر دادگاه های تجدیدنظر استان تهران در خصوص تحقق بزه تصرف عدوانی در اموال مشاع اختلاف نظر دادگاه های تجدیدنظر استان تهران در خصوص ارزش اثباتی تست الکل سنج اختلاف نظر دادگاه های تجدیدنظر استان تهران در خصوص شرایط تحقق بزه معامله به ق...

واژه «مذاق» در ترکیب اضافی «مذاق شریعت» یا «مذاق شارع» و مانند آن، نزدیک به دو سده است که در لسان فقیهان و اصولیان امامی به کار می رود، ولی هیچگاه تعریف گویایی از آن، ارائه نشده است و همین نکته باعث شده تا این واژه که کاربرد وسیع و مهمّی در عرصه استنباط دارد، مفهوماً و مصداقاً دچار ابهام و ایهام گردد، اگرچه می توان به این باور رسید که این اصطلاح در میان پیشینیان با عناوین دیگری مانند عادت و شیوه ش...

غیروحیانی بودن الفاظ قرآن کریم نظریه¬ای است که برخی روشنفکران معاصر و در رأس آنها، نصر حامد ابوزید، بدان پرداخته¬اند. نظریه حامد ابوزید در این باره با استناد به آیات 193 و 194 سوره شعراء، مساله تعدد قرائات، حدیث نزول قرآن بر هفت حرف، داستان عبدالله ابن ابی¬سرح و نظریه کلام نفسی ساخته و پرداخته شده ¬است. در مطالعه پیش رو ضمن اشاره به سابقه تاریخی این دیدگاه، کوشیده¬ایم با استنتاجات تفسیری و کلام...

خبر واحد به عنوان یکی از منابع و مستندات استنباط احکام شرعی مورد توجه و همواره میان فقیهان، در حجیّت و عدم حجیّت آن اختلاف نظر بوده است، در دوره‌ای نظر مشهور، عدم حجیّت خبر واحد و در دوره­ دیگر، حجیّت خبر واحد بوده است و تاکنون نظر مشهور، حجیّت خبر واحد است، اما در این منابع از جهت شمول حجیّت خبر واحد نسبت به امور مهمّه، تفکیکی صورت نگرفته است. این نوشتار بر آن است که با توجه به وجود وسائط زیاد در نقل...

روشن است که برای بسیارى از مسائل مستحدثه، دلیل خاصى در قرآن و روایات وجود ندارد و لازم است فقیه به ادله‌اى همانند سیره عقلاییه رجوع کند تا با تکیه بر آن، حکم چنین مسائلى معلوم ‌شود. سیره عقلاییه، در صورتی حجت است که در زمان معصومان (ع) شکل گرفته باشد تا بتوان ویژگی کاشف بودن از رأی و نظر شارع مقدس را احراز کرد. اما آن دسته از سیره‌های عقلاییه که در حال حاضر وجود دارد و به عنوان سیره‌های مستحدثه...

مقاصد شریعت مجموعه اهداف و غایاتی است که شارع در جعل احکام شرعی مورد نظر داشته است. این رساله تلاش می‏کند مقاصد شریعت را در ابواب معاملات از منظر فقه امامیه استخراج و تحلیل کند. فقیهان امامیه با قبول امکان کشف مقاصد شریعت در ابواب معاملات، برخی روش‏های کشف اهداف شارع را به کار گرفته ا‏ند و در ابواب مختلف معاملات مانند بیع، قرض، رهن، هبه، حجر، ضمان، صلح و سبق و رمایه به مقاصدی مانند حفظ نفس، حفظ...

خلیج فارس به عنوان یک شاهراه جغرافیایی بین المللی که به هارتلند جهان نیز شهرت یافته و سومین خلیج بزرگ دنیا به شمار می آید، از چندین منظر حائز اهمیت است. از چند دهة قبل بر سر نام این منطقه منازعات و بحث های مختلفی درگرفته است و اخیراً نیز برخی کشورهای حوزة خلیج فارس و گاه بعضی خبرگزاری ها، مطبوعات، مؤسسات و نهادهای اروپایی و آمریکایی می کوشند اصطلاح مجعول «خلیج عربی» را جایگزین نام «خلیج فارس» کن...