رساله حاضر تحت عناوین ذیل مباحث کلامی شعر فارسی را از آغاز قرن هفتم هجر مورد مطالعه قرار می دهد : علم کلام - تاثیر علم کلام در شعر فارسی - بررسی مسائل کلامی در شعر فارسی - فردوسی - فرخی - عنصری - فخرالدین اسعد گرگانی - اسدی طوسی - قطران تبریزی - ناصر خسرو - ازرقی هروی - حکیم سنائی - عمعق بخارایی - قوای رازی - انوری - سوزنی سمرقندی - رشید وطواط - جمال الدین عبدالرزاق - خاقانی - ظهیر فاریابی - نظ...

چکیده: یکی از مهمترین اغراض شعری در دوره ی جاهلی مدح می باشد . مدح در این دوره غالباً با احساسات و عواطف صادقانه و به دور از هر گونه مبالغه و تمجید دروغین به بیان واقعیت های موجود در ممدوح و نیز جامعه ی آن زمان پرداخته است . مدح در این دوره از ابواب مستقل شعری بوده و موضوع آن پیرامون فخر به ارزش های حاکم عصر جاهلی می باشد . مدح در شعر جاهلی معمولا به منظور سپاس و قدردانی است که شاعرانی همچو...

در منظومه‏های عاشقانه‏ای که به نام یوسف و زلیخا سروده شده است و نیز ابیاتی که به این موضوع تلمیح دارند، شاعران ضمن الهام گرفتن از یک واقعیت بیرونی و با تکیه بر نیروی تخیل خویش، این داستان را ابزاری برای بیان مقصود و تأثیر بر مخاطب قرار داده اند. در این مقاله علاوه بر پرداختن به بیان تفاوت‏های موجود در روایت قرآن و تورات از ماجرای زلیخا، توصیف شاعران از شخصیت وی و تلمیحات شعری آنان مورد بررسی قر...

دوام هشتاد ساله قراختاییان در کرمان، (بین سالهای 619 تا 704 ه.ق) با درایت و کاردانی سلاطین و ملکه­هایی همچون بُراق حاجب، سلطان رکن­الدّین، عصمه­الدّنیا و الدّین قتلغ­ترکان (ترکان­خاتون) و صفوه­الدّنیا و الدّین پادشاه­خاتون، زمینه­های اقتدار سیاسی، رونق اقتصادی و اعتلای فرهنگی این سرزمین را فراهم ساخت. این اقتدار سیاسی و رونق اقتصادی، آرامش و امنیّت را در سرتاسر قلمرو  قراختاییان کرمان، حکفرما ساخته و ...

یکی از موضوعات و مباحثی که در شعر معاصر مورد توجه قرار می گیرد، بحث و بررسی در باب دیدگاه شاعران دوره ی پهلوی دوم به دین، باورهای دینی و اعتقادات آیینی و الهی است که این موضوع با توجه به ساختار فکری و ذهنی اهل هنر و نیز نوع نقش و جایگاه دین در این دوره ی تاریخی، موضوعی شایان توجه است.  سرودن شعر مذهبی ـ آیینی در ایران از سابقه ای طولانی برخوردار است. سابقه ای به قدمت اشعار کسایی مروزی که بسیاری...

مسئله رؤیت از جمله مسائل پردامنه و جنجالی ست که در حوزه کلام و فلسفه اسلامی شکل گرفت. پایه گذار این اندیشه ابوالحسن اشعری است و باقی فرق اسلامی همچون معتزله ، امامیه ، حابطیه ، اسماعیلیه و...هر یک دیدگاهی نسبت به امکان یا عدم امکان رؤیت پروردگار در این جهان آن هم با چشم سر ، اتخاذ نموده اند . این مسئله همچون سایر مسائل مهمی که جنبه اجتماعی به خود گرفته و از حد اندیشه ای فردی و حاشیه ای فراتر رف...

قرآن منبع لایزال الهی است که بهترین زیبایی‎های ادبی را در خود جای داده و هر چه دربارۀ مبحث زیبایی‌شناسی آن صحبت کنیم باز هم قطره‌ای است از دریای بیکران. یکی از جنبه‎های زیبایی‌شناسی قرآن، تلمیحات به کار رفته در آن است که شاعران مسلمان با تأثیر از این کتاب الهی، بسیاری از تلمیحات را در اشعار و آثار خود به کار برده‌اند و بر زیبایی اشعارشان افزوده‌اند. محمّد مهدی جواهری شاعر مسلمان، متعهّد، نوگرا و ...

یکی از پربارترین شاخه­های ادبیاتِ سرزمینِ فلسطین، ادبیات مقاومت و تأثیرگذارترین بخش آن، شعرِ مقاومت است. شعری که از مهم­ترین سنگرهای فرهنگی ملتِ انقلابی و مسلمان فلسطین درمقابل تهاجـم نظامی، سیاسی و فرهنگی صهیونیسم محسوب می­شود. این بخش از ادبیات در هیچ سرزمینی مانند فلسطین به شکوفایی و رشد کمی و کیفی نرسیده است. سُلافة حجاوی از شاعران معاصر مقاومت فلسطین، بخش عمده­ای از قصاید خود را به قضیه  فلسطی...

همزمان با انقلاب مشروطه در ایران و انقلاب مردم عراق علیه عثمانی‌ها شاعرانی پا به عرصه ادبیات نهادند که مضمون‌های مشترکی در اشعارشان بود، از جمله مبارزه با جهل و طلب علم و استعمارستیزی و آزادی خواهی و... آنان پیشرفت و رشد و ترقی کشورشان را در گرو علم طلبی و دوری از نادانی می‌دانستند و این شاعران در دو کشور مسلمان و همسایه می‌زیستند. ملک الشعرای بهار و جمیل صدقی زهاوی هر دو شاعر...

این مقاله به بررسی نخستین پژواک اندیشه‌ها و نظرات مربوط به دفاع از برابری زن و مرد در جهان عرب، پس از نهضت می‌پردازد. پیشرفت‌های علمی در جهان غرب در قرن نوزدهم و رسیدن امواج دانش جدید به جهان عرب و همچنین شرایط اجتماعی و عقب‌ماندگی‌های موجود در کشورهای عربی به تسریع انتشار و افزایش مطالبات اجتماعی زنان در میان این کشورها کمک شایانی کرد. تأثیر این امواج ابتدا در میان اندیشمندان عرب و سپس در میان...