فرامرزنامه‘ منظومه ای است در وصف جنگاوری های فرامرز پسر رستم در هندوستان که در7600 بیت به نظم درآمده و در سال 1324 ه ق در بمبئی به چاپ رسیده است . آقای دکتر جلال خالقی مطلق در بخش دوم ((مطالعات حماسی)) خود به تحلیل و بررسی موضوعات این منظومه پرداخته اند و درضمن کوشش کرده اند تا با استناد به ابیاتی از فرامرزنامه ‘ گوینده و عصر سرایش آن را مشخص کنند. پژوهش حاضر در ادامه بحث های آقای دکتر خالقی ...

یکی از جنبه های درخور توجّه و قابل طرح درجریان رباعی سرایی امروز درمقایسه با رباعیات قبل از انقلاب اسلامی، درآمیختن حماسه با رباعی است که برگرفته از شرایط خاصّ اجتماعی است. تحوّلات جدید درعرصه ی انقلاب اسلامی و رخ داد عظیمی نظیر جنگ تحمیلی عراق، سبب شده است لحن حماسی درانواع شعر فارسی و از آن جمله رباعی امروز به گونه ای بسیار جدّی و اثرگذار بروز کند. بسیاری از رباعی سرایان با روی آوردن به موضوعاتی ...

چکیده خاوران نامه ی ابن حسام خوسفی یکی از بهترین نمونه های حماسه دینی و نشانگر تثبیت مذهب شیعه در میان ایرانیان و یکی از مهمترین حماسه های دینی جهان محسوب می گردد، که در این اثر داستان های مذهبی و مآثر تاریخی اسلام و رشادت های حضرت علی(ع) بیان شده است. شاهنامه ی فردوسی پرمایه-ترین دفتر شعر فارسی و مهمترین سند عظمت و فصاحت فرهنگ و زبان پارسی و از بزرگترین حماسه-های جهان می باشد، که در آن افسانه...

چکیده « حماسه » شعری است مبتنی بر توصیف اعمال پهلوانی ، میدان های نبرد ، ابزارهای جنگی و . . . . یعنی ، در شعر حماسی دسته ای از اعمال پهلوانی خواه از یک فرد برزو کرده و خواه از یک ملّت ، به صورت داستان یا داستان هایی در می آید که نظم و ترتیب از مشخّصه های آن است ؛ بدین معنی که از نقطه یا نقاطی آغاز می شود و در نقطه یا نقاطی پایان می پذیرد . « شاهنامه ی فردوسی » در زمره ی بزرگترین آثار حماسی جهان...

چکیده: حماسه های تاریخی از قرن ششم و حماسه های دینی از قرن نهم، به تدریج جای خود را در میان شاعران فارسی زبان باز می کنند. یکی از دوره هایی که سرودن منظومه های حماسی تاریخی و دینی از رواج قابل ملاحظه ای برخوردار است، بعد از انقراض دولت صفوی و در دوره حکومت افشاریه، زندیه و قاجار می باشد. در این دوره، در گستره نفوذ زبان و ادبیّات فارسی، منظومه های متعدّدی در قالب مثنوی و در زمینه داستان های دینی ...

ویژگی گیسوری از مفاهیم مبهم و نادر در حوزۀ حماسه و روایات پهلوانان است، اما با غور در منابع گوناگون و به ویژه در نظر داشتن برخی منابع غیر ایرانی می­توان دریافت که همین شواهد اندک نیز به توصیف کهن صاحبان کارکرد جنگاوری در اندیشة اقوام هندواروپایی راه می­برد. سرکشی نیز از ویژگی های جدایی ناپذیر پهلوانان است. این صفت نه به معنای طغیان بلکه مترادف حفظ استقلال و عدم وابستگی به دیگر کارکردها به ویژه ...

دیوان حافظ چنان با باورهای ملّی در پیوند است که می­توان گفت پس از شاهنامه هیچ اثری در حوزۀ ادب فارسی بیش از دیوان حافظ پرتوافکن روح ایرانی نبوده است. دیوان حافظ از لحاظ لفظ و معنی بی­بدیل، از حیث ادبی پرتوان و از نظر هنری بی­نظیر است. دیوان حافظ، قدرت خارق العادۀ حافظ را در بیان واقعیّت­های عصر خود نشان می­دهد. حافظ با دقّتی فراوان و دیدی موشکافانه مسائل عصر خویش را در می یابد و آن­ها را به گونه­ا...

شعرحماسی و شعر غنایی را می¬توان جزء اولین و مهم¬ترین انواع شعری به شمار آورد. مهم¬ترین قالب شعر غنایی، غزل است و این قالب بیشترین نوآوری و تحول را از نظر محتوا در دوره¬های گذشته پذیرفته اما همچنان اصالت خود را حفظ کرده است. گستردگی مفهومی غزل هیچ¬گاه لطمه¬ای به اصل آن نزده، چرا که قرادادهای لفظی و معنوی غزلی همواره پا بر جا و در عین حال پویا بوده و تعدّد و تنوّع مفاهیم، قالب¬های ساختاری آن را کم ...

از آن جایی که بسیاری از منابع تاریخی، متکی بر وقایع یا شرح زندگانی بزرگان می باشند، کم تر می توان به اسنادی برخورد که وضعیت زندگیِ مردم عادی و جامعه ی موردنظر را به طور ویژه، به تصویر کشیده باشند. از طرفی، پرداختن به این مقوله، مستلزم فراهم آوردن حجم بسیار زیادی مطلب و استنباط از اسناد موجود می باشد. بنابراین استفاده از مفاهیمی چون حماسه و سروده های حماسی ـ با تعاریف و مفاهیم ویژه و مرتبط با وضع...

از ادب فارسی و ارزش ها و زیبایی های آن خودی و بیگانه بسیار سخن گفته اند‘ این مقاله در مقام اثبات این نکته است که این کاخ پر عظمت و باشکوه بنیان ها ی سخت استواری نیز دارد. خشت های زیربنائی این کاخ بلند عبارت از تاریخ بیهقی ‘ سفرنامه ناصر خسرو در نثر و حماسه باشکوه حکیم توس در نظم و بدیهی است که ابیاتی که چنین بنیان هایی دارد‘ بینایی سخت استوار دارد. ما در این مقاله با روش خاص خود این نکته را ب...