تاریخ بیهقی، یکی از آفرینش­های کم نظیر ادب فارسی است که قلم توانایِ ابوالفضل بیهقی، به آن بافت داستانی بخشیده است. بیهقی، فضایِ رویدادهای تاریخی را باز می‌گذارد و با استفاده از عناصری چون شخصیت‌پردازی، گفتگو، زاویه دیدِ مناسب، بررسی جزییات، توصیف کسان و چیزها و ... نه تنها خوانندگان را به آن فضا نزدیک می‌گرداند؛ بلکه ارتباطی صمیمانه، نیز، با خوانندگان برقرار می­کند. این مقاله سرِ آن دارد که با بر...

یکی از زیباترین گونه­های صور خیال در یک اثر، تأثیری­ست که ذهن شاعر یا نویسنده در اشیا و در عناصر بی­جان طبیعت می گذارد و با نیروی تخیل خویش به آنها حرکت و جنبش می بخشد و در نتیجه هنگامی که از دریچۀ چشم او به طبیعت و اشیا می نگریم، همه چیز در برابر ما سرشار از زندگی و حرکت و حیات می شود. زندگی بخشیدن به اشیا، پدیده های طبیعت و مفاهیم انتزاعی را «آنیمیسم» می گویند که از طریق اعطای ویژگی های فیزیک...

امروزه پژوهشگرانی هستند که به مطالعه توصیفات موجود در اثر ادبی می پردازند و از خلال این مطالعات نشان میدهند که انواع مختلفی از توصیف وجود دارد. رمان نویسان هر عصر تحت تاثیر عوامل زمانی، مکانی، اجتماعی، علمی، فرهنگی و ادبی نوع خاصی از آن را در نوشته خود به کار می برند. استفاده از هر یک از این انواع تاثیرات و کاربردهای گوناگونی را در بر خواهد داشت. امیل زولا، نویسنده ناتورالیست قرن نوزدهم، یکی ا...

بارزترین درون‏مایه نثر جمال‏زاده در داستان‏هایش، توجّه ویژه به انتقاد اجتماعی است. زبان داستان‏های طنز او بسیار ساده و روان است. جمال‏زاده گاهی عنصر طنز را در کلّ داستان و گاهی رگه‏هایی از آن را در اجزای داستان به‏کار می‏برد. او برای رسیدن به این هدف، از اغراق، تضاد، القاب غیر متعارف، طعن، کنایه، تشبیه و توصیف استفاده می‏کند. او به موضوع و مضمون داستان، بیش از سبک و ساختار آن توجّه داشته‏است و به ...

فراقنامه تلفیقی از روش های داستان پردازی ایرانی را که دو رکن ادبیات داستانی این سرزمین، فردوسی و نظامی، با بهره گیری از سنن داستان گویی پرداخته اند، به کار می گیرد. همة هدف سلمان ساوجی نه داستان سرایی که تغزّل در شکل یک داستان، با استفاده از توصیفات و تمثیلات فراوان است که جایی برای به نمایش درآمدن ارادة آدمی باقی نمی گذارد. داستان فراقنامه، بی تردید اگر هم، در به کارگیری الگوی شاهنامه و لیلی و ...

هدف از این مقاله بررسی سیمای شهر و ویژگی های آن در داستان های کودک و نوجوان دهه شصت است. به این منظور محتوای 335 داستان کودک و نوجوان، از 40 نویسنده برجسته که برای نخستین بار در سال های 1360 تا 1369 انتشار یافته اند، به شیوه کمّی و کیفی بررسی شد. نتایج این بررسی نشان داد که شهر به عنوان محیط اصلی 195 داستان و بخشی از محیط 21 اثر دیگر، در مجموع با 64 درصد، محیط غالب داستان های کودک و نوجوان دهه ش...

داستان عرفانی «گنج­نامه» از جملة اقوال شمس است که به شکل محاوره­ای و بسیار کوتاه در مقالات آمده که مولوی با تأثر از ساختار و محتوای این حکایت، داستان طولانی و ساختارمندی خلق کرده است. البته اگرچه تأثیر نقش بسیاری از حکایات و قصه­های مقالات شمس بر مثنوی معنوی امری است که محققان فراوانی به آن اشاره کرده­اند؛ تأثیر داستان یادشده بر داستان موردنظر در مثنوی (گنج­نامه مثنوی) به میزانی است که می­تواند...

گفته‌های داستانی مجموعه سخنان شخصیت‌ها در متن روایی است که توسط راوی بازگو می‌شود. این گفته‌ها به همان صورتی که توسط شخصیت‌ها بیان می‌شود در متن نمی‌آید بلکه توسط راوی به شیوه‌های مختلفی روایت می‌شود. این شیوه­ها را - که به پنج شکل مختلف بیان می­شود- «شیوه‌های گفته‌های داستانی» می‌نامند. بازنمایی گفته‌های داستانی در نقد داستان به ویژه در حوزۀ تحلیل گفتمان روایی برای شناخت شیوه‌های روایت، سبک نو...

  روایت شناسی( Narratology ) دانشی است که به ارزیابی ویژگی روایت مندی( Narrativity ) و توصیف سازه های روایی می پردازد و از میان انواع روایت، روایت های داستانی دارای توالی زمانی و رخداد را مورد مطالعه قرار می دهد.   داستان حسنک وزیر در تاریخ بیهقی گرچه صحت تاریخی دارد؛ اما با توجه به نوع روایت بیهقی از این داستان و ظرایفی که از نظر ساختاری در دل آن نهفته است و نیز این نکته که هر یک از قهرمان‌های...