نتایج جستجو برای: عقل عرفانی
تعداد نتایج: 11969 فیلتر نتایج به سال:
: این مقاله اندیشۀ مولوی را از منظر معرفتشناسی مورد نقد و ارزیابی قرار میدهد. نویسندگان این مقاله بین دو مفهوم عقل در تاریخ اندیشۀ بشر تمایز قائل میشوند: عقل انتقادی و عقل استعلایی، و استدلال میکنند که عقل بهعنوان آموزۀ محوری در اندیشۀ مولوی نیز در این دو مفهوم متفاوت بهکار رفته است. منظور از عقل انتقادی، دفاع از عقلگرایی دربرابر مرجعیتگرایی و منظور از عقل استعلایی دفاع از عقلگرایی درب...
جنون المجانین تألیف قوامالدین سنجانی خوافی (734-820ق) از نگاشته های صوفیانۀ اوائل سدۀ نهم هجری است که دربردارندۀ اطلاعات ارزنده ای از صوفیان آن روزگار، نحله های مذهبی و جریان های کلامی و نیز واردات و واقعات مولف است که با بیانی ادبی قلمی شده است. مولف، کوشیده تا مجالس و تأمّلات عرفانی خود را به شیوۀ پرسش و پاسخ، و اغلب به یاری تمثیل و زبان حال به مخاطب تفهیم کند و از این رهگذر به شرح و تأویل آی...
یکی از عرصه های شعری که شیخ سعدی در آن همچون بوستان، اثری ادبی ـ تعلیمی خلق کرده، قصیده است. اگرچه قصاید سعدی چونان غزلیات او گسترده نیست و با ستایش شاهان زمانه آمیخته است، می توان روح تعالیم و آموزه های اخلاقی را در آن دید و با تأمل در بیتها، حتی به مفاهیمی عرفانی دست یافت که اتفاقاً مورد ستایش و تأکید خود شاعر هم است. سعدی در ضمن مدح، گاه مستقیم و گاه غیرمستقیم، به مضامین و لوازم عرفان اشاره...
از گذشته همواره در کنار علم حصولی نوع دیگری از معرفت که از آن به علم حضوری یا شهودی تعبیر میشود مطرح بوده است. در میان فلاسفه گروهی معتقدند که شهود تنها به وسیلة عقل صورت میگیرد و گروهی دیگر بر این باورند که شهود توسط نفس انسانی صورت میگیرد که یقینآور است و غیر از این طریق معرفت، بقیه قابل اعتماد نیستند. افلاطون یکی از فلاسفهای است که طریق معرفت صحیح را شهود میداند ولی همواره در بین فلاسف...
شیخ نجم الدین رازی (573 – 654 هـ) در کنار آثار عدیده ای که درباره مسائل عرفانی دارد، رساله ای نیز به نام «عشق و عقل» یا «معیار الصدق فی مصداق العشق» دارد که در آن به پرسش های یکی از دوستانش پاسخ داده است. این پرسش های سه گانه عبارتند از: 1 - آیا عشق و عقل آنگاه که به کمالِ خود می رسند، تضادی با هم دارند یا نه؟ 2 - چرا آنجا که عقل بیش تر و شریف تر است، عشق نیز ثابت تر و ظریف تر است (با عنایت به...
فخر رازی در اوایل حیات علمی خود سخت از نقش عقل در حوزه دین دفاع میکرد اما در دوران متأخر، بُرد عقل در حوزه الهیات را محدود دانسته و نقل و شهود را کارآمدترین ابزار میداند. او برهان، قرآن و عرفان و بهتعبیری دینداری و خردورزی را با هم قابل جمع میبیند و به جایگاه برتر نقل و شهود اذعان میکند، فهم دین را بهوسیله عقل لازم و یکی از مهمترین کارکردهای عقل را فهم باورهای دینی و رفع تعارض و تناقض از ...
ابوحیان توحیدی را همگان به عنوان ادیب و فیلسوفی می شناسند که به زیبایی وبا دقت فراوان دیدگاه ها، رویکردها وحلقات فلسفی قرن چهارم را - عمدتاً در عراق عرب وعجم- روایت کرده است. آثار برجسته وی از قبیل الامتاع والمؤانسة والمقابسات به خوبی گویای قوت فلسفی وابداع ادبی اوست. از أبوحیان توحیدی چهره دیگری نیز به تصویر کشیده شده است که نشانگر تمایلات ونگرش های صوفیانه است. مهم ترین کتابی که این تصویر را ا...
حضرت ختمی مرتبت محمد رسول الله (ص) در یک مرحله می فرمایند: «رب زدنی علما فیک» اما در مراحل بعد فرمودند: «رب زدنی تحیراً فیک» بر همین اساس ابن عربی بالاترین مقام معرفت، عرفان، شهود و تجلی را «حیرت» می داند. مساله اساسی این است که چگونه علم و آگاهی عارف به حیرت می انجامد. ابن عربی به مرحله ای در معرفت بنام «طوری ورای طور عقل» معتقد است. در این مرحله که می شود آن را «قلب» نامید، در اثر تجلیات حق تع...
در حوزة فرهنگ و تمدّن اسلامی، به واسطة تعدّد و تنوع نظام ها و مکاتب شناختی، زبان های گوناگونی مجال ظهور یافته است. به نظر می رسد زبان عرفانی تفاوتی فاحش و ماهوی با زبان سایر حوزه های معرفتی دارد. آگاهی نسبت به این امر کم و بیش در آثار گذشتگان وجود داشته است، به صورتی که آن را «زبان اهل راز» خوانده اند. اما امروزه توجه به رمز و رازهای این زبان براساس پیشرفت های معرفت بشری در شاخه های گوناگونی چون ...
چکیده شهود عرفانی، مهمترین ویژگی انسان است که او را از دیگر موجودات، متمایز و او را شایسته مقام خلافت الهی ساخته است. سرچشمه هایی که انسان برای کسب شهود عرفانی به آن مجهّز شده است، عبارتند از:حواس ظاهری، عقل و قلب که موجب شده اند انسان بتواند شناخت را به حسی، عقلی و شهود عرفانی تقسیم نماید. اغلب اندیشمندان بر یکی از این مبادی تأکید ورزیده و بر این اساس مکاتب متعددی را نظیر حس گرایی، خردگرایی...
نمودار تعداد نتایج جستجو در هر سال
با کلیک روی نمودار نتایج را به سال انتشار فیلتر کنید