نقش‌آفرینی نفت در روند دولت-ملت‌سازی ایران در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی دیده می‌شود. در بعد اقتصادی، نفت باعث شکل‌گیری اقتصادی تک‌محصولی، حاکم شدن اقتصاد دولتی و غیررقابتی ، عدم رشد بورژوازی و عدم ایجاد نیروهای اقتصادی مولد ،گسترش فساد شده است. نقش ضعیف و حاشیه‌‌ای نیروهای اجتماعی در تولید ثروت ملی، سطح پایین و غیراستاندارد شاخص‌های اجتماعی، جامعه مصرفی و کم‌بازده، طبقه وسیع حقوق‌ب...

نظام حقوقی اسپانیا که به دلیل وجود تفاوت­های قومی، فرهنگی، زبانی و مذهبی ازیک سیستم باز عدم تمرکز و در قالب نظام منطقه­ای با اعطای خودمختاری به مناطق مختلف هفده گانه اداره می­شود، می­توان یک دولت بسیط محسوب کرد که تمرکززدایی آن هم سطح دولت­های مرکب نیست. در مقابل صیانت ازتمرکززدایی منطقه­ای و آزادی واحدهای محلی، قانون اساسی اسپانیا محدودیت تجزیه‌ناپذیری ملت اسپانیا را به مانند چراغ قرمز از نظر ...

یکی از دلایل پایان استعمار در خاورمیانه نضج گرفتن احساسات ملی گرایانه بود. مصر پیشرو برنامه‌های ناسیونالیسم در جهان عرب بود. ناسیونالیسم در سوریه و عراق در قالب حزب بعث و توسط رهبرانی نظامی ظهور یافت. ناسیونالیسم نتوانست دستاوردهایی که در غرب ایجاد کرد را در خاورمیانه ایجاد کند. اگر بر عمق و اجتماعی بودن چنین ادعای ناسیونالیستی چشم بپوشیم، باید اذعان کنیم ظهور دولت‌های ملی با جغرافیای سیاسی جدی...

یکی از اقدامات روزگار پهلوی اول به عنوان دولت مطلقه مدرن، هویت سازی ملی بود. رضا شاه هویت اجتماعی مدرن را به گونه ای مدیریت نمود که با سایر اولویتهای وی از جمله دولت سازی و موقعیت وی در تعارض قرار نگیرد. این طرح متجددانه به واسطه مجموعه ای از ابزارها و روشها پیاده شده است. ازجمله این ابزارها می توان به تمرکزگرایی از طریق سرکوب نیروهای خودمختار( ایلات و عشایر و ولایات استقلال طلب)، تغییر نام کشو...

همگان بر این باورند که حقوق عمومی در غرب با نگاه به نظام حقوقی و سیاسی که در امپراتوری روم وجود داشته، شکل گرفته و غرب در تأسیس نهاد دولت ملت به روم می‌نگریسته است؛ از‌این‌رو، تأثیرات حقوق روم بر حقوق عمومی مدرن از جنبه‌های مختلفی می‌تواند مطالعه گردد. به‌نظر می‌رسد در مفهوم دولت ملت دو مؤلفۀ «ملت» و «تابعیت» به‌وجود آمده است. آنچه این مقاله در تلاش است تا به آن پاسخ دهد، توجه به این نکته است ک...

(صحت مطالب مقاله بر عهده نویسنده است و بیانگر دیدگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام نیست)  در یک نظام مردم سالار دینی مردم در ایجاد مقبولیت برای حکومت و در جهت کارآمد سازی آن موثرند. اما شیوه نگرش مردم در مورد میزان و چگونگی ایفای نقش خود در حکومت تحت تاثیر عوامل مختلف، در گذر زمان دستخوش تغییر می شود که عامل موثری در تعیین رابطه متقابل ملت و دولت و در نتیجه تعیین میزان مقبولیت و کارآمدی نظام است. در ا...

مقاله حاضر بر این پیش‌فرض استوار است که نظریه سیاسی مدرن بر بنیاد یک هندسه قرار دارد: هندسه سیاسی داخل و خارج. هم‌چنین مفهوم بنیادی فلسفه سیاسی را نه آزادی و نه قدرت سیاسی بلکه مرز مى‌داند - مرزی که قلمرو «حاکمیت» یک کشور را می‌سازد. در این چارچوب، مقاله در جست‌وجوى مکان‌های هندسی و فضاهایى است که نقاط مسأله‌ساز حاکمیت «ملت-دولت»‌اند و دل‌مشغول موقعیت سیاسی گروه‌های مختلفی از مردم است که در این...

چکیده ناسیونالیسم و شهروندی در زمرۀ مقولاتی هستند که در عصر جدید وارد عرصه های انضمامی و ذهنی ساخت های اجتماعی و سیاسی شده و بر یک دیگر مؤثر بوده اند؛ به گونه ای که اگر شهروندی محقق نگردد، ناسیونالیسم نیز با مشکل جدی مواجه می شود. رابطۀ این دو به گونه ای است که هر نوع تعریف ما از ناسیونالیسم و هر نوع نگرش ما به آن مستقیماً در فرایند ملت سازی تأثیر می گذارد. اگر این تعریف از نوع جوهرگرا و فرهنگی ...

یکی از اصلی ترین مفاهیم نظری در عرصة روابط بین الملل، مفهوم دولت- ملت است که تمام نظریه ها و گفتمان هایی که در این حوزه مطرح اند، موضع و دیدگاه خود را نسبت به آن بیان می کنند. در این میان، گاهی زمزمه هایی دربارة افول دولت- ملت شنیده می شود. در چارچوب گفتمان اسلام سیاسی- فقاهتی و انتقادی غربی، اما ضمن پذیرش عنصر دولت به مثابة یکی از بازیگران اصلی حوزة روابط بین الملل و احترام به استقلال و حاکمیت...

مقوله دولت در جامعه معاصر ایران، از جمله موضوعاتى است که کمتر مورد توجه محققان، خصوصآ جامعه‌شناسان واقع شده است. یکى از معدود مطالعات انجام‌شده در این زمینه مقاله آقاى حمیدرضا جلایى‌پور است که با عنوان «جامعه و دولت معاصر در ایران: تمهیدى نظرى براى ارزیابى تکوین ملت‌ـ دولت» تلاش مى‌کند به کندوکاوى در خصوص وضعیت ملت‌ـ دولت در ایران معاصر بپردازد. از آن‌جا مشارکت جامعه علمى در این خصوص مى‌توان سو...