دو رویداد بسیار مهم و تاثیرگذار در تاریخ معاصر ایران، انقلاب مشروطیت و انقلاب اسلامی می باشند. این دو انقلاب که به فاصله حدود هفتاد سال از یکدیگر رخ داده اند باعث سرنگونی نظام های پیشین خود شده و نظام سیاسی جدیدی را مستقر کرده اند. اولین قانون اساسی ایران محصول انقلاب مشروطه و دومین قانون اساسی ایران نیز زاییده انقلاب اسلامی است. این دو قانون اساسی با وجود شباهت های فراوان، منجر به استقرار نظام...

اهداف تحقیق :دستیابی به ماهیت احکام حکومتی ، رابطه آن با احکام اولی و ثانوی ، تحلیل دیدگاه فقیهان - به ویژه فقیهان ارجمندی چون شیخ طوسی ، شهید اول ، امام خمینی _ در باره مصلحت و عدالت به عنوان دو ضابطه اصلی مبنای صدور احکام حکومتی و به دست دادن ملاک تشخیص روایات حکومتی از غیر حکومتی اهداف اصلی این تحقیق است ، به عبارت دیگر این پرسش که احکام حکومتی چگونه احکامی است و چه ضوابطی دارد و چگونه می تو...

این مقاله با محوریت قرار دادن قاعده ایجابی حرمت تنفیر از دین و تعمیم دادن حکم این قاعده به موضوعاتی که عامل دین گریزی می­شود، درصدد است تا با ارائه دلایلی عقلی و نقلی پاسخی برای برخی مشکلات و مسائل مستحدثه که در زمانه امروزی در جامعه اسلامی‌رخ می­دهد، بیابد. همچنین در این مقاله نشان داده می‌شود که حکم حکومتی در پاره­ای از مواقع بر احکام اولیه اسلامی‌نیز اولویت دارد، زیرا حکم حکومتی خود از احکام...

اسلام به عنوان یک مکتب جامع الاطراف، در عموم زمینه های پنداری و رفتاری، دارای معارف و احکامی است که بعضا مطلق و بعضا نسبی هستند. مطلق های اسلامی آنهایی می باشند که محدود به شرایط زمان و مکان نیستند و برعکس، امور نسبی آن دسته از اموری هستند که اگر چه احکام آنها ثابت است ولی مصادیق شان بسته به تحولات زمانی و تغییرات مکانی متفاوت گردیده، لذا نیازمند اجتهاد اهل نظر هستند. بنابراین اجتهاد، که ضرورت ...

از جمله مباحثی که سال¬های متمادی فکر علمای شیعی را به خود مشغول کرده، پرسش از رهبری جامعه در دوران غیبت معصومین است. به دیگر سخن، در دوران غیبت دوازدهمین امام معصوم، علمای شیعی با این مشکل مواجه شدند که چه کسی باید در زمان غیبت، زعامت حکومت را در دست بگیرد؟ در این نوشتار با تجزیۀ این مشکل به مسأله¬های متعدد، نشان دادیم که اگر مسأله را به صورت «بدون توجه به این¬که خداوند برای زمان غیبت دستوری دا...

سیاست­های کلی نظام به دنبال ایجاد ثبات و انتظام امور برای حرکت به سوی اهداف مشخص در سطح کلان و نیز به دنبال برداشتن گام­هایی هماهنگ از سوی قوای حکومتی در این جهت بوده و از این حیث نهادی بدیع در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران محسوب می­شود. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تعیین این سیاست­ ها را در زمره وظایف و اختیارات رهبر برشمرده است که این امر پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام صورت می­پذیر...

احکام حکومتی در اسلام بویژه در اندیشه فقهی و سیاسی شیعه یکی از مهمترین مسائلی است که فهم و توجه بدان می تواند در تعمیق استنباط فقیه و حل بعضی از غوامض روائی بسیار موثر باشد. نگارنده در این مقاله ضمن تعریف حکم اولیه و ثانویه به بررسی ماهیت احکام حکومتی و نوع اولیه و ثانویه بودن آن احکام پرداخته و برای بهتر تبیین کردن آراء فقیهان در این مورد به آیات و روایات مربوطه اشاره کرده است. آنگاه دیدگاهها...

قضاوت منصبی است مهم و از شئون نبوت، امامت، و فقاهت، که بازنگری علمی جایگاه زن در آن، با توجه به موازین شرعی، می تواند در حل چالش های فقهی، حقوقی، و اجتماعی راه گشا باشد.این نوشتار، با رد ادله مخالفان مرجعیت زن (ولایت افتا) درباره شرط ذکوریت، و نیز با تبیین دیگرگونی های سامانه قضایی قانونی و قضایی فقهی و اجتهادی، قضاوت زنان را در سامانه قضایی جاری در کشور، با توجه عدم اشتراط اجتهاد و مرجعیت در آ...

حکم حکومتی یکی از راهکارهای پاسخگویی فقه شیعه به نیازهای متغیر و ضروری جامعه اسلامی می باشد که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، بسیاری از مسائل و چالش های سیاسی اجتماعی حکومت اسلامی بر اساس آن حل شده است. مسئله این مقاله در باب احکام حکومتی بحث از تعلق یا عدم تعلق ثواب بر اطاعت و عقاب اخروی در صورت مخالفت با حکم حکومتی است که براساس دو رویکرد فقهی که از ادله تبعیت از ولایت فقیه تفسیر مولوی یا ارشاد...

در این مقاله واگذاری وظیفه امر به معروف و نظارت اجتماعی به عهده دولت و اجرای حکومتی آن، با استفاده از تجربه‌های تاریخی، مورد بررسی قرار می‌گیرد و ثابت می‌شود که دخالت دولت در اجرای امر به معروف، اجتناب‌ناپذیر است و بدون استفاده از امکانات و اطلاعات نظام حکومتی کاری از پیش نخواهد رفت؛ با این وجود نگرش حکومتی به این مسئله و انحصار آن در روش دولتی و حکومتی، پیامد‌های نامطلوبی را به بار می‌آورد و م...