هدف این مقاله، بررسی مهمترین مؤلفه‏های مؤثر بر چشم‏انداز سیاسی جنبش‏های انقلابی عربی و چالش‏های پیش روی الگوی نوین دولت در خاورمیانه عربی می‏باشد. یافته‏ها نشان می‏دهد‏ در مرحلة گذار به دولت مدنی، مؤلفه‏هایی مانند ماهیت دولت و نوع واکنش رژیم سیاسی به جنبش انقلابی، نوع ائتلاف یا انشقاق گفتمان‏های فکری سیاسی نوگرا با احزاب سنتی اسلام‏گرا، بی‏طرفی یا نوع مداخلة نیروهای مسلح، و کیفیت تأثیرگذاری عوا...

جریانات اسلامگرا در یمن شامل شیعیان زیدی و بخش مهمی از اهل سنت  بوده که اخوان یمن در بین اهل سنت و الحوثی ها در بین شیعیان از اهمیت خاصی  برخوردارند. این نیروها   بدنبال قیام های مردمی اخیر در  تونس و مصر و برخی کشورهای دیگر در خاورمیانه  مبارزات خود را در قالب راهپیمائی های گسترده اما آرام ادامه دادند  و خواستار اصلاحات  سیاسی و اجتماعی در کشور می باشد  که در این مقاله تلاش می کنیم  به بررسی  ...

یکی از رویکردهای توسعه جوامع که اینگلهارت و ولزل، آن را تئوریزه کرده اند، تغییر فرهنگی، از ارزش های بقا به ارزش های ابراز وجود است. با تکیه بر نظریه تغییر فرهنگی، می توان جوامع را به دو دسته کشورهای «بهره مند از ارزش های بقا و بهره مند از ارزش های ابراز وجود» تقسیم کرد. نوشتار پیش رو، با توجه به درگیری ها و چالش های نظری و مفهومی درخصوص کنش جمعی و عدم یکسانی نظر در عنوان گذاری برخی رویدادهای مر...

چکیده جنبش اسماعیلیان نزاری، یک جنبش سیاسی _ اجتماعی بود که در یکی از مهم ترین اعصار تاریخ ایران، عصر سلجوقیان، شکل گرفت. این جنبش با ادعای جانشینی نزار بعد از مستنصر، خلیفه فاطمی مصر، در زمان سلاجقه در ایران، توسط عبدالملک عطاش و حسن صباح با ادغام شیعه گری و ایرانی گری به مبارزه با سلجوقیان برخاستند. حسن صباح خلافت را حق نزار می دانست و با حمایت از او، خط مشی خود را از مصر جدا کرد. حسن صباح ...

ملی کردن صنعت نفت در ایران توسط دکتر محمد مصدق یکی از حوادث مهم تاریخ معاصر خاورمیانه در دهه­ی 1950م می باشد. این اقدام گامی بزرگ برای کوتاه کردن دست استعمار از کشور ایران و کسب آزادی ملی بود. که علاوه بر بازتاب داخلی، بازتاب­های منطقه­ای و فرامنطقه­ای وسیعی برجای گذاشت. بارزترین جلوه­های این رخداد همانا از بین بردن تصور شکست ناپذیری کشورهای استعماری و شکستن تابوی استعمار در منطقه خاورمیانه می­...

رساله حاضر درصدد بررسی نسبت اندیشه اخوان المسلمین با دموکراسی است. یافته این پژوهش حاکیست که اخوان المسلمین در هشتاد سال فعالیت خود دچار فراز و فرودهای زیادی بوده و در مقاطعی از ایده خلافت اسلامی به شکل دموکراتیک حکومت نزدیک شده، اما همچنان به دلیل ایدئولوژی حاکم بر آن قواعد دموکراتیک را برنمی تابد. رهبران اولیه اخوان المسلمین همواره براین نکته که جنبش آنان در پاسخ به زوال خلافت به وجودآمده است...

بررسی عمیق تحولات اخیر مصر در واژگونی رژیم حُسنی مبارک و دولت انتخابی پس از انقلاب ، نشان می دهد که جنبش های اخیر این کشور نیازمند ارائۀ تحلیلی بر مبنای توسعۀ اقتصادی سیاسی است. جهت گیری خاص مردم مصر در انقلاب، نه صرفاً برای آزادی بیشتر و نه اندک گرایشی برای برپاساختن خیمۀ دمکراسی به سبک و سیاق غرب بود، بلکه تنها، ناتوانی دولت در بخش مطالبات اقتصادی را دربرمی گیرد. براساس دیدگاه نظریه پرداز توسعه...

اعراب قحطانی به خصوص ازد، مهره، قتبان و کنده از آغاز فتح شام، مصر و شمال آفریقا هم به عنوان غازی و هم مهاجر حضور پررنگی در این مناطق داشته اند. از سوی دیگر در منازعات سیاسی مشرق به خصوص عراق، شمار قابل ذکری از اعراب قحطانی به خصوص ازدی هر یک به گونه ای به جنبش خوارج - که مخالف جدی انحصار خلافت در قریش بود- پیوستند و برخی از آن ها همچون ابوالشعثاء جابربن زید ازدی و هوادارانش دست به کار یک تشکیلا...

مصر به عنوان یک بازیگر ژئوپلیتیک محور، کلید ایجاد یا تغییر توازن استراتژیک در خاورمیانه و آفریقای عربی است و تغییر در نوع و ماهیت نظام سیاسی این کشور، به مثابه تغییر در توازن استراتژیک و متعاقبا تغییر در ترتیبات امنیتی و مناسبات سیاسی منطقه خواهد بود. تحولات داخلی کنونی در مصر و شکل گیری جنبش مخالف فراگیر در مقابل رژیم مبارک، که بعد از تحولات تونس و فرار بن علی رئیس جمهور این کشور آغاز شد و به...