چکیده جنگ تحمیلی به عنوان یکی از رخدادهای عظیم تاریخ معاصر ایران ، حوزه های متفاوت زندگی فردی و اجتماعی ایرانیان را تحت تأثیر قرار داد . ادبیات - و به ویژه شعر – نیز به عنوان یکی از حوزه های تفکر و اندیشه ی ایرانی ، تحولی عمیق را شاهد بود . شاعران ایرانی با آغاز جنگ تحمیلی ، تلاش کردند با استفاده از اسطوره های تاریخی ، ملی و دینی و طرح شخصیت های حماسی در شعر خود ، بر نقش هویت سازی آن ها تأکید ...

یکی از زمینه های اصلی هر حماسه ای ، داستانی یا روایی بودن آن است . حماسه ملی ما نیز به عنوان اثری حماسی، جنبه داستانی خود را حفظ کرده است و فردوسی به خوبی توانسته با بهره گیری از عناصر داستانی، شاهنامه را به مجموعه ای منسجم و یکپارچه از داستان ها بدل کند. یکی از این عناصر، عنصر« کشمکش» است . کشمکش از عناصر اساسی پیرنگ و از تضاد و تعارض شخصیت ونیروها با یکدیگربه وجود می آید و باعث ایجادپیچیدگی و...

داستان‌ها و اشعار مبتنی بر توصیف اعمال پهلوانی و بزرگی‌ها و افتخارات قومی را در تعریف سنتی، حماسه می‌گویند. شعر حماسی از جمله جریان­های عمدة شعر معاصر است که ویژگی­های حماسی آن متناسب با شرایط تاریخی دگرگون شده است. در این پژوهش برای توصیف حماسه، متناسب با نیازهای بیانی تازه، ابتدا به روند تطور تعریف حماسه تا دوره‌ء معاصر اشاره شده و سپس نمودهای حماسی در شعرهای سیاوش کسرایی کاویده می­شود. در ای...

یکی از دلایل جذابیت داستان‌های حماسی حضور حیوانات در شاهنامه با جلوه تمثیلی و نمادین، است. فردوسی با هنرمندی تمام توانسته از حیوانات در جهت افزایش بار محتوایی شاهنامه بهره بگیرد. البته لازم به ذکر است مقوله تمثیل در ادبیات دارای قدمت بسیاری است وایفای نقش توسط حیوانات در فرهنگ ادبی ایران پررنگ بوده است. درچنین فرهنگی، داستان وتمثیل در زندگی انسان جاری و ساری بود و همواره به همین دلیل نوعی نقش پ...

ریخت شناسی قصّه های پریان، اثر ولادیمیر پراپ(vladimir propp)، زبان شناس روسی، اثری دوران ساز است که از زمان ظهور خود تا دهه های بسیار، توّجه منتقدان را به خود معطوف کرد. به رغم اینکه جایگاه این کتاب، در سایه روشن فرمالیسم و ساختارگرایی در نوسان بود، سرانجام به عنوان اثری معرّفی شد که کارکرد آن، گذار از فرمالیسم، به ساختار گرایی است. پراپ، پس از بررسی طبقه ای از قصّه های عامیانه، تحت عنوان قصّه های پ...

برخی از مفسرین ایرانیِ نیچه، با تفسیری افراطی، اندیشۀ او را بدیل عرفان ایرانی تعبیر کرده‌اند. چنین تفسیری از بیخ و بن خطا و نافیِ مبانی هستی‌شناختی، ارزشی، و اخلاقیِ نیچه است. اندیشۀ نیچه نه از انگاره‌های عرفانی، بلکه از ارزش‌های حماسی آبستن است. برای فهم او باید از قهرمانان ایلیاد هومر و شاهنامۀ فردوسی چون آخیلس و رستم استمداد جست نه عرفایی چون شبلی و حلاج. علت این سوء فهم، ناتوانیِ مفسرین ایرانی ...

سرزمین ایران جایگاه تجلی اساطیر بسیاری است که ظهورشان در دامان هنر و ادبیات حضورشان را تداوم و رونق بخشیده است. اسطوره­هایی که بارها مورد تحلیل واقع شده­اند اما باز هم این گنجایش را دارند که از منظری تازه مورد نگرش و بررسی قرار گیرند. آثار بزرگانی چون عطار، سهروردی، حافظ و سعدی که علی رغم تحقیقات بسیار هنوز هم افق­های نویی را در اختیار ما قرار می دهند. یکی از این آثار ارزنده منطق الطیر عطار است...

چکیده تجلی عشق در حماسه ها داستان های عاشقانة حماسی است که چنان که از نامشان پیداست، از دیدگاه انواع ادبی آمیزه ای از نوع حماسی و غنایی است. در این مقاله کوشش شده است ساختار و ویژگی های این داستان ها در یکی از بزرگ ترین حماسه های ایران و جهان یعنی شاهنامه بحث و بررسی شود و آن ها را از نظر راوی، وزن، استقلال یا عدم استقلال، هدفدار بودن، منجر شدن به ازدواج، نوع عشق مطرح شده، حوادث و حالات عشق، پ...

نبرد قهرمان با اژدها، یکی از عمده ترین مضامینی است که در اغلب اساطیر و حماسه های دنیا دیده می شود. اهمیت این نبرد آنچنان است که مکتب های گوناگون اساطیری، به بررسی و تحلیل آن پرداخته و هریک به زعم خود، اژدها را نماد برخی رویدادهای مربوط به زندگی انسان ها دانسته اند. در اساطیر ایران، نبرد ایزدان با اهریمن و آفریده­های او، گونه های متفاوت اژدهاکشی به شمار می آید. این نبرد در بسیاری از روایات حماسی...