یکی از شیوه های معتبر در متون ادبی،اعم از نظم و نثر به منظور تبیین، ایضاح، تعلیل و تأیید مقولات تعلیمی در زمینه های مختلف، تمثیل است که از آغاز پیدایش ادب فارسی کمابیش مورد توجه شاعران و نویسندگان بوده، اما اوج اعتلای این شیوه مربوط به سبک عراقی و آذربایجانی و نثر مصنوع فارسی است که از قرن ششم هجری آغاز می شود و تا پایان قرن هشتم ادامه می یابد. اهمیت این شیوه در سبک های ادب پارسی تا حدی است که ...

تمثیل یکی از روش های تصویرسازی و مجسم کردن موضوع است، که مخاطب را همزمان به تخیّل و تفکر وادار می کند. هدف از کاربرد تمثیل در قرآن را باید در تاثیر عمیق آموزه های آن جستجو کرد که سبب می شود، خواننده با هر میزانی از درک و فهم آن ها را دریابد و در تنظیم برنامه زندگی خود به کار گیرد. پژوهشگر در این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به آیات قرآن کریم قصد دارد، جنبه های زیبایی شناختی...

تمثیل نوعی روایت منثور یا منظوم است که نویسنده در آن عوامل، وقایع و گاهی نیز محیط آن را ابداع می کند تا در سطح ظاهری یا اولیه روایت، معنایی منسجم ایجاد کنند و در همان حال، دالِ بر نظام معنایی ثانویه مرتبط باشند. تمثیل شگردی روایی است که در هر فرم یا گونه ادبی می توان از آن استفاده کرد. یکی از روش های انتقال مفاهیم در قرآن نیز قصّه گویی است. داستان های قرآن در عین واقعی بودن، از نوع قصّه های تمثیلی...

پدیده‌های موجود در عالم مراتب مختلفی از مادی تا معنایی دارند که به صورت ظاهر و باطن یا «صورت» و «معنا» شناخته شده و بر اساس جهان‌بینی افراد ادراک می‌شوند. در معماری نیز آثار کالبدی، محل تجلی معانی در سطوح مختلف می‌باشند. بنابراین آنچه که اهمیت ویژه‌ای دارد، کسب آگاهی نسبت به چگونگی بیان معانی برای طراحان می‌باشد. شیوه‌های مختلفی برای انتقال معنا در حوزه‌های ادبی و هنری وجود دارد که تمثیل به‌عنو...

این مقاله در نظر دارد چرایی و چگونگی تأثیرگذاری «تمثیل» در عرفان اسلامی از دیدگاه عبدالرحمان جامی بر نگاره‌های ترسیم‌شدة سلامان و ابسال هفت‌اورنگ ابراهیم‌میرزا را مورد بررسی قراردهد. هنر در اندیشة عرفانی وسیله‌ای است برای تبیین معنا و عارف برای بیان آنچه گفتنی نیست و جز به‌واسطة شهود حاصل نمی‌شود، از زبان تمثیل بهره می‌برد. جامی در هفت‌اورنگ اشعاری دارد که در عناوین آن‌ها مستقیماً به واژة تمثیل ...

قرآن کریم دربرگیرنده نثری موزون، مسجع و مملو از مؤثرترین امثال و محکم ترین تشبیهات است. بهترین زبانی که می تواند معارف عقلی و مفاهیم معنوی را برای توده مردم تبیین کند، است. تمثیل از لحاظ ابراز مکنونات و پرده برداری از حقایق، متخیل را در شکل حقیقت، « تمثیل » و پنداشته شده را بسان یقین عرضه می کند. تمثیل در دل ها چنان اثری دارد که وصف شیء به تنهایی آن اثر را ندارد، از همین رو یکی از شیوه های بی...

تمثیل از مباحث علم بیان و حکایت و روایتی است که به عنوان مشبهٌ­به برای مطلبی در کلام  می­آورند و هرچند که معنای ظاهری دارد امّا مراد گوینده، معنای کلّی­تر دیگری است. در تمثیل معمولاً سمبل هم به کار می­رود. این مقاله در پی پاسخ­گویی به سوالاتی از این قبیل بوده است که کاربرد صنعت ادبی تمثیل در غزل حافظ چیست؟ حافظ چگونه از این شیوه در حصول اهداف خود استفاده کرده است؟ چه رابطه­ای بین تمثیل و نمادهای حا...

تمثیل از عناصر مُهمّ در داستان­پردازی و بهترین روش برای بیان مسائل عرفانی و فلسفی و یکی از شیوه­های مؤثّر در فهم مُخاطب به شمار می­رود. بررسی مثنوی سیر العباد الی المعاد سنائی غزنوی، نشان می­دهد، سنائی از عنصر تمثیل، بهرۀ فراوانی برده است. سؤال اصلی این نوشته آن است که سنائی، بیشتر از چه نوع تمثیلی برای بیان موضوعات و مفاهیم و مقاصد تعلیمی خود سود برده است؟ این نوشته با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی ...

 تمثیل یکی از مهم‌ترین انواع ادبی است که جایگاه والایی را در ادبیات فارسی به خود اختصاص داده است، با بررسی تمثیلات هر قوم می­توان از طرز زندگی اجتماعی و میزان تمدن و تربیت آن جامعه آگاه شد. تمثیل از یکسو وابسته به انگیزه­های گوینده و از سوی دیگر، وابسته به مقدار دانش، هدفمندی و آگاهی شنونده یا گیرنده است. تمثیل می‌کوشد بخشی از آگاهی را ملموس کند و برای توضیح و تبیین معنی به کار می‌رود و در خدمت...

عرفا، برای تبیین مواجید عرفانی خود واثبات آن‌ها از تمثیل استفاده می‌کنند. در این تحقیق پس از بررسی ویژگی‌های تمثیل وچگونگی کاربرد آن درتفهیم مطالب، مخصوصاً مطالب عرفانی، ابتدا مباحث مورد نظر نجم‌الدین رازی مطرح وسپس توضیح لازم در باره آن  ادا و پس از آن، تبیین نجم الدین ذکرشده و سر انجام  با آوردن نمونه‌هایی از تمثیلات نجم‌الدین رازی در مرصادالعباد، نقش تمثیل بخوبی نشان داده شده است.