مفسران مسلمان، خاصّه مفسران شیعی، همواره در معنا و سبب‌نزول آیات نخست سورۀ تحریم اختلاف داشته‌اند. بیش‌تر این اختلاف بر سر تفسیر بخشی از آیۀ 3 یعنی عبارت «عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ» بوده است. روایات سبب‌نزول آیات نخست این سوره نیز به گونه‌ای نیست که این اختلاف را رفع کند. افزون بر تنوع این روایات و وجود نشانه‌های جعل و تحریف در بیش‌تر آن‌ها، هرگز عبارت فوق در هیچ کدام به‌روشنی تفسیر نشده است. در ای...

تلقی سنتی و کلاسیک از فهم و تفسیر متن بر آن است که معنای متن مستقل از قرائت و مقدم بر تفسیر خوانندگان، موجود است و به قصد و نیّت مؤلف وابسته است. نوپراگماتیسم یک مکتب فکری پست‌مدرن از زمره روی‌کردهای تفسیری «خواننده‌محور» و ذهنی‌گرا محسوب می‌شود که در تحلیل خود از فرایند قرائت متن، نقش محوری را به مفسر داده و سهم بسیار ناچیزی برای متن قائل است. مقاله‌ی حاضر ضمن تشریح مبانی نظری و فلسفی روی‌کرد ن...

بررسی آراء نواندیشان معاصر در حوزه مسائل قرآنی، موضوعی درخور اهتمام است. محمد شحرور از نواندیشانی است که با قرائت ایدئولوژیک از نص، نگاهی نو به موضوعات قرآنی دارد. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی، بر آن است که مبانی فکری محمد شحرور را در نگرش وی به فهم آیات قرآن، با استناد به آثار او مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که شحرور با تقسیم‌بندی قرآن به آیات رسالت و نبوّت، نسبی ب...

این نوشتار، تحقیقی در زمینه مشروعیت قرائت های مختلف از نَصّ دینی و ادله امکان فهم نَصّ است، که در آن برخی نوآوری ها درباره فهم نصوص دینی مطرح شده و صحّت یا عدم صحّت روش های جدید فهم این نصوص و نیز شیوه های اجتهاد در متون دینی برای استخراج حکم از آن ها بررسی می شود. نویسنده در سه فصل به تبیین روش های اجتهاد در دین می پردازد. در فصل اول از این نوشتار ادلّه اجتهاد و انواع آن بیان شده و مفهوم لغوی و اصطلا...

قاراچوخا رمانی به زبان ترکی است که توسط یک زبانشناس به نگارش درآمده و در مدت کوتاهی مورد توجه جامعه ترک زبان قرار گرفته است. درون‌مایه چندگانه این داستان و حس نوستالژیکی که در خوانندگان ترک آذربایجانی بر می‌‌انگیزد، بسیار جالب توجه است. این مقاله در پی آن است که به فهم دریافت و تفسیر مخاطبان ترک‌زبان از رمان قاراچوخا بپردازد. در این تحقیق چگونگی کاربست تجربه زیسته خوانندگان در برساخت عناصر رمان...

یکی از توصیه‌های معصومین (ع) پیرامون قرائت قرآن، خواندن آن با حزن است. این توصیه به‌طور واضح از ظاهر برخی احادیث مستفاد می‌شود. اما آیا وجود حزن در قرائت قرآن لازم است؟ وجود حزن در قرائت، موجب ارتباط بهتر قاری و مستمع با معانی آیات و پند و عبرت گرفتن از مفاهیم آن است. لذا معصومین (ع) بسیار در این زمینه توصیه و عده‌ای را به‌دلیل نبود حزن در قرائتشان توبیخ کرده‌اند.  برای فهم توصیه‌های معصومین(ع)...