امروزه کمتر نقدی را می¬توان یافت که از کارکردهای ساختاری بی¬بهره باشد. پیشرفت¬های نقد ادبی معاصر، منجر به ایجاد مکتب ساخت‌گرایی با الهام از نظریات زبان¬شناسانه "فردینان دوسوسور" گردید. تحلیل ساختاری به ویژه بر آثار روایی یکی از شگفت¬ترین دستاوردهای نقد ادبی معاصر است. در حوزه داستان¬ها و قصه¬های اساطیری و حماسی، بهترین شیوه تحلیل و طبقه¬بندی ساختاری را در آثار ولادیمیر پراپ روسی می¬توان یافت. ر...

قصه ها یکی از نخستین و مهم ترین شاهکارهای ادبی انسان هاست که از گذشته های دور مورد توجه بوده است. مردم از قصه ها برای بیان آرمان ها، آرزو ها، سرخوردگی ها و بزرگ و جاودان کردن قهرمانان استفاده می کردند. در قرن بیستم، تلاش های عمده ای برای بررسی ساختار و بافت آثار ادبی صورت گرفت. فرمالیست ها و ساختارگرایان از کسانی بودند که در پی یافتن الگو و نظامی از روابط درون متنی بودند که براساس آن بتوانند به...

این پژوهش به بازنمایی و توصیف مبانی و راهبردهای رعایت ادب بر اساس متغیر جنسیت در داستان های کوتاه فارسی معاصر از دیدگاه کاربردشناسی زبان می پردازد. یکی از جنبه های بررسی کاربردشناختی زبان، بررسی ادب در کاربرد زبان است؛ لازم به ذکر است که استفاده از زبان صرفاً شامل زبان گفتاری نمی شود، بلکه زبان نوشتاری را نیز در برمی گیرد. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است و روش انجام آن کتابخانه ای می باشد. د...

تاریخ ادبیات داستانی ایران نوشتۀ حسن میرعابدینی در اصل حاصل پژوهش ایشان در چارچوب طرح تطور مضامین ادبیات داستانی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی بوده و پیش تر انتشارات این نهاد، ویرایش دیگری از آن را در دو جلد، در سال های (1387 و 1391) منتشر کرده بود. پس از مدتی، انتشارات سخن ویرایش تازۀ این کتاب را با تغییراتی چشم گیر، در یک جلد و این بار با ویرایش احمد سمیعی(گیلانی) روانۀ بازار نشر کرده است. ای...

توتمیسم یکی از اعتقادات و باور های باستانی و ماقبل تاریخی است که از نمونه های آغازین ادیان بشر شمرده می شود. این دین و اندیشه ی ابتدایی، گیاهان و یا حیوانات خاصی را دارای تقدّس و سپندینگی می داند و برای آن نیروهای ماورایی قایل می شود؛ براساس همین اعتقادات توتمی، همه ی ابعاد زندگی و معیشت انسان ابتدایی شکل می گیرد، روابطش با دیگر انسان ها تعریف می شود و در دین و اسطوره های این مردم نمایان می-گردد...

در بسیاری از داستان های اساطیری، روایت های عامیانه و قصه های پریان، تولد قهرمان ابعاد اسطوره ای و افسانه ای چشمگیری دارد. زمینه های تولد قهرمان و چگونگی آن ها بر زندگی پسین او اثر می گذارد و موجب شگفتی های بسیار در آینده اش می شود. در بیشتر داستان هایی که خویشکاری تولد در آن ها برجسته است، موانعی در تولد قهرمان پدید می آید که کهولت والدین یا ناتوانی آنان برای داشتن فرزند ازجملة آن هاست. نکتة در...

قصّه پردازی از سنت های رایج و ریشه دار در ادبیات همۀ ملل و به ویژه در ادبیات فارسی است. در این فن، قصه پرداز با دخل و تصرف در قصه های کهن، روایتی نو پدید می آورد که عصارۀ نگرش او و پیشینیان را با خود دارد. بر این اساس، در طول زمان، روایت های متنوعی شکل می گیرد که هر یک برپایۀ دستکاری های قصه پرداز و میزان هنرمندی او می تواند با ریشه ها و نمونه های پیشین، مشابه یا متفاوت باشد. مطالعه در ساختار رو...

ریخت‌شناسی قصه‌های عامیانه در سال 1928م. توسط فرمالیست روسی «ولادیمیر پراپ» آغاز شد. اساس کار وی بر پایۀ اعمال شخصیّت‌های قصه نهاده شده‌ و در سال‌های اخیر، یکی از شیوه‌های رایج در تحلیل ساختاری قصه‌ها بوده‌است. در این مقاله، هفت‌خوان رستم که از جمله قصه‌های پرماجرای شاهنامۀ فردوسی بشمار می‌رود و موضوع آن یاری رساندن رستم به کیکاووس برای رهایی از بند دیو سپید است، مورد بررسی قرارگرفته‌ است. برای ...

قصه گویی قدیم ترین شکل ادبیات است. قبل از اختراع خط نوشتاری، میراث فرهنگی یک ملت تماماً از طریق انتقال شفاهی حفظ می شد. در روزگاران کهن، سنت ها، آداب و رسوم، مفاهیم مذهبی، قهرمانی های ملی و ... به وسیله ی قصه گو از نسلی به نسل دیگر منتقل می شد. منشأ اولیه ی قصه ها در شب های دوردست گم است. قرن ها از عمر قصه های شفاهی می گذشت تا کسی یا کسانی به فکر تدوین یا بازآفرینی آن ها بیفتند. این موضوع در مور...

در این پژوهش با عنوان "معناشناسی شناختی و نقش نظریه آمیختگی مفهومی در قصه‎های عامیانه ایرانی" تلاش ما آن است که با توجه به دستاوردهای معناشناسی شناختی به طور عام، و نظریه آمیختگی مفهومی به طور خاص، تخیل، تصویرسازی و ماهیت پویایی و خلاقیت فرایندهای ساخت معنا را در قصه‎های عامیانه ایرانی مورد بررسی قرار دهیم تا شاید از این رهگذر بتوانیم به تحلیل و خوانش دقیق‎تری از این روایت‎ها دست یابیم. ژ. فوکو...