محوطه­ی باسـتانی کهنه­شهر در شمال‌غرب اسـتان آذربایجان ­غربی به­‌ـعنوان یکی از محوطه­های دوره­ی مـفرغ قدیم، پس از کاوش­های علمی در 1391 تا 1393، یافته­های تازه­ای را به همراه داشته است. اطلاعات موجود در رابطه با سفال­های این محوطه تنها محدود به بررسی­های باستان­شناسی بوده و در زمینه­ی باستان­سنجی مطالعاتی صورت نگرفته است. نمونه­های مورد مطالعه در این تحقیق سفال­های دست­ساز سیاه­­ِخاکستری، قرمز و...

  این مقاله به روایت­شناسی داستان هفت­گردان به روایت فردوسی در شاهنامه و قصه افراسیاب بن پشنگ به روایت انوشیروان مرزبان در روایات داراب هرمزدیار می­پردازد. به این منظور پس از بررسی خلاصه دو روایت از دیدگاه راویان، روایت­شناسی، ساختارشناسی تطبیقی و ریشه­شناسی بنیادهای آیینی و اساطیری، دو روایت مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی­ها نشان می­دهد که روایت فردوسی، روایتی دهقانی، ملّی و خردگراست که در آن...

 تقویم های دوره ی اسلامی نمونه های خطی بی نظیری هستند که با توجه به  و یژگی های  صوری و  محتوایی از مجموعه های ارزشمند و قابل توجه  در هنر اسلامی است. این تحقیق در پی پاسخ  به این سوال است که سیر تحول و تغییر صوری و محتوایی تقویم ها ی دوره ی اسلامی چگونه است و چه رابطه ای میان تقویم های عصر حاضر و نمونه ها ی کهن آن در دوره ی  اسلامی وجود دارد. به همین جهت نمونه های تقویمی را از میان اسناد خطی د...

تذهیب به ‌‌عنوان شاخه‌ای از هنر‌‌‍‍‍‍‍‍‍‍‍‌اسلامی‌ـ که دربرگیرنده مفاهیم‌ ماورایی در عین زیبایی‌ و کمال است‌‌ ـ کمتر به‌صورت شاخه‌هنری مستقل مورد‌توجه واقع‌شده و بیشتر در خدمت سایر هنرهای‌اسلامی مطرح‌‌ بوده‌است. در عصر‌صفویه که حکمت‌ و‌عرفان با دین آمیخته ‌شد و مراکز ‌بزرگ فکری و عرفانی گسترش‌ یافت، تاثیرات این تفکرات به‌واسطه رابطه سفارش‌دهندگان و هنرمندان در این عرصه جلوه بیشتری‌ یافت. یکی از...

هدف: مقاله حاضر، در پی معرفی و تحلیل محتوای اجیرنامه­ ها به ­عنوان نوعی از اسناد با محتوای اقتصادی است که در آن به تبیین مفهوم کار، قراردادهای کاری، شروط عقد ­و­فسخ، و تعهدات دو سویه اجیر(= کارگر) و مستأجر (=کارفرما) پرداخته ­شده است. نویسندگان این مقاله برآنند، اجیرنامه را تعریف و انواع آن را دسته ­بندی کنند. سپس، ساختارشناسی و ظاهر اسناد مزبور را بررسی و در پایان، ارزش سندی و محتوایی اجیرنامه...

یکی از مباحث کاربردی در علم‌شناسی، ساختارشناسی علم است. بحث‌هایی مانند: اجزاء العلوم، احصاء العلوم، تقاسیم العلوم، رئوس ثمانیه، طبقات علوم و... نشان‌ آن است‌ که این موضوع‌ نزد اندیشوران مسلمان نیز اهمیت فراوانی داشته است و در سده‌های اخیر، به‌تدریج رویکردهای ساختارشناسانه در حوزه علم‌شناسی، رواج و توسعه بیشتری یافته است. ساختار‌شناسی دانش از زاویه اجزای متن و عناصر درونی علم، با توجه به نقشه‌‌ ...

هدف: بررسی، بازخوانی و ساختارشناسی پنج ورق حساب نوشته‌شده در سال‌های 507، 509 [2برگ]، 514 و 565 هجری قمری می‌پردازد. روش/ رویکرد پژوهش: نخست همۀ اسناد بازخوانی شده و سپس با روش توصیفی-تحلیلی بررسی شده‌است. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: این پژوهش با رمزگشایی از خطوط و علامت‌های ثبت‌شده بر کهن‌ترین نمونه‌های شناخته‌شده از ورَق (فَرد) و تنها نم...

فرضیه نگارنده در این مقاله مبتنی بر این است که نگارگر ولی جان تبریزی شاگرد سیاوش بیگ هرگز در حلب ساکن نبوده و با علی جان مذهب، هیچ ارتباطی ندارد. با توجه به سند آنافارتا درباره نگارگران همایون­نامه باید گفت این نگارگر، پنج سال زودتر یعنی در 990 ه.ق پیش از آغاز نوشته شدن مناقب هنروران در مملکت عثمانی بوده و به دربار عثمانی راه یافته است. منابع حضور ولی جان در گروه عثمان نقاش و کارگاه سلطنتی را ب...

ظهور اسلام و اهمیتی که مسلمانان و به‌ویژه ایرانیان برای زیباسازی قرآن قایل بودند سبب افزایش فعالیت هنرمندان در جهت زیباساختن نگارش آیات قرآنی شد. قاریان به‌منظور مکث و یا پایان تلاوت روزانه از علامت‌هایی بهره گرفتند و مذهبین به‌منظور زیباسازی آیات قرآنی این نشانه‌ها را تزیین نمودند. یکی از این نشانه‌ها نشان پنج آیه است. از آنجا که شیوه‌های گوناگون به‌کاررفته در تذهیب قرآن بخشی بزرگی از هنر این ...

خداوند کتب آسمانی را محور هدایت انسان و قرآن را محور تمامی کتب آسمانی قرار داد. تولد آثار غنی و مؤثر در فرهنگ و تمدن اسلامی نیز بر پایة این رهیافت رخ داد. آیت‌الله مرعشی نجفی از دوران جوانی با توجه به علاقه و احساس ضرورت در بازشناسی نسخه‌های خطی، شروع به جمع‌آوری این ذخایر کرد. او دست به تأسیس کتابخانه‌ای زد که یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های جهان اسلام محسوب می‌شود و امروزه گنجینه‌ای بزرگ از نسخه‌...