این رساله در چهار بخش تنظیم شده است . بخش اول همانطور که گفتم به بیان اجمالی از آراء و عقاید شیخ الرئیس در باب حرکت و زمان اختصاص دارد. بخش دوم درباره نظریه حرکت جوهری است این نظریه از آراء اختصاصی صدرالمتالهین و از ابتکارات بی سابقه ایشان است که تمام مباحث مربوط به حرکت را تحت الشعاع خود قرار داده است . اکثر قریب به اتفاق اختلاف نظرهای صدرالمتالهین با شیخ الرئیس در باب حرکت و زمان به اختلاف آن...

ابومنصور محمد بن محمد ماتریدی در اوایل قرن چهارم در شرق جهان اسلام ظهور نموده و همانند ابوالحسن اشعری که در مرکز جهان اسلام برخاست به اتحاد طریق میانه در میان افراط و تفریطی که از سوی معتزله از یک سو و اهل حدیث و حنابله از سوی دیگر اعمال می شد همت گماشت وی علی رغم عظمت و تاثیر علمی عمیق بر متکلمان بعد از خود همچنان ناشناخته مانده و حتی آثار قلمی اش بجز تعداد اندک بصورت خطی باقی مانده و به نشر س...

مسأل? نفس از جمله مباحث برجسته در آثار ارسطو و ابن سینا است. نگاه کلی به فلسف? ارسطو نشان می دهد که او برای هم? موجودات قائل به نفس است و این نفس را حادث به حدوث بدن می داند. او معتقد است این نفس در نهایت با نابودی بدن نابود میشود و بقائی برای آن در نظر نمیگیرد. اما با دقیق شدن در آراء او و بررسی آثار مختلف او به مباحثی میرسیم که با این نظر کلی کاملاً متفاوت است. ابنسینا در ابتدای امر ظاهراً ...

چکیده : این پژوهش بر محور "تبیین آفرینش از منظر فلسفه و کلام اسلامی و بررسی تطبیقی آن با قرآن کریم" نگاشته شده است . مساله اصلی در این پژوهش آن است که آفرینش جهان را از منظر کلام اسلامی ( نظریه خلق از عدم ) و از منظر فلسفه اسلامی ( نظریه فیض ) تبیین نموده ، ضمن تبیین دیدگاه قرآن در مساله آفرینش ، در تحلیل نهایی به بررسی تطبیقی این دو دیدگاه با قرآن کریم بپردازد. تاکید در تبیین دیدگاه فلاسفه بر...

فقهاء و علمای حقوقی در مباحث متعددی همچون بحث ارث به اصل تاخر حادث استناد کرده­اند. استفاده صحیح از این اصل منوط به تشخیص ماهیت آن و حجیت آثار مترتب بر آن، می­باشد. هر چند برخی این اصل را فاقد اعتبار یا از مصادیق اصل عدم دانسته­اند، اما تطبیق آن بر قاعده استصحاب به صواب نزدیک­تر است. از آنجا که در این اصل، گاهی از اوقات، تاخر در اجزاء زمان و گاهی از اوقات تاخر نسبت به حادثه دیگر اثبات می­شود، ب...

مطالعه، بررسی و نقد اندیشه های کلامی و قرآنی معتزله است.  بحث حدوث قرآن نخستین بار از سوی جعد بن درهم طرح شد. با پیدایش معتزله این بحث جان تازه ای گرفت و مأمون عباسی مدافع سرسخت آن گردید. مأمون بسیاری از علما را ناگزیر ساخت تا به پذیرش حدوث قرآن تن در دهند. معتزلیان از آن جهت که در بحث کلام الهی قایل به کلام لفظی بودند، حدوث قرآن را مطرح ساختند. مهم ترین دلیل معتزلیان به حدوث قرآن، آیات قرآن و ...

هدف این مقاله بررسی و ارزیابی برهان کلامی کرایگ است. برهان کلامی از جمله براهین کیهان شناختی‏ برای اثبات خداوند است که در جهان اسلام در میان متکلمان رایج است و به برهان حدوث شهره است. در عصر ما بر اثر تلاش های ویلیام کرایگ این استدلال از نو احیا شده است. کرایگ می کوشد با عرضه چهار دلیل نشان دهد که جهان دارای آغازی است و درست به همین علت نیازمند علتی است و چون علت ازلی است، تنها شیوه معقول برای ...

غزالی در کتاب تهافت الفلاسفه نظریات و دلایل فیلسوفان مشایی در اثبات قدم عالم و علم کلی خداوند به جزئیات و انکار معاد جسمانی را نقل و نقد کرده است. او در کتاب مذکور دو هدف را دنبال کرده است، یکی اثبات تناقض گویی فیلسوفان و نادرستی و ضعف استدلالهای آنها در اثبات مدعای خویش و دیگری اثبات کفر آنان به مجرد داشتن چنین اعتقاداتی. با مطالعه ی کتب ابن سینا، که غزالی او را به عنوان نماینده ی فیلسوفان مشا...

از مهم ترین مباحث مطرح در بین فلاسفه و عرفای اسلامی، اندیشه هبوط انسان از عالم ملکوت به عالم ملک و جهان ماده است. اندیشه هبوط انسان بر این اساس استوار است که انسان نخست در عالم برین در جوار رحمت حق بوده است و به خاطر گناهی، از بهشت عدن الهی به جهان ماده تبعید شده است. نگارنده در این مقاله حدوث و قدم روح و تجرد و بساطت آن را، از بن مایه های اصلی فلسفی اندیشه هبوط تلقی کرده و معتقد است فلاسفه و ع...

این مقاله در پی شرح و بررسی درس گفتار هیدگر تحت عنوان این همانی و تفاوت درباره فلسفه هگل است. در این بررسی کوشیده شده است تا درک و فهم هیدگر درباره مؤلفه های اصلی تفکر هگل در باب «مسئله این همانی و تفاوت»، اصل این همانی، و تقوم وجودشناختی ـ الهیاتی متافیزیک نزد هگل، و نسبت بین متافیزیک دوره جدید و نیست انگاری حاصل از آن بیان شود. از نظر هیدگر، متافیزیک هگل، انتو ـ تئوـ لوژیک یا به عبارتی وجودشن...