پاره ای از مسائل مکشوفه به صورت تأویل آیات وحی در متون عرفانی وارد شده است که نمونه بارز این تأویلات در آخرین اثر عرفانی شیخ اکبر محیی الدین عربی موسوم به قصوص الحکم فراهم آمده است. استخراج آراء تفسیری و تأویلی فصوص الحکم به کمک شروح موجود به ویژه شرح خوارزمی ، که برگردان فارسی شرح قیصری است ، هدف اصلی این پژوهش است. بررسی و مقایسه این آراء با متون روایی و تفسیری عامه و خاصه و سنجش میزان تطابق ...

شرح ابن میثم بحرانی بر نهج البلاغه از ویژگی هایی برخوردار است که آن را از سایر شروح ممتاز می سازد . همچون: جامعیت شارح آن در علوم عقلی و نقلی و در اختیار داشتن نسخة سیدرضی و تقریر برهانی نهج البلاغه و تحقیقات عرفانی و تقریر علمی حکمت های اخلاقی و استفاده از علوم عصری و داوری بین شرح قطب راوندی و ابن ابی الحدید و موجود بودن نسخه های دستخط مؤلف. انتقاداتی نیز بر این شرح وارد است که از جملة ...

ماهیّت و محتوای بسیار متنوّع شعر حافظ به حدّی است که شهرت او را در اکثر نقاط دنیا منتشر کرده است و همین امر باعث شده که نه تنها محقّقان ایرانی بلکه دانشمندان سایر نقاط از جمله شبه قارّه هند را برآن داشته است که شعر حافظ را شرح و تفسیر کنند. یکی از این شروح، شرح دیوان حافظ منسوب به سیّد محمد صادق علی لکهنوی است که در کشور هندوستان به رشته تحریر در آمده است. این شرح مانند شرح سودی تنها به شرح ابیات از...

سخن در باب حافظ از جمله موضوعاتی است که همواره طرفداران و مشتاقانه خود را دارد و شاید کمتر تألیف و نوشته‌ای در این زمینه باشد که نقد و بررسی نشده باشد. کتاب ارزشمند بحرالفراسـﺔ اثر دانشمند افغان، عبیدالله خویشگی قصوری از آن شروح قابل توجه حافظ است که به جهت ناشناخته بودن نویسندة آن، کمتر مورد توجه حافظ شناسان و حافظ دوستان قرار گرفته است. در این مقاله، سعی شده تا شناختی اجمالی در باب این اثر و ...

چکیده جام عروس خاوری تألیف معصومه معدن‌کن بعد از نگاهی به دنیای خاقانی (۱۳۷5 - ۱۳۷8)، بزم دیرینه‌عروس (1372)، و بساط قلندر (1384) چهارمین اثری است که در زمینۀ خاقانی‌شناسی منتشر می‌شود. این اثر در میان شروح و گزیده‌های درسی خاقانی از مزایا و برتری‌هایی بهره‌مند است؛ ازجملة مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به دقت‌نظر و تسلط مثال‌زدنی مؤلف بر موضوع اشاره کرد. در این‌جا ضمن بررسی این اثر، به طرح نکات و مباح...

سید عبدالله شُبَّر در کتاب مصابیح الأنوار فی حل مشکلات الأخبار، با استفاده از راهکارهای گوناگون به شرح روایات مشکل و حلّ وجوه غامض آنها پرداخته است که از آن جمله می توان از بهره گیری از لغت، صرف و نحو، تاریخ، علوم طبیعی، توجه به فنون و آرایه های ادبی، مراجعه به قرآن و حدیث، کوشش در حل تعارض اخبار و نقد محققانه و عالمانۀ شروح گذشتگان نام برد. مؤلّف مصابیح الأنوار، علاوه بر این، به تأثیر عناصر تصحیف، ...

سخن در باب حافظ از جمله موضوعاتی است که همواره طرفداران و مشتاقانه خود را دارد و شاید کمتر تألیف و نوشته ای در این زمینه باشد که نقد و بررسی نشده باشد. کتاب ارزشمند بحرالفراسـﺔ اثر دانشمند افغان، عبیدالله خویشگی قصوری از آن شروح قابل توجه حافظ است که به جهت ناشناخته بودن نویسنده آن، کمتر مورد توجه حافظ شناسان و حافظ دوستان قرار گرفته است. در این مقاله، سعی شده تا شناختی اجمالی در باب این اثر و ...

مخزن­الاسرار، نخستین اثر از پنج گنج نظامی گنجوی است که بسیاری از محققان به سبب ابهام و پیچیدگی­های فراوان معنایی، به شرح و توضیح ابیات آن همّت گمارده­اند. در این مقاله به نقد و تحلیل محتوای شروح مخزن­الاسرار پرداخته شده است. آشنایی با ابیات مشکل و پیچیدة این مثنوی و گردآوری و ارزیابی معانی مختلف شارحان، یادآوری و اصلاح اشتباهات در توضیح برخی ابیات، برگزیدن معنی صحیح­تر ابیات و هم­چنین شناخت منشأ...

ابتدا ازکتب غریب الحدیث چون غریب الحدیث ابو عبیده هروی- النهایه ابن اثیر,لغت غریب استخراج شد ؛ بعد از آن به ریشه یابی و شرح آنها از کتب مختلفی , در مرحله اول : از کتب لغوی مانند لسان العرب – القاموس المحیط – المعجم الوسیط- فرهنگ نامه دهخدا – کشاف اصطلحات الفنون پرداخته شد, بعد از آن در مرحله دوم : از شروح مختلف نهج البلاغه مانند شرح ابن ابی الحدید – ابن میثم - محمد تقی شوشتری – محمد عبده و سید ...

چکیده زبان عربی یکی از قدیمی ترین زبان های دنیاست اولین کتابی که در مورد دستور زبان نوشته شده، الکتاب سیبویه است که قرنها از نگارش آن می گذرد. بعد از ظهور اسلام و انتشار زبان عربی در سرزمین هایی که زبان عربی زبان مادری آنها نبود، نیاز به آموزش این زبان بیش از پیش احساس شد. از این میان ابن مالک که یکی از بزرگ ترین نحویان عرب و کتاب او به نام الفیه از مهمترین کتب نحوی به شمار می رود که یک م...