تاریخ معاصر ایران مشحون از نهضت‏ها و جنبش‏های اجتماعی خرد و کلان بوده است. این نهضت‏ها به‏ندرت از دیدگاه نظریه‏های جنبش اجتماعی مورد تحلیل قرار گرفته است. نهضت جنگل که 9 سال پس از امضای فرمان مشروطه در سال 1294 ش آغاز گردید، از اولین حرکت‏های ملت ایران در پاسخ به عدم تحقق آرمان‏های انقلاب مشروطه بود. در این تحقیق با مروری بر نظریه‏های جنبش اجتماعی، نظریه زاهد برگزیده شد که تناسب بیشتری با فضای ...

در مقاله حاضر چگونگی تکوینِ جنبش ملی شدن صنعت نفت، در ایران مورد بررسی جامعه‌شناختی قرار‌ گرفته و ‏شکل‏گیری آن در مناسبات جدید قدرت میان نیروهای درون دولت، جامعه و نظام سرمایه‏داری جهانی تحلیل می‏گردد. در این راستا به‌منظور دست‏یابی به چارچوبی برای ارز­یابی انتقادی از روش‌ تبارشناسی ژیل دلوزاستفاده شده‌ است. در ابتدا ضمن بررسی جایگاه سوژگانی نیروهای اجتماعی، نسبت میان این نیروها، از شکل ‏افتادن ...

چکیده جنبش وال‌استریت نمایان‌گر اعتراض مردم به عملکرد نظام سرمایه‌داری است و به منزلة یکی از مهم‌ترین رخدادها و تحولات جامعة امریکا در سال 2011 محسوب می‌شود. اهمیت این موضوع از آن‌رو است که برخلاف سایر جنبش‌ها محدود به حوزة خاصی نیست و توانسته است به‌تدریج به سایر نقاط جهان تسری یابد. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی دلایل رخداد جنبش وال‌استریت، بر اساس نظریة هابرماس، می‌پردازد. ابتدا ...

    محمد مسعود سعیدی ، دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد *   محمد مظلوم خراسانی ، استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد   محسن نوغانی ، دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد   علی یوسفی ، دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد       دیدگاه‌ها و مواضع عالمان دین متناسب با شرایط متغیر اجتماعی- فرهنگی جامعه، برای سازگاری بیشتر با مقتضیات محیط جدید، تغییر می‌کند. نیمه‌ اول سده‌...

ظهور جنبش های اجتماعی نوین ابعاد گوناگونی از تحلیل و نظریه پردازی را فراروی ناظران و علاقه مندان گذاشته است. این پژوهش نیز بر آن است تا ذیل جنبش وال استریت، مختصات و عوامل شکل دهنده ی این تحول را در سرمایه داری متأخر بررسی کند. به همین منظور نظریه هارت و نگری در خصوص این جنبش ها را به خدمت می گیرد تا به سوالاتی این چنین پاسخ دهد؛ آیا می توان جنبشی را که اخیراً در منهتن امریکا شکل گرفت، در زمره ج...

در این مقاله جنبش مشروطه خواهی به عنوان نتیجه تلاش های اصلاح طلبان ا یرا نی در فرآیند تاریخ اصلاح طلبی در دوران قاجار مورد بررسی قرار گرفته است.پیروزی جنبش مشروطه خواهی نتیجه شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ایران، و به بار نشستن تلاش های اصلاح طلبانه ای در نظر گرفته شده است که از سالها قبل ازآن انجام گرفته بود. این پژوهش با توجه به ویژگی های این جنبش، بر فهم و آگاهی رهبران مشروطه از مؤلفه های تج...

مقاله ی حاضر با استفاده از روش اسنادی و تحلیلی به بررسی ابعاد معرفت شناختی و جامعه شناختیِ نظریه-های فمینیستی می پردازد تا رابطه ی فمینیسم به عنوان یک جنبش اجتماعیِ رهایی بخش را با مسئله ی کلیت انسانی آشکار سازد. مهم ترین نقد بر دیدگاه های مدرن و پسامدرنِ جنبش فمینیستی، ناتوانی آنها در ارائه ی یک مفهوم کلی برای رهایی سوژه ی انسانی و گاه، برساختن شکاف بنیادی و عمیق بین دو نیمه ی بشری است. این دو جر...

مولفه های فرهنگی در وقوع جنبش اجتماعی همواره تعیین کننده است. نظریه جنبش اصلاحی نیل اسملسر در مراحل ششگانه اش به ایدئولوژی و باورهای تعیمیم یافته، پیش از وقوع جنبش می پردازد. رشد و انتشار باور عمومی همزمان و در ادامه فشارهای ساختاری شکل می گیرد و شامل دو فاکتور اصلی علت و منبع فشار و پاسخ مناسب برای آن می شود. در این مقاله پرسش اصلی این است که باورهای تعمیم یافته در جنبش ملی نفت کدام است؟ برای ...

ب هطور کلی، پایگاه اجتماعی، کنشگران و گفتمان دموکراس یخواه حاکم در جنبش ملی نفت در اختیار طبقه متوسطجدید بود. در جنبش مزبور، طبقه متوسط جدید زمینه ساختاری یا پایگاه اجتماعی اصلی گذار بود که در شرایط خاص تاریخی (32-1328) که در حوزه سیاست، الگوی مناسبات میان کنشگران سیاسی حاکم جهت گذار به دموکراسی مساعد بود برای تحقق آن اقدام ورزید. در این سا لها طبقه متوسط جدید از طریق تأسیس جبهه ملی و به دست گر...