آسمان و پدیده هایش از دیرباز نوع بشر را به شگفتی وا می داشته، و این انگیزه را در آن ها ایجاد می کرده است که پی به اسرار آن و ستارگانش ببرند. ادبیات فارسی به عنوان آینه تمام نمای فرهنگ و هنر ایران زمین از بدو پیدایش تاکنون، بسیاری از مسائل مربوط به آسمان را در خود بازتاب داده است. در نوشتار حاضر به بررسی آسمان و پدیده هایش در شعر شاعران بی دیوان ، رودکی، فردوسی و ناصر خسرو از نظر صور خیال و رابط...

موضوع پژوهشی که پیش رو دارید: «فرهنگ سنگ های قیمتی(احجار کریمه) و کانی ها در نظم فارسی تا اواخر قرن ششم» است. نگارنده بر آن است تا به شیوه ای تحقیقی و مستند به منابع موجود، نشان دهد که اولا چه سنگ ها و کانی هایی در نظم فارسی مد نظر شاعران بوده است و این سنگ ها با چه ویژگی ها و مشخصه هایی نمود پیدا کرده اند و نیز خواص این سنگ ها و کانی ها در درمان امراض و یا سایر خاصیت های آن به چه نحوی بوده اس...

موضوعی که در این رساله به بحث دربارۀ آن پرداخته شده است نقد و بررسی کیفیت و کارکرد شعر، مبداء و ماهیت آن و تعیین نقش مخاطب و ویژگی های شاعر از دیدگاه نویسندگان و شاعران قرن چهارم تا قرن هفتم هجری است. در بین نویسندگان این دوره سه دیدگاه رایج وجود دارد. یکی دیدگاه ناقدان و نظریه پردازان سنتی از جمله: عنصرالمعالی، نظامی عروضی و شمس قیس است که کوشش ذهنی آنها بیشتر مصروف پرداختن به مسائل فرعی شعر ا...

برای شناخت اندیشه های خلاقی که به نوعی در فرهنگ و تمدن و ادبیات ما دارای تأثیری به سزا بوده و هرکدام از آن ها باعث خلق شاهکارهای ارزنده شده اند، نخست به شناخت و بررسی پیشینه ی خود وفقِ منابع موثق نیازمندیم، منابعی که اکثر محققین آن را تأیید کرده باشند. حکیم عمر خیّام نیز یکی از مفاخر ملّی ماست که علاوه بر اشتهار ِدر علومی چون ریاضیات و نجوم در سلک شاعری و ادب فارسی نیز از بزرگ ترین رباعی سرایان ایر...

پژوهش های نخستین ادبیّات تطبیقی در جهان عرب، پس از حمله ناپلئون به مصر و در پی آشنایی جهان عرب به ویژه مصریان با فرهنگ و تمدن غرب، به خصوص فرانسه، آغاز گردید. محمّد عبد السّلام کفافی، یکی از پیشگامان و مولّفان برجسته ی مصری است که در زمینه ی ادبیّات تطبیقی دارای تألیف و نظریّه می باشد. برجسته ترین اثر وی که به همّت سید حسین سیّدی نیز به فارسی ترجمه شده، کتاب «ادبیّات تطبیقی (پژوهشی در باب نظریه ادبیّات و...

فنون بدیعی از دیرباز مورد توجه علمای بلاغت قرار داشته و تقسیم بندیهای مختلفی از آن صورت گرفته است. ابن معتز، قدامه بن جعفر، ابن رشیق و ابن سنان خفاجی، از جمله کسانی هستند که در این زمینه تلاش نموده اند. در قرن هفتم، سکاکی پس از تفکیک علوم بلاغی محسنات کلام را به محسنات لفظی و معنوی تقسیم می کند که تا قرنها مورد توجه و استفاده قرار می گیرد. در دوران معاصر نیز شاهد تقسیم بندیها و ملاحظات دیگری هس...

فنون بدیعی از دیرباز مورد توجه علمای بلاغت قرار داشته و تقسیم بندیهای مختلفی از آن صورت گرفته است. ابن معتز، قدامة بن جعفر، ابن رشیق و ابن سنان خفاجی، از جمله کسانی هستند که در این زمینه تلاش نموده‌‌اند. در قرن هفتم، سکاکی پس از تفکیک علوم بلاغی محسنات کلام را به محسنات لفظی و معنوی تقسیم می‌کند که تا قرنها مورد توجه و استفاده قرار می‌گیرد. در دوران معاصر نیز شاهد تقسیم‌بندیها و ملاحظات دیگری ه...

در میان شیوه های مرسوم نقد ادبی در فرهنگ ایرانی اسلامی، نقد منطقی یکی از مهم‌ترین ئ دامنه‌دارترین شیوه‌های نقد ادبی بوده است. بنیان گذار این شیوه، قدامه بن جعفر است که با نوشتن کتاب «نقدُ الشعر» خود باعث پیدایش بحث هایی درازدامن و پیچیده در حیطة فهم و تحلیل اثر ادبی شد. در واقع، با طرح این رویکرد، دو مسأله مهم در نقد و ادب مسلمین به میان آمد: نخست بررسی میزان دخالت و تأثیر عقل در آفرینش و تحلیل ...