در این مقاله از طریق شرح اجمالی نظر هوسرل دربارۀ زمان-آگاهی و به­خصوص تمرکز بر سطح سوم زمانمندی، استدلال شده است که در واپسین تأملات وی درباب زمان که در دست­نوشته­های C منتشر شده است، چرخشی در پدیدارشناسی هوسرل به نحو عام و پدیدارشناسی زمان به نحو خاص پدید آمده است. به این صورت که هوسرل از طریق قائل شدن به زمانمند بودن آگاهی مطلق و در نتیجه کنار گذاشتن تلقی پیشین خود از یک نقطۀ بی­زمان آگاهی به...

هدف اصلی این پژوهش تحلیل «وجود» نزد کانت با کمک‌گرفتن از دیدگاه ولف، هیوم، و فلاسفۀ اسلامی دربارۀ وجود است. با توجه به این‌که کانت در نقد عقل محض در دو موضع به تحلیل «وجود» می‌پردازد، ابتدا در بخش تحلیل استعلایی در مبحث «مقولات محض فاهمه»، به‌منزلۀ یکی از مقولاتِ وجهه‌نظر «جهت»، و دیگربار در بخش دیالکتیک استعلایی در نقد برهان وجودی، این مقاله با هدف ارائۀ تبیینی جامع و منسجم از این دو موضع نشان ...

عقل باوری که یکی از آرمان های اصیل عصر روشنگری بود در شناخت شناسی کانت زمینه را برای شناخت استعلایی باز کرد به این ترتیب که عدم اتکا عقل به عاملی فراتر از خود و استقلال آن در شناخت در فلسفه استعلایی کانت عمق و محتوایی جدید می یابد. همین روند در پدیدارشناسی هگل به گونه ای دیگر دنبال شد به نحوی که روح مطلق هگلی در گذار از مراحل دیالکتیک شناخت به معرفت حقیقی یا همان خودآگاهی دست می یابد. به این تر...

مسیحیان از همان دوره های اولیه تاریخ مسیحیت، کتاب مقدس  خود را عاری و بری از هرگونه خطایی می پنداشتند. اما در دورۀ جدید، جایگاه کتاب مقدس متزلزل شد و بسیاری به آن با دیدۀ تردید نگریستند تا آنجا که امروزه بسیاری از مسیحیان و حتی الاهی دانان مسیحی اعتقادی به خطاناپذیری آن ندارند. بحث در این باره از دو جهت بااهمیت است: نخست، از جهت جایگاه کتاب مقدس در ایمان مسیحی، و دوم تزلزل این جایگاه در دورۀ جد...

نگاهی که در کشور ما به مقالهٔ انتقادی وجود دارد عموماً این نگاه است که چنین مقاله ای باید صرفاً انگشت بر ضعف های اثر بگذارد و فقط یادآور هر کژی و خطایی شود که در آن می بیند. اما نقد و نقادی این نیست و این رأی به صواب نزدیک تر است که نقادی کاوشی است دوسویه؛ از سویی کندوکاوی در باب فهم اثر و درک و دریافت و گوارش آن است که به گمانم این وجهِ پررنگ تر نقادی است و به طور معمول آن را نادیده می گیرند و فقط...

تعبیر «فلسفه استعلایی» یکی از مهمترین و پرمحتواترین تعابیری است که کانت در توصیف فلسفه خود به کار برده است. مقاله حاضر، با اتخاذ روشی توصیفی- تحلیلی کوشیده است این تعبیر را، فارغ از شهرت و فراگیری آن،  مورد بررسی  و تحلیل قرار دهد و بدین طریق مضمون و محتوا و نیز دامنه شمول آن را مشخص نماید. از بررسی و تحلیل تعاریف و توصیفات کانت از «فلسفه استعلایی» و تدقیق در عناصر و مقوّمات اصلی آن تعاریف و نیز...

مهم ترین مشکل در مطالعۀ فلسفۀ سیاسی فارابی، درک ماهیت معماگونه اندیشۀ اوست که از ترکیب فلسفۀ سیاسی یونانی، اندیشۀ ایرانشهری و آموزه های اسلامی به وجود آمده و به راحتی در سه گانۀ مشهور مستشرقین یعنی فلسفۀ سیاسی یونانی، شریعت نامه های فقهی و اندرزنامه های ایرانشهری نمی گنجد. در پژوهش حاضر، چارچوب کلی روایت های ارائه شده دربارۀ فارابی به سه مقام توصیف (پرسش های منبع یابی)، تفسیر (پرسش های هویت یاب...

نگاره های مرتبط با آیین بار، که دارای کنش ستایش بوده، در ادوار پیش از اسلام برای تزیین سنگ نگاره های معابد، مقابر و کاخ ها به کاررفته و در دوران اسلامی نیز در نگارگری، مطرح شده است و به نظر می رسد بتوان ب هواسطه آن به بازشناسی امر استعلایی کنش مدیحه سرایی موجود در آیین جمعی بارگاهی، پرداخت. مطالعه تطبیقی نمونه نگاره های مرتبط با آیین بار در دوره باستانی و اسلامی ایران، جهت بازشناسی وجه استعلایی...