مقاله حاضر در پی تبیین و شاخص‌بندی اندیشه سیاسی امام راحل در سه قسم فلسفه سیاسی، فقه سیاسی و اخلاق سیاسی است. در پژوهش حاضر پاسخ حضرت امام به پرسش‌های اساسی پیرامون فلسفه سیاسی، فقه سیاسی و اخلاق سیاسی بر اساس الگوی تقسیم سه‌‌بُعدی اسلام و در چارچوب اندیشه امام مورد بررسی قرار گرفت و شاخص‌های هر قسم، تعیین و معرفی شده است. از یافته‌های پژوهش این است که مطابق تفکر منظومه‌ای امام، بین سه قسم مذکور...

پژوهش حاضر براساس ماهیت و روش، در زمره ی تحقیقات و پژوهش های توصیفی و تحلیلی است که با نگاهی از منظر اندیشه های اسلامی، به بررسی مقایسه ی اندیشه سیاسی سید جمال الدین اسدآبادی واندیشه های محمد عبده با تاکید بر منطق فکری آنان جمع آوری شده است. توجه جدی به اهمیت رشد جریان اسلام خواهی در دو قرن اخیر در رابطه با علل و عوامل ظهور اندیشه های بنیادگرایی بخصوص در کشورهای عربی همچون کشور مصر نشان داده شد...

برخلاف دیدگاه رایج که عصر سلجوقی را دوره انحطاط تفکر و اندیشه در ایران می‌دانند، حوزه عمومی اندیشه و تفکر در ایران عصر سلجوقی دچار رکود و انحطاط نشد، بلکه در مسیر و شرایطی متفاوت از جریان غالب تفکر در دورههای پیشین جریان یافت که آن را میتوان نوعی تغییر نگرش در عرصههای گفتمانی و بنیانهای فکری دانست. در این دوره متفکران و اندیشمندانی چون امام محمد و احمد غزالی، خیام، عین‌القضات همدانی، شیخ اشراق ...

یکی از پیش‏فرض‏های جامعه‏شناسان تأثیرپذیری تفکر و دانش بشری از شرایط اجتماعی هر دوره است. مقالۀ حاضر به بررسی موانع رشد جامعه‏شناسی در خاورمیانه تحت تأثیر شرایط سه حوزۀ ساخت سیاسی و حکومت، اقتصاد و حوزۀ اجتماعی ـ فرهنگی طی سدۀ اخیر می‏پردازد. درباب حکومت و ساخت سیاسی، ظهور حکومت‏ها‏ی اقتدارگرا و ایدئولوژیک شدن قدرت سیاسی از دهۀ 1960 به بعد و خیزش اسلام سیاسی در دهۀ 1970 مهم‏ترین موانع سیاسی فرا...

نویسنده در مقدمه، در پی کشف راز شهادت شهید اول است، در این رابطه شرایط سیاسی، اجتماعی و مذهبی زمان شهید را می شکافد و از اختناق ضد شیعی در حکومت ممالیک پرده برمی دارد، در نهایت تعصّب مذهبی و اتهام سیاسی را در شهادت شهید مؤثر می شناسد. در بخش اصلی مقاله، از عمل سیاسی و تئوری پردازی شهید سخن گفته و مؤلفه های اصلی تفکر سیاسی شهید را برمی شمارد که عبارت است از مبنای شایسته تر گزینی، که خود شایسته سا...

در چشم‌اندازی تاریخی به جریان‌ها و آبشخورهای معرفت در جامعۀ ایران درمی‌یابیم که ردپای تفکر انتقادی را کم‌تر در جریان تبادلات فکری می‌توان جست؛ یعنی شیوه‌های ارتباط و انتقال معرفتی به‌گونه‌ای بوده است که تفکر انتقادی در آن‌ها جایگاهی ندارد یا به‌صورت ضعیف و کم‌مایه حضور دارد. برآیند و میراث این خصیصۀ تاریخی جریان‌های معرفتی امروزه در اجتماعات علمی به‌‌منزلۀ یک ویژگی فرهنگی در عرصۀ عمومی در جامعۀ...

در این مقاله برآنیم تا با تشریح مبانی نوافلاطونی امام‌شناسی ناصرخسرو قبادیانی، حکیم برجسته اسماعیلی سده پنجم هجری و مقایسه آن با برخی مفروض‌های بنیادین اندیشه یونانی که در فلسفه فلوطین در مقام بنیادگذار فلسفه نوافلاطونی بازتاب یافته است، به یک نتیجه‌گیری در حوزه اندیشه سیاسی دست یازیم؛ بنابراین منظر اصلی ما در این بررسی، منظری سیاسی است نه فلسفی ـ کلامی. به این اعتبار تلاش ما توضیح امام‌شناسی ن...

با آغاز نهضت مشروطه، میان دو جناح دینی مناظره¬ای اصولی – فقهی در باب برخی از مفاهیم مدرن سیاسی همچون قانون اساسی ، وکالت و مساوات در می¬گیرد. اما با کودتا و آغاز دیکتاتوری رضاخان، آن تحول درون زایی که در علوم روش¬مند قدیمه شروع شده بود با مانع مواجه می¬شود و نحوی از تفکر غیر روشمند و شبه ایدئولوژیک در فضای اندیشه سیاسی رواج می¬یابد . در چنین بستری است که آیت الله بروجردی و جمعیت فدائیان اسلام ب...

چکیده این پژوهش بر آن است تا با استفاده از نظریة تحلیل گفتمان لاکلائو و موفه توصیف جامعی از اصول تفکر سیاسی جامعة مدرسین حوزة علمیة قم را در دهة اول انقلاب ترسیم کند و با واکاوی در بیانیه‌های این تشکل، مؤلفه‌های دال مرکزی و دال‌های شناور گفتمان جامعة مدرسین، به‌ویژه دیدگاه‌های فقهی ـ سیاسی در این چهارچوب تبیین شود تا رابطة آن‌ها با یک‌دیگر و نحوة ارجاع این دال‌ها به مدلول مشخص شود. بر این اساس...