در زمینه امامت و خلافت بعد از پیامبر اسلام، نظریات متفاوتی در بین مسلمانان مطرح شده است و هر کدام از فرقه های اسلامی به یکی از این دو مبنای امامت و خلافت گرایش پیدا کرده اند. سؤال اصلی نوشتار حاضر این است که مهمترین عوامل شکل گیری نظریه خلافت در اذهان اهل سنت به خصوص در آراء غزالی چیست؟ در پاسخ به این سؤال، این فرضیه را به آزمون گذاشتیم که توجه به واقعیات زندگی سیاسی صدر اسلام و مراجعه به سیره ...

الشُّهب اللامعة فی السیاسة النافعةکتابی است در آیین مُلک­داری، آداب، سنن و سیره­ پادشاهی که عبدالله بن یوسف بن رضوان مالقی(د784ﻫ) دبیر و کاتب دربار مرینیان، بهدرخواست سلطان ابوسالم ابراهیم بن حسن مرینی(حک:760–762ﻫ) با هدف تبیین روش و آداب حکومت­داری برای سلطان مرینی نگاشته و در آن به بیان چگونگی اعمال سلطه سیاسی بر پایه عدالت اجتماعی پرداخته است. در نوشتار حاضر که در چهار بخش: مقدمه، معرفی کتاب، ا...

چکیده اگر چه یورش تیمور، رکود نسبی در وضعیت اقتصادی را در پی داشت، اما تلاش های شاهرخ آسیب های اقتصادی وارده را به ویژه در خراسان جبران کرد. با درگذشت شاهرخ و منازعات جانشینی میان سلاطین تیموری فضای سیاسی کشور آشفته گشته و در پی آن اوضاع اقتصادی کشور به ویژه خراسان صدمه دید. با روی کار آمدن سلطان حسین بایقرا ، تلاش مضاعفی برای بهبود اوضاع اقتصادی خراسان آغاز شد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی...

این پژوهش با هدف بررسی هیدروژئوشیمی و نحوه تکامل شورابه در پلایاهای میقان و حوض سلطان، با مطالعه‌ی شورابه‎ها و براساس شواهد هیدروژئوشیمیایی انجام گرفته است. پلایای میقان و حوض سلطان حوضه‎های رسوبی درون قاره‌ای‌اند که در حوضه آبریز قم و در ایران مرکزی قرار دارند. ‌سطح آب در هردو پلایا متأثر از حجم آب‎ها‏ی زیرزمینی وارده به آن، رودهای فصلی، بارندگی و تبخیر است. به‌منظور مطالعه شورابه‌‌ها و نحوه ت...

بهره‌گیری از قصه و حکایت برای بیان مفاهیم بلند عرفانی، از دیرباز مورد توجه شاعران و نویسندگان‌این سرزمین بوده است. در ‌این میان گاه با حکایت‌هایی روبه‌رو می‌شویم که به دلیل ظرفیت بالای ساختاری و مفهومی، روایت‌های مشابه و گاه گوناگونی از آنها ارائه شده است. حکایت ایاز و گوهر شکستن از‌ این دسته حکایت‌هاست که عطّار، شمس تبریزی، مولوی و سلطان ولد آن را روایت کرده‌اند. در ‌این مقاله به مطالعة روایت‌ه...

کم‌توجهی به ادبیات دورة‌های قاجاریّه و زندیّه سبب شده تا بسیاری از آثار برجای مانده از این دوره به‌طور کامل بررسی و شناخته نشوند. از جمله این آثار دیوان مینای شیرازی است که کاتب این نسخه و نیز فهرست‌نویسان نسخ خطی (دنا) و (فنخا) آن را متعلّق به مینای اصفهانی دانسته­اند ولی با توجّه به شواهد و قراین موجود در متن دیوان، این اثر متعلّق به سلطان علی خان مینای شیرازی شاعر قرن سیزدهم و دورة بازگشت است. در...

داستان عشق سلطان محمود غزنوی به غلام ترک خود، جز جنبه­ی افسانه­ای آن، واقعیتی تاریخی هم دارد که از سده­ی ششم به بعد، واقعیت تاریخی آن دگرگون شد و کسانی چون احمد غزالی، عین القضات همدانی، عطّار نیشابوری و مولوی از آن برای تبیین مفاهیم عرفانی بهره بُردند. در سده‏های دهم و یازدهم هجری، داستان دلبستگی محمود به ایاز، مورد توجّه شاعران منظومه پرداز قرار گرفت و چند منظومه با همین نام سرودند.این داستان دس...

چکیده از قرن هجدهم میلادی تاکنون مثنوی شریف مولانا جلال الدین بلخی بارها به زبان­های مختلف اروپایی به­ویژه زبان انگلیسی، ترجمه شده است. روند ترجمۀ مثنوی در کنار سایر سروده­های مولانا در دو دهۀ اخیر شتاب بیشتری به خود گرفته، چنان­که هم از لحاظ کمیت و کیفیت و هم از جهت طیف وسیع علاقه مندان و شیفتگان مولانا در اقصی نقاط جهان، جایگاهی منحصر به ­فرد یافته است. این ترجمه ها البته در یک سطح نیستند. نخ...

خداوند در حیات فردی و اجتماعی انسان، سنت های گوناگونی دارد و برای امور مختلف، ضابطه و قانون ویژه ای قرار داده است و روش خاصی را اعمال می کند. کارهای او در آفرینش و تدابیرش در امور عالم بیهوده و بی حساب نیست. سنت و روش او در خلق و تدبیر اجتماع بر اساس قانون و اسبابی ویژه است. شؤون گوناگون زندگی اجتماعی انسان، شکل های گوناگون حکومت، معیشت، آداب و رسوم، روابط متغیر، جنگ، صلح، خوشبختی و بدبختی در ا...

در پیشینة مثنوی پژوهی، شرح مبسوط ابیات مثنوی و به تازگی نیز پژوهش های موضوعی، مرسوم و مورد توجه بوده است. اما کمتر به بررسی کلان فکرهای مثنوی در هر دفتر و سپس مقایسه و تطبیق آن با سایر دفاتر پرداخته شده است. خواننده این کتاب گاه در پیچ و خم ابیات ژرف و دقیق و در لابه لای حکایت های تودرتوی مثنوی و به تعبیری در جریان موّاج و سیال ذهن مولانا گم می شود و کمتر مجال این را می یابد که نگاهی از افقی بال...