در شرایطی که ایران مورد هجوم همه جانبه دولت های استعماری قرار گرفته بود، نیاز به دولتی مقتدر که وضعیت آشفته مملکت را سر و سامان دهد بسیار ضروری بود، در این شرایط بود که رضاشاه روی کار آمد. آلمان در آن زمان در شرایط انزوای شکست پس از جنگ جهانی اول بود و همزمان با این وضعیت در آلمان تبلیغاتی تحت عنوان نژاد مشترک آریایی شکل گرفته بود که پیوند دهنده ی دو دولت ایران و آلمان بود، و تحت همین تبلیغات و...

پژوهش حاضر به بررسی ابعاد روان‌شناختی استبداد رضا شاه می‌پردازد؛ فرض را بر این نهاده است که مجموعه اقدامات سرکوب‌گرایانه رضاشاه اساساً تحت تاثیر مسائل و مشکلات روحی و روانی بوده که از بدو تولد تا رسیدن به قدرت به آن مبتلا و دست به گریبان بوده است بنابراین با بهره‌مندی از چارچوب روشی آدلر ـ اسپربر به نقش دو مؤلفه خانواده و اجتماع در فرایند شکل‌گیری شخصیت تأکید شده است چنانچه والدین، نظام تربیتی و...

سیاست عشایری رضاشاه که بر تحقق رؤیای ناپختة پیدایش دولت مدرن در ایران استوار شده بود، بر استبداد، سرکوب و حذف از صحنه اجتماع، بنیاد نهاده شده بود. عشایر، قشر مولدی بودند که بنا به ذات زندگی خویش، می­بایست کوچ رو باشند تا دام­های خود را پرورش دهند و با ییلاق و قشلاق مستمر و مشقت آمیز زیست خود را تضمین نمایند. رضاشاه و حامیان فکری و عملی حکومت وی – در داخل و خارج – نه تنها در اندیشة رفع مشکلات و ...

مطالعه سازمان پلیس رضاشاه موضوع اصلی پژوهش نگارنده است. اسناد و منابع حاکی از آن است که سازمان پلیس در این دوره ( اعم از نظمیه یا امنیه) از یک ساختار متمرکز برخوردار گردید. همچنین پلیس بعلت در اختیار داشتن تشکیلات امنیتی و اطلاعاتی کشور بر تأسیس حکومت متمرکز رضاشاه کمک شایانی نمود. پلیس سیاسی رضاشاه با دستگیری مخالفانی همچون مدرّس و افراد با نفوذ و قدرتمندی مانند تیمورتاش که خود از دوستان رض...

محمد تقی بهار (ملک الشعرا) روزنامه نگار، محقق، ادیب و سیاست ورز، یکی از چهره‌های برجسته تاریخ معاصر ایران است، که با انتشار روزنامه نوبهار توانست بر جریان‌های سیاسی-اجتماعی عصر خود تأثیر بسزایی بگذارد. در این پژوهش، به روش تحلیل گفتمان، سرمقاله‌های او در مقاطع سه گانه انتشار نوبهار (مشروطه، دوره رضاشاه، و دوره پس از شهریور 1320) مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس یافته‌های این پژوهش «ناسیونالیس...

جنگ جهانی دوم که در پی یک سلسله مناقشات سیاسی اروپایی در سال 1939 میلادی آغاز شد، پیامدهای سیاسی و اقتصادی متعددی در ایران داشت. در نتیجۀ چنین وضعیتی بود که پروژه صنعتی سازی در ایران عصر رضا شاه نیز به عنوان یکی از سیاست های اقتصادی این حکومت از پیامدهای جنگ بی تأثیر نماند. جنگ جهانی در دو مرحله بر صنعتی سازی در ایران تأثیر گذاشت و در نهایت منجر به پایان پروژۀ صنعتی سازی در کشور شد: مرحلۀ یکم ا...

میرزاعلی¬اکبرخان داور از تحصیل¬کردگان دارالفنون، مسلط به زبان فرانسه و فارغ¬التحصیل رشته¬ی حقوق بود. اقامت یازده ساله¬اش در اروپا به افزایش دانسته¬ها و قوام اندیشه¬هایش منجر گردید و پس از بازگشت، روزنامه¬ی مرد آزاد، حزب رادیکال و نمایندگی مجلس، ابزار هدفمندی برای دستیابی به آمال سیاسی وی محسوب می¬شدند. اگر حیات سیاسی و اجتماعی داور به دو حوزه¬ی اندیشه و عمل مجزا گردد، شاید بتوان دوران حضور او د...

فرهنگستان های زبان، محصول رشد و تکامل اندیشه های ملی گرایانه و شکل گیری دولت نوین در اروپا، طی سده های هیجدهم و نوزدهم میلادی و پیدایش و حاکم شدن مقوله «زبان ملی» است. اما در ایران، فرهنگستان زبان فارسی به عنوان فرهنگستان زبان ملی ایران، بیش از آن که حاصل انتخاب و معرفی زبان فارسی به عنوان زبان ملی باشد، در اثر رواج سره نویسی افراطی عهد رضاشاه، پدید آمد که همواره یکی از نمودهای جدی ملی گرایی با...

یهودیان به عنوان یک گروه مذهبی، بخشی از تاریخ جامعه ی ایران را تشکیل می دهند. در دوره ی معاصر تحولاتی در زندگی آنها صورت گرفت که موجب دگرگونی در وضعیت آنان گشت. این مسائل که شروع آن را می توان اواخر دوره ی قاجار دانست، در دوره ی پهلوی به صورت جدی تری ظاهر گشت. در این پژوهش وضعیت اجتماعی آنان در دوره ی رضاشاه مورد ارزیابی قرار می گیرد. نخست به بررسی این مسأله می پردازد که اصلاحات دولت چه تأثیر...