«رنگ» یکی از مؤثّرترین ابزارهای آفرینش هنری‌ـ ادبی است. با آنکه نمود این عنصر در گذشتة ادبیات فارسی، گوناگونی امروزه را نداشت، امّا همواره نقشی مهم و تعیین‌کننده در القای مفاهیم به مخاطب و تصویرسازی‌های ادبی، به‌ویژه در حوزة شعر داشته است. بررسی میزان و نحوة کاربرد انواع رنگ در شعر کهن و معاصر، کوششی راهگشا برای ورود به دنیای عواطف و اندیشه‌های شاعران است. براساس همین اهمّیت، هدف مقالة حاضر، تحلیل...

بررسی زیباترین و شاخص ترین جلوه­ی موسیقی شعر یعنی وزن و آهنگ آن گامی است در جهت شناخت ذهنیات و تفکّرات شاعر و در این راستا پرداختن به جنبه­های گوناگون موسیقی شعر وی ضرورت تام دارد. آهنگ و موسیقی، زیبایی و تأثیر ناشی از آن و همچنین موافقت آن با طبع زیبا پسند انسان، شرط اساسی در ماندگاری  و جاودانگی شعر و شاعر دارد. بیدل از جمله شاعران بزرگ و بی بدیل سبک هندی است که به حق اُسوه و نمونه بی­همتایی ب...

در هنر داستان‌نویسی شخصیت به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین عناصر داستان معرفی شده است. نویسندگان برای آفرینش شخصیت‌های داستانی خود از شیوه‌های مستقیم و غیرمستقیم استفاده کرده‌اند که نمایش رفتارها در زیرمجموعه شخصیت‌پردازی غیرمستقیم، رفتارهای غیرکلامی را نیز دربر می‌گیرد.گلی ترقی از اولین بانوان داستان نویس در ایران است که توانست با خلق آثار خود، سبک و شیوۀ خاصش را در زمینۀ آثاری که مبتنی بر شخصیت پرد...

اسطوره‌ها روایت باورهای اقوم گذشته دربارة خود، خدا، عالم هستی و مابعد الطبیعه به زبان رمز و در قالب داستان است؛ در حقیقت اسطوره‌ها برای توجیه آیین‌ها، رسوم و قاعده‌های اجتماعی، فرهنگی یا اخلاقی پدید آمده‌ است و هدف اسطوره‌شناسی کشف اندیشة نهفته در اساطیر است که زیر بنای فرهنگ و روحیات هر قوم محسوب می‌شود؛ کشف و پی بردن به روحیات و ذهنیات مردمی که خواست و آرزو و بیم و امیدشان را به زبان رمز در ر...

هدف از جستار کنونی، بررسی راه‏حل هگل در برخورد با ثنویتِ ذهن و عین دکارتی است. معنای چنین دوگانگی‌ای این است که ما در امر شناخت با دو قلمرو جداگانه و کاملاً مباین با یکدیگر روبه‌رو هستیم: قلمرو اندیشه‌ها، باورها، مفاهیم و ذهنیات و قلمرو بیرونی که حاوی اعیان و اشیاء بیرونی است که قلمرو نخست به آن‌ها ارجاع می‌دهند و معطوف می‌گردند. به اعتقاد هگل، ثنویت دکارتی ناشی از یک اشتباه مقوله‏ای است و اساساً ...

تلمیح به عنوان یکی از شگردهای بلاغی که هم در حوزۀ موسیقی معنوی و هم جزو مجموعۀ تصویر قابل بررسی است، همواره نقشی مهم و مؤثّر در القای عواطف و آفرینش تصاویر ادبی؛ بخصوص در حوزۀ شعر داشته است. ویژگی قابل توجّه تلمیح آن است که به عنوان یک شیوۀ فرمی برای تبیین ذهنیات، می­تواند اَشکال بلاغی دیگری را نیز در بطن خود جای دهد و بدین ترتیب، هم جنبۀ مخیّل سخن را قوّت بخشد و هم بُعد القاییِ آن را برجسته سازد. برا...

منظر شهر به عنوان سطح تماس انسان و محیط، بر عینیت مکان و در ارتباط با ذهنیت ناظر، قابل تشخیص است و دارای ویژگی‌های ارزشمندی است که سبب شکل­گیری خاطرات می گردد. گرچه مجموعه­ای از خاطرات ذهنیات فردی است اما می توان با تاکید بر وقایع مشترک سبب گسترش و توسعه خاطرات جمعی شد .در این مقاله هدف مقایسه تطبیقی منظرشهر برلین وخرمشهر است بر اساس معیارهای بدست آمده از نظریات متخصصین و دستیابی به میزان همبست...

چکیده: در بداهه پردازی می توان فارغ از هرگونه محدودیتی، به خلق اثر پرداخت؛ و بداهه پردازی ویژگی ماهیتی هنر عامه به-شمار می رود. آثار هنری بداهه پردازانه ی عوام، دارای قابلیت هایی هستند که بر اساس آن ها می توان به آثاری ناب و برآمده از جوهره ی وجودی موضوع دست یافت. درگبه بافی به عنوان مصداقی از هنر عامه، بافنده بیشتر به تصویر کردن ذهنیات خود می پردازد و خصلت بداهه پردازی در آن قابل ملاحظه اس...

" تابو" به عنوان یک بر ساخته ی اجتماعی و فرهنگی دارای ابعاد مختلفی است که از سویی ترس ها و هراس های ناخودآگاه و از سویی امیال وغرایز پنهان افراد یک اجتماع را نشان می دهد. یکی از بسترهای باز شناسی و واکاوی تابوها متون داستانی است.ادبیات داستانی مبتنی بر عوامل متعددی از جمله تجربیات فردی, ذهنیات شخصی و واقعیات اجتماعی است و تابو های یک اجتماع نیز برخاسته از این عوامل و موثر بر این عوامل است.در ای...

چکیده پیش فرض ها و ذهنیات پیشامتنی در فهم و تفسیر و تحلیل هر متنی مستقیم و غیر مستقیم اثر می گذارد و طبعاً متون و گزاره های دینی نیز از آن مستثنی نیست. پیش فرض های جنسیتی در این پژوهش به معنای انگاره ها و ذهنیت های نادرست درباره ی زنان می باشد که در تفسیر مفسر و اجتهاد فقیه و نظر صاحب نظران علوم اسلامی از آیات قرآن تاثیر منفی گذارده و باعث کج فهمی در مقصود شارع گردیده است، این مسئله به ویژه در ...