در سال‌های اخیر تفکر اوراسیاگرایی بیش از هر اندیشه دیگری به سیاست خارجی روسیه به‌ویژه در مناطق خارج نزدیک جهت می‌دهد. این اندیشه بر این باور است که باید در برابر جهان تک‌قطبی ایستاد. به عقیده ولادیمیر پوتین در عصر حاضر، «بهار روسیه» رسیده است و این کشور می‌بایست با دنبال کردن تفکر اوراسیایی، هویت از دست‌رفته خود را احیا کند و یک‌ بار دیگر مناطق از دست‌رفته را به زیر پرچم بزرگ و باشکوه روسیه...

چرا جزایر کوریل به عنوان منطقه‌ای ژئواستراتژیک برای روسیه شناخته می‌شود؟ ضرورت پرداختن به این موضوع به واسطه مناقشه چند دهه‌ای است که میان ژاپن و اتحاد شوروری و پس از آن میان ژاپن و روسیه در جریان بوده است. پیامدهای این مناقشه می‌تواند جابجایی مرزهای استراتژیک جهانی و تغییر در ساختار قدرت نظام بین‌الملل باشد. رئالیسم تهاجمی، دیدگاهی است که این نوشتار از زاویه آن موضوع را بررسی کرده است. برپایه ...

قدرت­های استعماری به طرق مختلف دنبال منافع و اهداف خود در کشورهای ضعیف بودند. از آنجا که مسئله دین و مذهب به عنوان سدی محکم در مقابل اهداف بیگانگان قرار داشت؛ لذا شیوه فرقه سازی را در جهت تضعیف دولت­ها به کار بردند. آنان فرقه بابیت یکی از          شاخه­های فرقه شیخیه را توسط محمدعلی باب در ایران دوره قاجاریه به وجود آوردند. پس از مرگ محمدعلی، پیروان او مسبب شکل­گیری مشکلاتی در ایران می­شوند از ...

در این نوشتار به نقش و جایگاه تصوف به‌عنوان یکی از جریان‌ها و عناصر مهم اسلامی در آسیای مرکزی توجه شده است. در این زمینه، تمرکز اصلی بر روی تمایزها و تفاوت‌ها در نقش‌آفرینی صوفیان و طریقت‌های صوفی، نسبت به اوایل شکل‌گیری آن‌ها در آسیای مرکزی است. بر این اساس بر چگونگی نقش‌آفرینی و جایگاه آن‌ها در دورۀ فرمانروایی مغول‌ها و سلطۀ روس‌های تزاری، به‌ویژه تأثیر سیاست‌های کمونیست‌ها در دوران اتحاد شور...

     نظریه­ پردازان علوم سیاسی و روابط بین­الملل در سال­های پایانی قرن بیستم با هدف رفع نقاط ضعف نظریه­ های واقعگرا و آرمانگرا، خواهان توجّه به عناصر فرهنگی و هویتی برای بررسی و تحلیل رفتار بازیگران عرصه­ سیاست شدند. در این چارچوب، نظریه­پردازان سازه­ انگار روی هویت، عناصر شکل­ دهنده­ آن، چگونگی ایجاد و تأثیر آن بر رفتار بازیگران تمرکز کردند. با توجّه به این دیدگاه، مقاله حاضر به دنبال بررسی رفتا...

در ادبیات فارسی ایران و فارسی تاجیکی ماوراءالنهر به مناسبت‌های ارتباط سیاسی و اقتصادی و فرهنگی با کشورهای اروپا جریان تازه‌ای شکل گرفت که از نمودهای بارز آن ورود عبارات و ترکیب‌ها و تصاویر تازه در زبان ادبی به‌ویژه شعر بود. در این مقاله زمینه‌های اجتماعی این جریان در شعر فارسی ایران و فارسی تاجیکی بررسی شده است. سابقۀ نفوذ کشورهای غربی به ایران و آسیای میانه به دورۀ تیموریان و حتی پیش از آن برم...

در سال های اخیر تفکر اوراسیاگرایی بیش از هر اندیشه دیگری به سیاست خارجی روسیه به ویژه در مناطق خارج نزدیک جهت می دهد. این اندیشه بر این باور است که باید در برابر جهان تک قطبی ایستاد. به عقیده ولادیمیر پوتین در عصر حاضر، «بهار روسیه» رسیده است و این کشور می بایست با دنبال کردن تفکر اوراسیایی، هویت از دست رفته خود را احیا کند و یک بار دیگر مناطق از دست رفته را به زیر پرچم بزرگ و باشکوه روسیه درآو...

از نظر راهبران روسیه، حوزه نفوذ سنتی اتحاد جماهیر شوروی به ویژه آسیای مرکزی و قفقاز نخستین سنگر پدافندی برای پاسداری از امنیت ملی روسیه است و رفتار مسکو بر سیاق دوران روسی ه تزاری و شوروی سابق، باید به دنبال اعمال سلطه بر این منطقه باشد . با وجود این، روسیه در طول دو دهه اخیر، رویکردهای مختلفی در قبال آسیای مرکزی در پیش گرفته که در نگاه اول ممکن است تداعی کننده سردرگمی سران کاخ کرملین باشد؛...

غم از دست رفتن عظمت دوره‌های تزاری و شوروی را می‌توان یکی از معدود نقاط اشتراک طیف‌های فعال در روندهای سیاسی- اجتماعی روسیه پساشوروی دانست. این احساس که در قالب آرمان تبدیل روسیه به یک «قدرت بزرگ» نمود مشهودی یافته، مبتنی بر عناصر مختلف مادی و معنایی گذشته، حال و آینده روسیه و مؤلفه‌ای قابل اعتنا برای ایجاد انسجام داخلی در جامعه هوی...

اندیشۀ اتحاد اسلام در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم در سرتاسر سرزمین‏های اسلامی به‌ویژه ایران، عثمانی و قفقاز ترویج یافت و طرفداران زیادی پیدا کرد. مسلمانان قفقاز جنوبی به‌دلیل تابعیت یک دولت استعمارگر مسیحی (روسیه تزاری) و نزاع با یک قومیت همسایۀ مسیحی (ارامنه) بیش از سایر مسلمانان بر هویت اسلامی خود و لزوم اتحاد اسلامی آگاه شدند. به این ترتیب، بخش شایان توجهی از نخبگانشان از جمله شخصیت ب...