دیدگاه متکلمان دربارۀ ماهیت نفس ساده و صریح است؛ نفس مادّی و غیرمجرّد است. بیشتر آنها نظریۀ «جسم لطیف» را برگزیدند و ظاهر روایات و تفسیر صحیح از آنها را مؤید این نظریه می دانند. استدلال های عقلی نیز از نظر برخی متکلمان مؤید این نظریه است، ولی برخی دیگر، عقل را در این باره محکوم به سکوت می دانند. با وجود این که نفس مادی است، ولی از جنس بدن هم نیست. مستقل از بدن است و هویّتی مخصوص به خود دارد و می ت...

ابن سینا در کتب و آثار خود به کرات به وجود ارتباط نفس و بدن با یکدیگر اشاره کرده است و از آن جا که علاوه بر فیلسوف طبیب حاذقی هم بود، نه تنها در کتب فلسفی خود بلکه در کتب طبی اش نیز به نحوی بسیار دقیق به ذکر اقسام ارتباطات موجود میان نفس به عنوان امر مجرد و بدن به عنوان امر مادی پرداخته است. شیخ الرئیس معتقد است نفس ناطقه قوایی دارد که این قوا دارای آلاتی هستند و اگر چه نفس را مجرد می داند ولی ...

از نظر پزشکی سقط جنین عبارت است از انداختن حمل ناقص الخلقه و یا ناتمام، خواه از جانب زن باشد یا غیر او. جنین بر دو قسم است؛ جنین دارای روح و حیات انسانی و جنین فاقد روح. در حرمت سقط جنین در فرض اول میان شیعه و سنی اختلافی وجود ندارد؛ زیرا جنین دارای نفس است و براساس تمام آیات و احادیث قتل انسان محسوب می شود. در قسم دوم جمعی از اهل سنت آن را جایز می دانند؛ اما شیعیان آن را حرام می دانند، هر چند ...

قاضی‌سعید قمی از فیلسوفان و عارفان سدۀ یازدهم هجری و از بزرگان حکمت اسلامی است. وی در زمینه نفس‌شناسی بسان دیگر حکیمان مسلمان، نفس را جوهری مجرّد می‌داند، ولی اختلاف‌نظر عمده او با دیگران در این است که به باور ایشان، نفس هیچ‌گاه حتی پس از مرگ، ارتباط وجودی‌اش را با بدن به‌طور کامل از دست نمی‌دهد و همواره ـ حتی پس از مرگ ـ حصّه‌ای از جسمِ مادی عنصری به‌همراه نفس باقی می‌ماند و حشر در عالم آخرت نیز ...

شناخت نفس انسان و حیات پس از مرگ از مقولاتی است که نقش به سزایی در زندگی انسان ها دارد. از آنجا که رابطه ی این دو مقوله از قبیل رابطه ی غایت و ذی غایت و مسیر و منتهاست، لذا در ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر قرار دارند. پژوهش حاضر در صدد بررسی رابطه ی این دو مقوله در اندیشه ی ملاصدراست. بدین ترتیب که پس از گذری اجمالی بر نفس شناسی متقدمین، نفس شناسی ملاصدرا و نظریات بدیع ایشان مطرح، بررسی و بعضاً نقد م...

«ریاضت نفس» به معنای «تمرین رام کننده نفس در مقابل پروردگار»، مهم ترین محور تربیتی است که ادیان الهی آن را در قالب تکالیف دینی (ریاضات اختیاری) و امتحانات و ابتلائات الهی (ریاضات غیر اختیاری) با هدف مطیع نمودن نفس اماره در مقابل پروردگار، مطرح نموده اند . در قرآن و احادیث، گر چه واژه «ریاضت» کمتر بکار رفته، اما مفاد آن در قالب عناوینی نظیر تقوی، مجاهده با نفس، نهی از هوای نفس و غیره، فراوان اس...

در این مقاله سعی بر آن است که ابتدا مرگ و زندگی بر اساس اعتقاد و پذیرش روح تعریف سپس به بررسی حیات مستقر و غیر مستقر در فقه اسلامی پرداخته شود و ضمن بیان علایم آن در متون فقهی با تعاریف موجود برای مرگ مغزی مقایسه گردد از مطالعه معیارهای حیات مستقر و غیر مستقر و مقایسه آن با علایم مرگ مغزی چنین به دست می آید که تفاوتی ماهوی میان آنها وجود دارد از آن جهت که در حیات ناپایدار قابلیت بدن برای تعلق ر...

در نظام کیفری اسلام مجازات برخی جرائم، سلب حیات از مجرم است این مجازات­ها گستره قابل توجهی در ابواب حدود، تعزیرات و قصاص دارند. کمااینکه برخی دیگر از جرائم، مشتمل بر مجازات­­هائی­اند که نوعاً و مطابق عادت و طبیعت خود موجب سلب حیات مجرم می­شود. رجم در زنای محصنه و به دارکشیده­شدن در محاربه از مصادیق قسم اخیرند. حال اگر در دو حالت فوق پس از اجرای متعارف و معمول مجازات، مجرم سلب حیات نگردید، آیا مج...

یکی از شرایط شکل­گیری زیباشناسی جدید یا  استتیک در دورة روشنگری، استقلال زیبایی از خیر و حقیقت بوده است. اما در فلسفة پیش از دوران تجدد، یعنی در دورة یونان باستان و قرون وسطی، زیبایی جدای از خیر و حقیقت فهم و تبیین نمی­شد. این تفکیک­ناپذیری در رویکرد مابعدالطبیعی و هستی­شناختی به این سه معنای ارزشی ریشه دارد. یک نمونة برجسته از این رویکرد را نزد توماس آکوئینی می­توان دید. توماس در بستر مبحث صفا...