اهمیت زهد و عشق و مکاشفه و رویا در تغییر احوال انسان ها همیشه مقوله ای سئوال برانگیز بوده است، آدمی برای رسیدن به عشق حقیقی باید از منازل بسیاری گذر کند و مکاشفه و رویا میان بری است برای دستیابی به عشق واقعی و این حاصل نمی شود مگر این که انسان تنی تزکیه شده با زهد داشته باشد. شیخ جعفر شوشتری با تجربه ی عاشقانه ی زهد و گذر آن و نایل شدن به مکاشفه و رویا به دریای عظیم معرفت دست یافت و حسین بن عل...

المقارنة بین ادبین لیس امراً سهلاً علی الخصوص اذا کان تناولها فی البحث تأثر مثل سعدی بنهج البلاغة لامیر البیان الامام علی ( علیه السلام ). فنقول قد تمثل سعدی باقوال الامام علی ( علیه السلام ) المبثوثه فی نهج البلاغة و قد وظف فیه الامام بلاغته فی خدمتة الانسانیة جمیعاً فاصبحت اقواله کالامثال السائرة علی الافواه و الالسنة و لم لا و قد تهیات للامام علی ( علیه السلام ) الاسباب و الوسایل لیعتلی منبر ا...

ادیبان و صاحب نظران را اعتقاد بر این است که ابوالعتاهیه (213 یا 209ـ30) خداوندگار و قافله سالار شعر زهد عربی است و اشعار زاهدانه ی او بر پیشانی شعر زهد عربی قرار دارد. ابداع و نوآوری او در اشعار زاهدانه، موجب تفاسیر مختلفی از سوی محققان شده است؛ چندان که گروهی، او را متأثر از حسن بصری، برخی او را وام دار اندیشه های مانوی و بودائی دانسته و عده ای از صاحب نظران نیز ریشه ی زهدیات او را در فرهنگ ای...

ابوعبدالرحمن، عبدالله بن مبارک مروزی از پیشروان و بزرگان دوره ی زهد در تاریخ تصوّف است. از زندگانی و شخصیت و آثار بزرگان قرون اولیه ی اسلامی بطور پراکنده در منابع کهن خبرهایی آمده است که ما در این پژوهش با مطالعه و استخراج آنها، عمده ی اقوال، آثار، اشعار، حکایات و راویان ابن مبارک و همچنین احادیث روایت شده از او را ارائه داده ایم. در قسمت زندگانی نیز پس از معرفی کامل او، آگاهی هایی درباره ی سفره...

رساله? حاضر با موضوع تصویر امامان شیعه علیهم السلام در متون زهد و تصوفِ نخستین در تلاش است با بررسی متونی که از دوره? زهد و تصوفِ نخستین، یعنی تا حدود سال 400 هجری، باقی مانده است تصویری را که از امامان شیعه علیهم السلام در ذهن و ضمیر زاهدان و صوفیان وجود داشته است استخراج و بازسازی کند. این رساله شامل پنج فصل است. فصل یکم درباره? کتابهای زهد است. در این فصل سیزده «کتاب زهد» معرفی و بررسی شده است...

چکیده قرن پنجم هجری مبدأ تحولی عظیم در شعر فارسی محسوب می شود، که از جمله عوامل بنیادی این تحول، ظهور شاعری بزرگ چون سنایی غزنوی است، که شعر زهد و عرفانی را دراین زمان با قوت لفظ و معنا سرود و موجب پیدایش جریانی قوی در این زمینه شد، که بعدها عطار و مولوی آن را به قله های کمال رسانیدند و بدین سان فارسی با این نوع شعر به یک زبان معنوی تبدیل شد. در این میان حدیق? سنایی از جمله آثاری است که در قل?...

علم آموزی و فراگیری دانش یکی از مناسبات انسانی است که نقش مهمی در سعادت آدمی دارد و می تواند از منظر اخلاقی محل توجه واقع شود. در فرآیند علم آموزی افعالی از انسان صادر می شود که می توان در باب حسن و قبح یا درستی و نادرستی آنها سخن گفت. عالمان اخلاق و فلاسفه مسلمان و غیرمسلمان هر کدام دیدگاه های مختلفی در باب ملاک حسن و قبح و تشخیص نیک از بد ارائه کرده اند؛ ملاک هایی همچون سود و منفعت، لذت، وظیف...

حکایات بسیاری از زاهدان در کتب ادبی جمع آوری و نقل شده که منابع اصلی آنها مشخص نیست. از جمله این کتب پند پیران است که مجموعه ای از حکایات زاهدان و صوفیان مشهور را در خود جای داده است. با توجه به اینکه منابع حکایات این کتاب مشخص نیست، در این گفتار برآنیم که با کاوش در منابع عربی و ایرانی معتبر و دست اوّل، ریشه های اصلی این حکایات را مورد بررسی قرار دهیم. بر اساس یافته های پژوهش، 21 حکایت از حکایا...

هدف این پژوهش عبارت بود از معرفی الگوی تنظیم رغبت در اسلام (مبتنی بر مفهوم زهد) به عنوان یک الگوی شناختی هیجانی برای کاهش اضطراب و مقایسه آن با درمان شناختی رفتاری مراجعان بود؛ این الگو، رغبت به دنیا را تابعی از رغبت به آخرت وزندگی دنیا را مقدمه زندگی آخرت و رغبت مستقل به‌دنیارا آسیب می‌داند. این الگو با روش اجتهادی از متون اسلامی استخراج و در قالب یک برنامه درمانی برای مداخله  بالینی طراحی شد....

نخستین مشایخ صوفیه زاهدان و پارسایان واقعی بودند. آگاهی همه‌جانبه از گناه همراه با وحشت جزا موجب می­شود که آنان برای رهایی از خود از دنیا گریزان باشند و تسلیم بی‌چون و چرای خداوند متعال گردند. خوف از خدا و امید نداشتن به غیر او، در عابدان زاهد و صوفیان اولیه از جمله حاتم اصم، در نهایت به ورع و زهد شدید منجر می‌شود. می­توان گفت صوفیان اولیه پیش از آنچه عارف باشند، زاهد و عابد بودند؛ ازآن جمله ح...