اندیشه­ی فلسفی- عرفانی وحدت وجود ، مسأله­ای است که عرفا و فیلسوفان زیادی در سرتاسر عالم، درباره­ی آن سخن گفته و به آن پرداخته­اند. عطّار نیشابوری از جهانِ شرق، با زبانی عارفانه و شاعرانه و باروخ اسپینوزا از جهان غرب، با زبانی فلسفی و استدلالی نمونه­ای از این اندیشمندان وحدت وجودی­اند. در آثار عطّار نیشابوری، ردّ پای وحدت وجود را به آشکارگی می­توان مشاهده کرد، و برهان خداشناسی اسپینوزا نیز بر همین ا...

چکیده: «تحلیل عرفانی تمهیدات عین القضات همدانی» توسط: الهه صالحی مرزیجرانی «تمهیدات» کتابی است، سرشار از مباحث و مضامین عرفانی که توسط عین القضات همدانی در سال 521 هجری نگارش یافته است. در این اثر، تنها از عرفان محض گفتگو شده است. گرچه نویسنده، گاهی عرفان و فلسفه را با یکدیگر می آمیزد و با این وجود، مطالب کتاب، صبغه ای عرفانی- فلسفی، به خود می گیرد. اما به یقین می توان گفت که اندیشه غالب...

مثنوی مصیبت‌‌نامه در چهل مقاله و در ساختاری منسجم و سامانمند دیدگاه‌ها و تجارب عرفانی عطار را به وضوح نمایان می‌سازد.اصالت مصیبت‌نامه عطار به سبب تجارب جدید و پویایی‌ است که عطار به واسطه آن، هم حرکت صعودی و تدریجی مراحل سلوک را بیان کرده و هم رشته و پیوند دیالکتیکی این مراحل را بازگو نموده است.آن‌چه در کل ساختار این مثنوی اهمیت دارد، ترکیب جریان‌های فکری متعدد در اندیشه عطار و تأویل ادراکات عر...

وحدت وجود منشأ عرفانی دارد اما شاید اولین تبیین فلسفی از دیدگاه وحدت وجود عرفا از آن محقق دوانی باشد. این تبیین فلسفی، پیامدها و لوازمی دارد که چندان موجه و معقول نیست. صدرا نیز در جهت تبیین فلسفی نظریة وحدت وجود عرفا نهایت تلاش خود را به کار بسته است. او با گذر از نظریة وحدت تشکیکی وجود با پیشنهاد یک نظام و دستگاه فلسفی نو فلسفه را نه به پایان بلکه به عرصه ای تازه از تفکرات فلسفی بدل کرده است....

یکی از عرصه­های کاربرد طنز در ادبیات فارسی، آثار عرفانی است. طنز و عرفان به لحاظ فلسفی ـ ساختاری، نقاط مشترکی با یک‌دیگر دارند. از آن جمله این که هر دو آن‌ها بر اجتماع نقیضین استوار هستند و فایدة تعلیم و شادمانگی روح را دارند. در این میان آنچه که زمینة زیبایی‌شناسی مشترک میان این دو را مستحکم می­کند اجتماع نقیضین و ضدین است که در علم بدیع به زیبایی در صنعت پارادوکس وجود دارد. در این مقاله پژوهش...

تاکنون شروح گوناگونی بر مثنوی معنوی نگاشته شده است . برخی از دیدگاه ادبی ،عرفانی ،فلسفی و موضوعی بدان پرداخته‎اند . گوناگونی شروح ، مقایسه آنها را ایجاب می کند ،استادان نیکلسون، شهیدی ، استعلامی و زمانی هر یک به شیوه  خود به شرح این کتاب عظیم همت گماشته‎اند . این شروح مشابهات بسیار دارند ، تفاوت‎هایی نیز دارا هستند . در تفسیر عرفانی ، ذکر یا عدم ذکر آیات و احادیث ابیات ، باورهای مذهبی و گاه به ...

تاریخ پر فراز و نشیب فلسفه پر از معارضه های جدی است . تلاش معارضین در پیشبرد مقاصد خویش منحصر به نقد علمی نیست بلکه اغراض و روش هایی غیر علمی نیز در این راستا بسیار موثر بوده است . ظاهر گرایان همانند برخی متکلمین و گروهی از متدینین ، با تحفظ بر ظواهر برخی متون دینی از پیشگامان معارضه با مکاتب فلسفی به شمار می آیند . اوج تلاش آنها در ستیز با اندیشه فلسفی را می توان در تحذیر دیگران از گرایش به نظ...

چیستی سریان عشق در قوس نزول و صعود یکی از مسائل مهمی است که در مکاتب فلسفی مشاء، اشراق، و حکمت متعالیه و همچنین عرفان اسلامی از ابعاد مختلف مورد توجه قرار گرفته، تبیین و استقراء در این زمینه و اثبات خاستگاه و مایه های قرآنی برای آن یکی از محور های مهمی است که در طی این فصول پی گیری شده است. از آنجایی که در تفاسیر فلسفی و عرفانی از این مفهوم با تعبیر سریان عشق یاد نشده، در این پایان نامه بعد از ...

در این پژوهش به مقایسه دیدگاه فلسفی ابن سینا و عرفانی مولانا و علمی داروین در ارتباط به انسان شناسی پرداخته شده است. ابن سینا معتقد است که نوع انسان قدیم است و ایشان قائل به دگرگونی انسان نمی باشد.و پیوسته انسان های دیگری بعد از آن انسان بوده اند. و مابه الامتیاز انسان از سایر موجودات دیگر قوه ناطقه اوست.مولانا، انسان را عالم صغیر مبتنی بر عالم کبیر می داند. و همین امر موجب تمایز او از سایر موج...