گویش بهدینان که به دری زرتشتی یا گبری نیز مشهور است، زبان ویژه ی زرتشتیان ایران است که این اقلیت بیشتر در استانهای یزد و کرمان و روستاهای اطراف زندگی می کنند و به این گویش سخن می گویند. این زبان به لحاظ جفرافیایی از گویش های مرکزی ایران و به لحاظ تاریخی از جمله زبانهای شمال غربی است. پژوهش حاضر تلاشی در جهت ارائه توصیفی جامع در سطوح مختلف واجی، واژی و نحو از گویش بهدینانی یزد به شمار می آید. قل...

در زبان فارسی و در حیطة ترکیب به عنوان یکی از دو حوزة واژه‌سازی، فرایند بسیار زایایی وجود دارد که طی آن عنصری غیرفعلی (اسم، ضمیر مشترک، صفت، قید) قبل از ستاک حال فعل (مثلاً ‌آموز و بین) قرار می‌گیرد و ماحصل آن اسم یا صفت جدیدی (دانش‌آموز، خودبین) است. در مورد این فرایند سه دیدگاه وجود دارد: برخی که عموماً دستور‌نویسان سنتی هستند، آن را صفتِ فاعلیِ مرکبِ مرخم می‌دانند. پاره‌ای استنباط دستور‌نویسان سن...

هدف پژوهش حاضر بررسی مفهوم‌سازی استعاری حوزۀ مقصد خشم در زبان فارسی بر اساس نظریۀ استعارۀ مفهومی است. بدین منظور برای نخستین بار در زبان فارسی برای گردآوری و بررسی داده‌های پژوهش، روش پیکره‌بنیاد تحلیل الگوی استعاری بر روی پیکرۀ همشهریِ دو به کار بسته می‌شود و پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها، 42 حوزۀ مبدأ برای «خشم» شناسایی می‌گردد. همچنین زایایی هر یک از حوزه‌های مبدأ بر حسب مشخصۀ فراوانی وقوع آنها...

صفت مفعولی و اسم مفعول که هر دو از پایه فعلی ساخته شده اند، با وجود تفاوت در کاربرد نحوی، به لحاظ ظاهری یا صورت ساختواژی شباهت دارند. در زبان فارسی این دو ساخت دارای ساختواژه یکسانند. در این پایان نامه بر اساس ملاحظات واژگانی _ نقشی، صرفی، نحوی و آوایی نشان داده می شود که صفت مفعولی از اسم مفعول کاملا متمایز است.همه افعال می توانند اسم مفعول داشته باشند اما تنها افعالی صفت مفعولی خواهند داشت که...

زبان اشاره فارسی مهمترین و اصلی¬ترین ابزار ارتباطی ناشنوایان در ایران به شمار می¬آید. این زبان نیز همانند فارسی کلامی دارای نظام ساختواژی خاص خود می¬باشد. هدف از انجام این پژوهش بررسی تجزیه دوگانه و مقوله¬های ساختواژی تصریفی و اشتقاقی در زبان اشاره فارسی است. بدین منظور، مقوله¬های تمایز¬دهنده اشاره¬ها مورد بررسی قرار گرفته است و مقوله¬های تصریفی اسم، فعل، صفت و قید و همچنین ساختار اشتقاقی آنها ...

زبان به عنوان پدیده‌ای زایا و پویا همزمان با پیشرفت بشر در حال تغییر است. یکی از تغییراتی که در اغلب زبان‌ها اتفاق می‌افتد، وام‌گیری ناشی از روابط گستردة اهالی زبان­ های مختلف است. وام‌گیری انواع مختلفی دارد که عبارتند از: وام‌گیری آوایی، وام‌گیری واژگانی و وام‌گیری دستوری. واژه‌ها از نظر ساختمان به انواع ساده (بسیط)، مرکب، مشتق و مشتق‌مرکب تقسیم می‌شوند؛ اما در فرایند وام‌گیری، گاه این ساختمان...

کوچک سازی فرآیندی است که از رهگذر آن معنای اصلی کوچک ‌بودن در ابعاد و اندازه و معانی ضمنی دیگر همچون بیان احساس، تحقیر، تشبیه، نسبت و مانند آنها به یک صورت زبانی افزوده می‌شود و به این طریق مفاهیم متعدد تولید شده و زبان‌ از داشتن چند واژه‌ جداگانه برای بیان آن معانی بی‌نیاز می‌شود. از این رو، مطالعه کوچک‌سازی در حوزه معنی‌شناسی جذابیت دارد و مهم‌ترین مسائل‌ نظری مورد توجه پژوهشگران در این حوزه ...

مقالۀ حاضر بر اقسام «مضاعف سازیِ[1]» کامل در زبان فارسی (شامل مضاعف سازیِ کاملِ محض[2]، مضاعف سازیِ کاملِ میانی[3] و مضاعف سازیِ کاملِ پایانی[4]) متمرکز می شود و ویژگی های نحوی و معناییِ برون داد این فرایندهای واژه سازی را در الگوهای متفاوت و متعدد مورد بررسی قرار می دهد. تحلیل الگوهای موردنظر در چارچوب نظریۀ جدید «دوگان سازیِ ساخت واژی[5]»، موسوم به رویکرد mdt (اینکلاس و زُول[6]، 2005)، انجام گرفته است ...

کوچک سازی فرآیندی است که از رهگذر آن معنای اصلی کوچک بودن در ابعاد و اندازه و معانی ضمنی دیگر همچون بیان احساس، تحقیر، تشبیه، نسبت و مانند آنها به یک صورت زبانی افزوده می شود و به این طریق مفاهیم متعدد تولید شده و زبان از داشتن چند واژه جداگانه برای بیان آن معانی بی نیاز می شود. از این رو، مطالعه کوچک سازی در حوزه معنی شناسی جذابیت دارد و مهم ترین مسائل نظری مورد توجه پژوهشگران در این حوزه یکی ...

دربارۀ وند / u ـ / در گونۀ زبانی کرمانی     آزاده شریفی مقدم [1]   تاریخ دریافت: 27/9/89   تاریخ تصویب: 19/4/91   چکیده   گونه‏های زبانی از‏نظر ویژگی‏های مختلف آوایی- واجی، صرفی- نحوی و واژگانی با یکدیگر تفاوت دارند. از‏جمله ویژگی‏های صرفی گونۀ کرمانی، پسوند / u - / است که در این گونۀ زبانی، کاربرد و حوزۀ عمل‏کردی گسترده دارد. این وند با پیوستن به عناصر قاموسی مختلف، مجموعه‏ای متنوع از مفاهیم م...