هشت سال دفاع مقدس، بزرگترین پدیده تاریخی کشور ما در سه دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی محسوب می شود که تمامی شوون اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه را تحت تأثیر قرار داده و به دنبال آن با نگاهی نو، تأثیری ژرف و بنیادین بر ادبیات به جا گذاشته است. در این دوره ادبیات داستانی و بویژه رمان از لحاظ کیفیت و مضمون متحول گشته، شخصیت های آن هویتی تازه می یابند؛ شخصیت زن که در گذشته همـــواره مبهم و تیره و ع...

رمان یکی از انواع ادبی جدید است که در اوایل قرن بیستم، به عنوان یک فن مستقل، جایگاه خود را در ادبیات عربی و فارسی محکم کرد. این گونه ی ادبی در بیان مسائل مربوط به زندگی انسان معاصر از توان بالایی برخوردار است و توجه بسیاری از نویسندگان خوش ذوق را به خود جلب کرده است. یکی از این نویسندگان معاصر عرب "نجیب محفوظ" است که علاوه بر داستان کوتاه در زمینه ی رمان نیز آثار ارزشمندی را به تحریر در آورده ا...

جایگاه ادبیات داستانی و رمان در دنیای امروز و ارتباط آن با دیگر نهادهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه، امری انکارناپذیر است. تعاملی که نوع ادبی رمان با این نهادها برقرار کرده است، تعاملی دوسویه است. پیدایش جریان هایی چون مدرنیسم و پسامدرنیسم که زاده ی عصر روشنگری است، در تمامی ابعاد زندگی انسان معاصر ریشه دوانده است، جریان هایی که ناخواسته جوامع مختلف را در مسیر حرکت خود به تحرک واداشته و جدای ...

چکیده: در ادبیّات ایران­زمین تصاویر وارونه­ای از زن وجود دارد. محور غالب داستان­ها مذکّرند؛ امّا این زنان هستند که باعث وقوع رویدادها می­گردند. توصیف و بررسی شخصیّت زن در غالب آثار ادبی، به دلیل سلطه فرهنگ مردسالارانه، تصویری غیر واقعی و فاقد تجارب زنانه است و زنان آنجا که فرصت بـازنمودن تجـاربشان را یافته­اند، از ادبیّات به عنوان ابزاری برای نمایش مظلومیّت جنس خود بهره برده­اند.       سووشون و شوهر ...

انسان موجودی اجتماعی است و از بدو تولد نیاز به برقراری ارتباط با دیگران را در وجود خویش احساس می کند. حتی گریه های دوران کودکی می تواند به عنوان نخستین تلاش وی برای ایجاد ارتباط با محیط اطراف تلقی شود. اما آنچه در این میان از اهمیت والایی برخوردار است، توانایی بکارگیری زبان می باشد. بررسی جایگاه زبان و شیوه های روایتگری آن در ادبیات به ویژه در جریان رمان نو بسیار حاﺋز اهمیت است. در اواخر قرن بی...

نظریه و نقد پسااستعماری هرچند در حیطة نظریه، گام‌های درخور توجهی را در کشورمان برداشته است، در میدان کاربرد و تطبیق هنوز هم رهیافتی بیگانه و مهجور به شمار می‌رود. جلوة بارز این بیگانگی، رمان کوتاه موسم هجرت به شمال اثر طیب صالح (نویسندة سرشناس سودانی) است که علی‌رغم یدک کشیدن عنوانِ بزرگ‌ترین رمان عربی قرن بیستم از سوی آکادمی ادبیات عربی و بسیاری از محافل ادبی دیگر، و به تبع آن توجه ویژة ناقدان ...

در عصر حاضر ادبیات داستانی بلحاظ طرح مهمترین و ریشه‌ای‌ترین مسائل مربوط به انسان و نیز میزان تأثیرگذاری و جلب خواننده اعتبار فوق‌العاده‌ای را بدست آورده است؛ همین امر موجب اقبال و اهتمام جدی ناقدان و صاحبنظران جهت نقد و تحلیل اجزا و عناصر تشکیل‌دهندة آن از زوایای مختلف شده است. داستان معاصر براساس معیارهای علمی و قواعد معینی به نگارش درآمده و دارای اجزا و عناصر گوناگونی است. عنصر پیرنگ یا طرح ی...

طلاح تقابل های دوگانه یکی از اساسی ترین مفاهیم نقد ساختارگرایی، پساساختارگرایی، زبان شناسی و نشانه شناسی است که ضمن ریشه داشتن در نظریات سوسور و بر نظریه های ساختارشکنی دریدا تکیه دارد. هلن سیکسو (1937م-) نویسنده و فمینیست فرانسوی به تأسی از دریدا (1930-2004م) و لاکان (1901-1981م) در نظریة شالوده شکنی خود به واژگونه کردن تقابل های دوگانه اعتقاد دارد. هیفاء بیطار(1960م-) نویسندة معاصر سوری است ک...

رمان شوهر آهوخانم، اثر علی‌محمد افغانی، هم از نظر شخصیت‌پردازی و هم از لحاظ بیان مسائل اجتماعی اثری پرحرکت، ممتاز و بالقوه و انعکاس واقعیت­های جامعه است. در میان آثار افغانی، این رمان به‌دلیل توانایی­اش در ارائه مسائل ویژه­ای از جامعه، در ادبیات داستانی ایران جایگاه و هویت معینی یافته است. وجود مهم‌ترین مؤلفه­های مکتب رئالیسم در رمان شوهر آهوخانم نشان‌دهنده تأثیرپذیری نویسنده این رمان از اصول و...

ادبیات مدرن، نقد ادبی و فلسفه­ی غرب، تأثیر عظیمی از نظریات آیریس مورداک، یکی از نامدارترین نویسندگان انگلیسی و فلاسفه­ی غرب، پذیرفته اند، اما متأسفانه این نویسنده و متفکر بزرگ کمتر در ایران شناخته شده است. در بیشتر رمان های مورداک، فلسفه نقش مهمی در روند حوادث و شخصیت ‌پردازی ایفاء می‌کند و مسائل مختلف فلسفی- اخلاقی، همانند دیدگاه وی درباره­ی عشقو قدرت آن، هنر، اخلاقیات، خوبی، خدا و حقیقت، با ب...