غیاث الدین بن همام الدین معروف به «خواندمیر»، مورّخ، منشی، شاعر، و نویسندۀ عصر تیموری، نوۀ دختری «میرخواند»، مؤلف کتاب روضه الصفا، است. نامه نامی ترسّل منشیانه ای است زیبا و خواندنی با نثری آمیخته به نظم، شامل دیباچه، نُه فصل، و هر فصل شامل چندین بخش که در نسخ موجود با نام سطر و لفظ تقسیم گردید. خواندمیر این نامه ها را در چهل و شش یا چهل و هفت  سالگی، یعنی 925 یا 927 قمری، زمانی که مقیم هرات بود، ...

نویسنده در ابتدا اشاره‌‌ای به بحث مهم جهان‌‌شناسی در اسلام نموده و آن را از منظر دو منبع مهم اسلام یعنی قرآن و سنت، به شکلی مختصر مورد واکاوی قرار داده، و در ادامه به شناخت نمودارهای جهان‌‌نگارانه در اسلام، با توجه به سه سنت فکری فلسفی ـ علمی، گنوسی و عرفانی پرداخته است. نویسنده رشد و تبلور گرایشهای کلامی را در عدم به وجود آمدن یک سنت مجزای مبتنی بر تأملات جهان‌‌شناسانه دینی در اسلام م...

جریان عرفان، جنبه شاخصی از معنویت اسلام است که در عرصه های گوناگون فرهنگی، هنری، ادبی و... فرصت رشد و نمو یافته است. یکی از بارزترین عرصه های رشد این جریان مربوط به بناهای مذهبی به ویژه مقابر است که پس از مساجد بیشترین و مهم ترین حجم بناهای بازمانده از معماری ایران دوران اسلامی را به خود اختصاص داده است. مقابر شیوخ و بزرگان متصوفه گونه ای از مقابر دوران اسلامی است که معمولاً به وسیله مریدان در د...

چکیده: نظریه ی عالم کبیر و عالم صغیر یا تناظر انسان و عالم سابقه ای طولانی در تاریخ اندیشه دارد. در عالم اسلام، این اندیشه در بیان اخوان الصفا و تفکر اسماعیلی، ابن مسکویه، راغب اصفهانی، غزالی، شیخ اشراق، افضل الدین کاشانی، عطار و مولوی تبلور بیشتری یافته است.این نظریه از منظر مکتب ابن عربی، اندیشه ای اساسی و زمینه ای است که با تمام مباحث جهان شناسی و انسان شناسی این مکتب، پیوندی عمیق دارد. این...

سنت گرایان در مورد هنر و بالخصوص هنر مقدس و جایگاه رمز اندیشی در هنر سنتی و مقدس نظریات قابل تأملی را عرضه داشته اند. در آثار سنت گرایان خاصه سیدحسین نصر اشارات صریحی به نظریات شیخ اشراق به عنوان یکی از مظاهر حکمت خالده شده است. بررسی آثار شیخ و تأکیدی که وی بر خمیره ازلی و خرد جاویدان دارد و اساساً ساختار نگرش وی شباهاتی با آراء سنت گرایان را ظاهر می سازد. در میان مباحث شیخ اشراق نظریه رمز و رم...

معماری هر سرزمین، نشان هویت آن است. ایران با پیشینه درخشانش در تمدن و گسترش دین اسلام در آن، دارای هویت تاریخی، ایرانی، اسلامی قوی است که لازمه حفظ آن شناخت اصول بنیادی و مبانی نظری معماری است. در گذشته، اصول و ارزش‌ها در غالب نظام استاد شاگردی در بستر فرهنگی جامعه منتقل می‎‌شده است که امروزه جای این آموزش در مدارس معماری خالیست. بهترین راه شناخت آموزش معماری در معماری سنتی مراجعه به بناها و مک...

یکی از بزرگ‌ترین قصیده سرایان قرن ششم هجری که همگان به عظمت مقامش در شاعری و بلندی مرتبه اش در سخنوری مقرّ و معترفند، خاقانی شروانی است. وی به خوبی توانست در پرتو نبوغ و همّت خود و نیز در سایه تعالیم ارزنده قرآن و حدیث، در علوم ادب و لغت و دیگر علوم و فنون به درجة کمال برسد و در شعر داراى نیرویى خلّاقه گردد. قصیده سرایی در عصر وی به سبب قریحه سرشار و اندیشه مضمون پرور او بود که به درجه ممتاز...

هدف: این نوشتار معرفی نخستین اثر نوشتاری با رویکرد گفتمان مناظره‏ای، در تاریخ دست نوشت‏های فارسی، بین دو حوزه عقیدتی اسلام و مسیحیت را معرفی می‏کنید. روش:روش این تحقیق تاریخی است و این پرسش ها بررسی شده است ؛ رویداد در کجا، چه زمانی، با چه کسانی، با چه باور و پیش زمینه عقلی و با چه انعکاسی در متن روی داده است . یافته‏ها: نخستین دستنوشت فارسی پس از اسلام که این گونه را بین دو آیین اسلام و مسی...

حصار، وادی حصار یا ملک حصار شادمان، سرزمین پر از فیض و دیار تاریخی تاجیکستان است. این ناحیه همچون مرکز سیاسی، اداری و فرهنگی در طول تاریخ در حیات مردمان ماوراءالنهر نقش کلیدی ایفا کرده است. در این مقاله که با هدف بررسی دایرۀ ادبی حصار شادمان به نگارش درآمده، پیوند حیات ادبی این سرزمین با ادبیات و فرهنگ تاجیکستان و نیز ارتباط آن با ادبیات تمام فارسی زبانان مورد توجه قرار گرفته است. دایرۀ ادبی حص...