شاعران و نویسندگان از یک طرف با عنایت به شکل و حالت و ویژگی حروف الفبای پارسی و از طرف دیگر با تکیه بر ارزش‌های دینی و مذهبی و اجتماعی حروف مقطعه قرآنی که مشترکات فراوانی با هم دارند، دست به مضمون‌آفرینی‌های بکری می‌زنند و با خلق ترکیبات و عبارات و تعابیر و تصاویر نغز، از این علائم ظاهری حروف به نحو مطلوب بهره می‌برند. با توجه به اهمیت و جایگاه حروف، چه حروف مقطعه قرآنی و چه الفبای پارسی، در ای...

شاعران و نویسندگان از یک طرف با عنایت به شکل و حالت و ویژگی حروف الفبای پارسی و از طرف دیگر با تکیه بر ارزش‌های دینی و مذهبی و اجتماعی حروف مقطعه قرآنی که مشترکات فراوانی با هم دارند، دست به مضمون‌آفرینی‌های بکری می‌زنند و با خلق ترکیبات و عبارات و تعابیر و تصاویر نغز، از این علائم ظاهری حروف به نحو مطلوب بهره می‌برند. با توجه به اهمیت و جایگاه حروف، چه حروف مقطعه قرآنی و چه الفبای پارسی، در ای...

مولانا محتشم کاشانی ازشاعران پارسی گوی سده ی دهم هجری است. مضامین اشعاروی باتوجه به شرایط اجتماعی وفرهنگی وعلمی عصر او به مسایل مذهبی ومدح ومنقبت ائمه شیعه ومدح سلاطین صفوی اختصاص یافته است. این پژوهش به استناد دیوان اشعاراو فرهنگواره ای ازلغات وترکیبات واشارات قرآنی،احادیث وابیات عربی،اصطلاحات دیوانی،عرفانی و...است که به صورت الفبایی تنظیم شده است. نتایج به دست آمده ازاین پژوهش بیانگر افزونی...

کتاب شاعران بی­دیوان که در بردارندۀ مجموعه­ای از اشعار پراکندۀ شاعران فارسی گوی بی‌دیوان در سده­های سوم و چهارم و پنجم است، اگر نه نخستین کار، لکن از بهترین و جامع­ترین آثار در این زمینۀ پژوهشی است. امروزه، پس از گذشت چند دهه­ از تألیف کتاب مزبور و با شناخته شدن منابع مختلفی از نوع سفینه­ها و جُنگ‌ها، و با تصحیح انتقادی دیگر منابع مورد استفاده در کتاب، لزوم بازنگری جدّی در این کتاب هست، ...

می دانیم که در شعر فارسی دری، 10 قالب شعری عرصۀ هنرنمایی سخن وران توانای پارسی گوی در بیش از هزار سال بوده است، اما هم از نظر حجم و کمیت و هم از حیث دل نشینی و کیفیت این قالب ها در یک ردیف نیست و چند قالب شعری، بیش از دیگر قالب ها ارزش شعر فارسی را نمایان ساخته است. از میان آن چند قالب «مثنوی» و «غزل» جای گاهی ویژه دارد. مولانا در این دو عرصه شهرتی تمام یافت و با سرودن مثنوی و غزلیات شمس بدین د...

بی تردید مرگ و مرگ اندیشی همواره هسته مرکزی اندیشه شاعران، نویسندگان، عرفا و اندیشمندان در طول تاریخ بوده است. بدین جهت غالباً مرگ اندیشی، به آثار و تراویده های ذهنی خیل بی شماری از گویندگان و صاحب نظران به ویژه در گستره ادب پارسی سایه افکنده است. شاعران عارفی چون سنایی، عطار و مولانا پیوسته مرگ طبیعی را در آثارشان ستوده اند و معتقدند کسی را یارای گریز و ستیز با مرگ نیست. در عین حال تحقق مرگ حقی...

چکیده منظومه خداوندنامه از فتحعلی خان صبای کاشانی(1179 -1238 ق)شاعر پارسی گوی اواخر قرن دوازدهم و اوایل قرن سیزدهم است که از شاعران مکتب بازگشت ادبی به شمار می رود. این مثنوی حماسی در شرح حال پیامبر اکرم(ص) و معجزات وی و غزوات امیرالمومنین علی(ع) سروده شده و بالغ بر سی هزار بیت در بحر متقارب مثمّن محذوف و به تقلید از شاهنام? فردوسی است. صبا در منظوم کردن زندگانی پیامبر در این منظومه حماسی- ...

شعر و ادب عربی یکی ازغنی ترین وگرانبها ترین گنجینه های ادبیات جهان است که درزمینه های مختلف مانند حکمت و موعظه و اخلاق و روی هم رفته هر آنچه در ارتباط با زمینه های معنوی و فطری انسانها می شد، آثار گران سنگی را به جامعه ی ادبی دنیا معرفی کرده است، تألیفات وآثارگوناگون درزمینه های یادشده، خودگویای این واقعیت است که نه تنها پیشگامان گذشته ی ایران زمین حق مطلب رابه خوبی اداکرده اند، بلکه خردمندان و...

شعر نوعی اجرا به‌وسیله کلمات است و هر چه شاعر در گزینش واژگان وسواس و دقت بیشتری داشته باشد، در انتقال تجربیات خود موفق‌تر خواهد بود. از سوی دیگر، واژه‌هایی در فرهنگ و زبان وجود دارد که از راه تناسب یا تضاد به شبکه تداعی خیال شاعر وارد می‌شوند، یا از طریق ایهام، ایهام تناسب، ایهام تضاد و... سبب ایجاد هماهنگی و موسیقی معنوی شعر می‌شوند. از جمله این واژگان، زوج‌های شعری هستند مانندآه و آیینه، سنگ...

پا به پای تکوین بلاغت در زبان عربی و پارسی و با این قصد که چیرگی و مهارت در صناعات و محسّنات ادبی نموده شود و قدر و قربی برای شاعر فراهم آورد، گروهی از شاعران ایرانی و عرب طرح سرودن قصیده هایی را ریختند که شاعر در هر بیت از آن، آوردن یک یا چند صنعت بدیعی در معنای عام و شامل، عناصر دانش بیان و تا حدّی معانی را بر خود التزام می کرد و در واقع فرهنگ مختصری از بلاغت را با سروده­ی خود عرضه می داشت. این...